Trang trại cà cuống của chị Nguyễn Thị Lan rộng 3.000m2 ở khu vực A8 sát biên giới Campuchia, được đầu tư bài bản, khoa học. Chị Lan cho biết, sau khoảng 1 năm tìm hiểu, năm 2016 chị đầu tư làm 10 ao cà cuống với 2.000 con giống. Năm 2017 chị bắt đầu tung sản phẩm ra thị trường thì được người tiêu dùng đón nhận nồng nhiệt, thành quả đem lại ngoài sức tưởng tưởng, giá bán rất cao, đem lại lợi nhuận lớn cho gia đình.
Theo chị, cà cuống là loài sinh sản nhanh với số lượng lớn, theo đó, cà cuống đẻ quanh năm, mỗi lần đẻ cách nhau 1 - 1,5 tháng. Mỗi ổ cà cuống có khoảng 100 trứng, sau 5 - 7 ngày trứng nở thành ấu trùng, tỷ lệ nở khoảng 98%. Từ khi nở đến lúc xuất bán làm giống mất 45 ngày; còn nuôi dưỡng để sinh sản mất 75 ngày.
Mô hình nuôi cà cuống của chị Lan
“Nuôi cà cuống không khó, nhưng gây đàn cà cuống không dễ chút nào. Cà cuống là loài rất nhạy cảm với môi trường, nhất là thuốc trừ sâu. Để nuôi được cà cuống cần chọn nơi thoáng mát, nguồn nước không bị ô nhiễm. Chính vì vậy người nuôi cần theo dõi liên tục quá trình sinh trưởng, sinh sản để kiểm soát tỷ lệ đạt, chết của cà cuống, qua đó điều chỉnh cách chăm sóc phù hợp”, chị Lan chia sẻ.
Để đảm bảo nguồn nước nuôi cà cuống sạch, người nuôi phải thay nước thường xuyên, với quy mô 10 ao nuôi cà cuống như gia đình chị Lan, mỗi ngày phải cần tới 30 khối nước sạch để thay thế. Ngoài ra, quá trình sinh trưởng từ khi nở đến trưởng thành thì chúng trải qua 5 lần lột xác, mỗi lần như vậy người nuôi phải theo dõi để vớt phôi xác mất nhiều thời gian.
Trước khó khăn đó, đầu năm 2020, chị Lan đã mạnh dạn áp dụng mô hình Aquaponist của Sở Khoa học – Công nghệ tỉnh Tây Ninh, từ đó xây dựng thêm 30 ao nuôi cà cuống với quy mô gần 10.000 con và thả hàng chục kg cá lia thia cùng 1.000m2 vườn rau hữu cơ để sản xuất theo quy trình khép kín.
Theo mô hình này, thức ăn của cà cuống là cá lia thia và rau sẽ được nuôi trồng trong cùng một hệ tuần hoàn. Cà cuống ăn thức ăn và tạo ra chất thải trong nước. Nước có chứa chất thải được đưa vào hệ thống lọc cơ học và vi sinh. Nhờ sự tham gia của vi khuẩn có lợi sẽ biến đổi nước thải từ bể thủy sản thành chất dinh dưỡng hữu cơ dẫn vào các bể trồng rau, cây rau hấp thụ dưỡng chất trong nước, sau đó lọc sạch nước và cung cấp ngược trở lại cho bể cà cuống và cá lia thia.
“Từ khi áp dụng mô hình Aquaponics, đàn cà cuống phát triển khỏe mạnh, tỷ lệ hao hụt thấp, ngoài ra còn tiết kiệm được 30% chi phí sản xuất đầu vào như: chủ động được cá lia thia tạo nguồn thức ăn an toàn cho cà cuống, giảm 50% lượng nước sạch cung cấp hàng ngày, giảm 70% nhân công lao động …”, chị Lan tiết lộ.
Hiện mỗi tháng trang trại của chị cung cấp ra thị trường hơn 10.000 con cà cuống thương phẩm, sau khi trừ chi phí đem lại lợi nhuận không dưới 40 triệu đồng/tháng.
Sản phẩm nước mắm cà cuống của chị Lan
Chị Lan cũng cho biết, giá trị nhất ở cà cuống là nằm ở túi tinh dầu ở phần dưới bụng của cà cuống đực. Trên thực nghiệm y học, tinh dầu này có công dụng như một chất kích thích thần kinh, gây hưng phấn và tăng cường nhẹ khả năng sinh dục. Theo Đông y, đây là dược liệu có vị ngọt, cay, tính bình, không độc, có tác dụng bổ thận, tráng dương, lợi tiêu hóa. Nắm bắt được điều này, chị quyết định đầu tư vào dây chuyền sản xuất, chế biến nước mắm cà cuống nhằm đa dạng hóa các sản phẩm từ cà cuống, tăng giá trị cho sản phẩm.
Sản phẩm nước mắm cà cuống mang tên “Phong Lan” của chị đã được xét duyệt, và là một trong những sản phẩm đầu tiên của tỉnh Tây Ninh được đề nghị cấp giấy chứng nhận OCOP.
Để phát huy tối đa giá trị sản phẩm, bên cạnh tiếp tục nâng cấp, mở rộng dây chuyền sản xuất, chị Lan còn liên kết hàng chục bà con trong và ngoài địa phương để tạo các vệ tinh cung cấp nguồn nguyên liệu cà cuống, dự kiến 100.000 con mỗi tháng.