Ảnh minh họa
Thực tế cho thấy, vẫn chưa có chính sách dài hạn nhằm tạo môi trường đầu tư ổn định và có thể dự đoán được dòng doanh thu cho các chủ dự án. Trong đó, nổi cộm là vấn đề cơ chế giá bán điện áp dụng cho các dự án điện gió chưa được công nhận vận hành thương mại (COD) trước ngày 1/11/2021. Theo quy định, nếu các dự án chưa được công nhận COD trước thời hạn này sẽ không kịp hưởng chính sách mua điện theo mức giá cố định (FIT) là 8,5 UScent/kWh (trong đất liền), hay 9,8 UScent/kWh (trên biển) và phải thực hiện theo cơ chế đấu thầu.
Chia sẻ tại Tọa đàm Tháo gỡ "điểm nghẽn" phát triển năng lượng tái tạo, ông Nguyễn Bá Sản, đại diện Ban Quản lý năng lượng thuộc Tập đoàn T&T cho biết, hiện vẫn chưa rõ thời điểm áp dụng cơ chế đấu thầu. Điều đó khiến các nhà đầu tư dài hạn khó có thể tính toán chi phí, công tác đầu tư… Vì vậy, rất mong Nhà nước tạm thời gia hạn giá FIT cho đến khi ban hành cơ chế đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.
Nói về giá bán điện, ông Hồ Tá Tín - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn HBRE cho biết, doanh nghiệp của ông sẵn sàng chấp nhận giá FIT mới khoảng 6,8 - 6,9 UScent/kWh, nhưng mong được thực hiện trong 10 năm để yên tâm hoàn vốn, sau đó xem xét và đàm phán lại với Chính phủ tùy bối cảnh. Dù lợi nhuận giảm nhiều nhưng doanh nghiệp an tâm đầu tư. Theo ông Tín, từ năm 2016 đến nay, với sự phát triển của công nghệ, chi phí đầu tư dự án điện gió trên đất liền giảm khoảng 20% và năng suất của máy cũng tốt hơn so với trước, nên giá FIT giảm tương ứng mức này là chấp nhận được.
Từ việc giá điện chưa rõ được tính toán ra sao sau thời điểm 31/10/2021, ông Nguyễn Hoàng Long, Tổng giám đốc Công ty CP Hạ tầng Gelex mong muốn các chính sách của Nhà nước trong thời gian tới cần có lộ trình cụ thể để nhà đầu tư có thể lên được kịch bản đầu tư, tránh rủi ro.
Một khó khăn khác được ông Sản chia sẻ là trong thời gian qua, nguồn điện phát triển thần tốc ở các vùng phụ tải thấp nhưng đầu tư lưới điện không đồng bộ dẫn đến việc truyền tải không hết nguồn đã đầu tư, phải cắt giảm sản lượng. Vướng mắc ở chỗ Luật Điện lực không cho phép đơn vị tư nhân thực hiện đầu tư đường dây. Hiện nay, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực đã sửa đổi vấn đề này, mong rằng sớm được ban hành để có cơ sở pháp lý cho nhà đầu tư tư nhân tham gia đầu tư.
Đại diện Công ty TNHH Green Yellow Việt Nam - nhà đầu tư năng lượng đến từ Pháp đề xuất thiết lập một quy định yêu cầu toàn bộ các nhà đầu tư dự án điện độc lập (IPP) cung cấp dự báo về sản lượng điện năng lượng tái tạo đang được phát lên lưới nhằm hỗ trợ các cơ quan quản lý lưới điện.
Nhà đầu tư này đưa ra ví dụ, tại Pháp, nhà đầu tư phải cung cấp dự báo về sản lượng điện phát lên lưới điện trong thời gian mỗi 5 ngày kế tiếp cho mỗi hệ thống có công suất trên 5 MWp. Điều đó giúp cho nhà vận hành lưới điện nắm được tình hình và buộc tất cả các nhà vận hành phải tham gia vào việc quản lý nguồn điện tái tạo. Do đó, cần có những quy định để tạo điều kiện cho nhà đầu tư tham gia vào việc quản lý nguồn điện tái tạo một cách thiện chí và hợp tác.
Trước những chia sẻ, đề xuất của nhà đầu tư, TS. Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ cho biết, các đề xuất của đại diện Tập đoàn HBRE cũng đã nằm trong dự thảo của Bộ Công Thương trình Chính phủ.