Được biết, Thủ tướng Chính phủ sẽ quyết định Mục tiêu quốc gia về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính trong Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), phê duyệt tổng hạn ngạch phát thải khí nhà kính theo giai đoạn và hàng năm của các cơ sở, doanh nghiệp phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính. Nghị định của Chính phủ quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone sẽ quy định chi tiết trong Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi năm 2020. Dự kiến sau khi Chính phủ thông qua, Nghị định sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2022, cùng với Luật Bảo vệ môi trường 2020.
Tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành cho biết, quy định về ứng phó với biến đổi khí hậu trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 là căn cứ pháp lý quan trọng để thực hiện các biện pháp nhằm đạt được mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính đặt ra trong NDC của Việt Nam; là tiền đề phát triển thị trường carbon trong nước; quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozone, chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát theo Điều ước quốc tế về bảo vệ tầng ozone mà Việt Nam là thành viên.
Ảnh minh họa
Dự thảo Nghị định đưa ra mục tiêu và lộ trình giảm nhẹ phát thải khí nhà kính cho giai đoạn đến hết năm 2025 và giai đoạn từ năm 2026 đến hết năm 2030. Giai đoạn đến hết năm 2025 thực hiện kiểm kê khí nhà kính, xây dựng và thực hiện kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính. Giai đoạn từ năm 2026 đến hết năm 2030 thực hiện giảm nhẹ phát thải khí nhà kính theo mục tiêu giảm nhẹ phát thải khí nhà kính trên cơ sở hạn ngạch được phân bổ, trường hợp cơ sở phát thải khí nhà kính vượt hạn ngạch hoặc không sử dụng hết hạn ngạch được phân bổ thì được trao đổi, mua bán trên thị trường carbon trong nước.
Đại diện Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đóng góp ý kiến, theo NDC, Việt Nam xác định lĩnh vực năng lượng sẽ giảm phát thải thông qua các giải pháp về giảm tổn thất, sử dụng hiệu quả, tiết kiệm năng lượng và phát triển năng lượng tái tạo. Dự thảo Nghị định quản lý trực tiếp đến các nhà máy điện và yêu cầu kiểm kê khí nhà kính, giảm phát thải. Thực tế hiện nay, Việt Nam vẫn đang thiếu điện và các nhà máy nhiệt điện than đều phải huy động tối đa thời gian phục vụ. Như vậy, nếu coi đây là đối tượng giảm phát thải thì sẽ không khả thi.
Thị trường điện Việt Nam hiện nay có rất nhiều nhà máy của các chủ đầu tư khác nhau, không chỉ riêng EVN. Bởi vậy, EVN đề xuất, Bộ TN&MT đóng vai trò điều hành chung và các Bộ quản lý sẽ xem xét và cấp hạn ngạch phát thải cho các đầu mối doanh nghiệp, nhà máy. Có thể lấy hạn ngạch từ năng lượng tái tạo, thủy điện để bù cho nhiệt điện than trong tương lai. Bên cạnh đó, có thể giảm bớt thủ tục giảm phát thải cho doanh nghiệp và chỉ để họ thực hiện phần kiểm kê, có hậu kiểm. Nguyên tắc là để doanh nghiệp tự làm, tự chịu trách nhiệm nếu có sai phạm. Cần có thời gian thí điểm để doanh nghiệp làm quen với các bước kiểm kê, báo cáo theo Nghị định trước khi triển khai đại trà.
Nhiều ý kiến cũng cho rằng, cần làm rõ căn cứ lựa chọn đối tượng phải thực hiện giảm nhẹ phát thải khí nhà kính theo Dự thảo Nghị định. Theo đại diện Cục Hàng không Việt Nam, Bộ Giao thông vận tải, tổng phát thải nội địa của hàng không Việt Nam chỉ chiếm 1% của lĩnh vực năng lượng và dự kiến tổng phát thải đến năm 2030 khoảng 1,6 triệu tấn CO2. Mức phát thải này quá nhỏ, nhưng hàng không lại nằm trong danh mục đối tượng phải thực hiện giảm phát thải khí nhà kính. Do đó, Cục đề xuất áp dụng các quy định của Dự thảo với những ngành phát thải cao hơn. Bên cạnh đó, nên đưa vào năm cơ sở để so sánh định mức phải giảm phát thải từ năm nào.
Mặt khác, trách nhiệm của các Bộ, ngành, doanh nghiệp trong việc thực hiện các nội dung dự thảo Nghị định cũng được đề cập tới, trong đó nhấn mạnh sự phối hợp giữa các Bộ, ngành, doanh nghiệp nhằm thực hiện và quản lý các hoạt động giảm nhẹ phát thải khí nhà kính. Các công tác cần triển khai như kiểm kê khí nhà kính, đo đạc - báo cáo - thẩm định (MRV) hoạt động giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, thí điểm và tiến tới thời điểm vận hành thị trường carbon, quản lý hiệu quả các chất làm suy giảm tầng ozone; đặc biệt là huy động sự tham gia rộng rãi của các thành phần kinh tế cũng như sự hỗ trợ tham gia các quốc gia, các tổ chức quốc tế cho các hoạt động nêu trên.