Triển lãm được tổ chức nhằm tôn vinh truyền thống hiếu học tốt đẹp của dân tộc, khơi dậy niềm tự hào, động viên thế hệ trẻ tiếp nối cha ông học tập, rèn luyện, phấn đấu để trở thành chủ nhân tương lai đích thực của đất nước.
Triển lãm trưng bày 50 tác phẩm của 44 tác giả, được sáng tác từ những năm sau 1945 trên các chất liệu sơn dầu, sơn mài, lụa, khắc gỗ, màu nước, gỗ, thạch cao, gang, trong đó nhiều tác phẩm lần đầu tiên được giới thiệu với công chúng.
Triển lãm trưng bày nhiều tác phẩm về sự nghiệp giáo dục Việt Nam sau 1945
Theo đại diện Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đặc biệt đến công tác giáo dục. Ngày 15/9/1945, trong thư gửi các em học sinh nhân ngày khai trường năm học mới đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Người viết: "Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được vẻ vang sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu".
Phong trào bình dân học vụ với mục tiêu diệt giặc dốt, chống nạn mù chữ... do Người phát động là những bước đi đầu tiên, quan trọng, định hướng của Chính phủ lâm thời Việt Nam cho việc tiếp nối truyền thống học tập, không phân biệt lứa tuổi, dân tộc, vùng miền…
Theo đó, nhiều tác phẩm nghệ thuật tại triển lãm sẽ khắc họa chân thực, sinh động giai đoạn lịch sử này như "Lớp trung học đầu tiên" của họa sỹ Diệp Minh Châu, "Lớp học bình dân làng Bền" của họa sỹ Trần Văn Cẩn, "Bủ Đường biết đọc" của họa sỹ Tô Ngọc Vân, "Đi học bình dân" của họa sỹ Lê Công Thành…
Chiến tranh tàn khốc không ngăn cản được sự nghiệp giáo dục phát triển. Mặc dù trường học phải sơ tán, thậm chí học dưới hầm, nhưng việc học luôn được quan tâm và triển khai rộng khắp,
Ngoài ra, triển lãm cũng trưng bày nhiều tác phẩm có chủ đề về chiến tranh tàn khốc khiến trường học phải sơ tán, nhiều lớp học dưới hầm nhưng việc học luôn được quan tâm và triển khai rộng khắp. Có thể kể đến một số tác phẩm như: "Lớp học miền núi" của họa sỹ Hoàng Đạo Khánh, "Lớp 5 dưới lòng đất" của họa sỹ Ngô Tôn Đệ, "Lớp học bổ túc ở Tây Nguyên" của họa sỹ Nguyễn Thế Vinh, "Giờ học văn hóa nữ du kích Củ Chi" của họa sỹ Đào Hữu Phước, "Giúp đỡ bạn" (cõng bạn đi học) của họa sỹ Đào Văn Can, "Đi học đêm" của họa sỹ Nguyễn Thế Minh…
Khi đất nước hòa bình, thống nhất, học tập được mở rộng, không chỉ là việc học chữ trên ghế nhà trường, mà còn là sự trao đổi kinh nghiệm giữa các đồng nghiệp, trao truyền tri thức, kỹ năng của thế hệ trước và sau… tất cả được thể hiện sinh động qua bút pháp của các thế hệ họa sỹ.
Triển lãm "Truyền thống hiếu học" mở cửa từ ngày 31/8 đến hết ngày 11/9/2022, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam (số 66, Nguyễn Thái Học, Ba Đình, Hà Nội).