Luật gồm 7 chương, 73 điều quy định về hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của cơ quan, tổ chức, cá nhân; chính sách, biện pháp bảo đảm phát triển khoa học, công nghệ và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Luật thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW, Nghị quyết số 68-NQ/TW; kế thừa các nội dung cốt lõi trong Nghị quyết số 193/2025/QH15 (từ điều 3 đến điều 9), đồng thời có quy định thông thoáng, mạnh mẽ, đột phá hơn; bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật với các luật và các dự thảo luật trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 9 này.
Luật đã xác lập nguyên tắc chấp nhận rủi ro trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, gắn với các biện pháp quản trị rủi ro phù hợp và giao Chính phủ quy định tiêu chí xác định rủi ro được chấp nhận, quy trình đánh giá việc tuân thủ quy trình, quy định; đồng thời, thiết lập khuôn khổ pháp lý cho cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, bảo đảm vừa khuyến khích sáng tạo vừa bảo vệ lợi ích cộng đồng.
Quốc hội thông qua Luật Khoa học, công nghệ (sửa đổi) và đổi mới sáng tạo. (Ảnh: quochoi.vn)
Luật quy định rõ định hướng chiến lược: hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phải gắn với phát triển kinh tế - xã hội, tăng năng suất lao động, thúc đẩy tăng trưởng bền vững, bao trùm và dựa trên nhu cầu thực tế của thị trường. Doanh nghiệp được xác định là trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo.
Nhà nước đóng vai trò kiến tạo, xây dựng thể chế, thúc đẩy đầu tư, phát triển hạ tầng khoa học công nghệ hiện đại. Các lĩnh vực có tiềm năng tạo đột phá, công nghệ chiến lược sẽ được ưu tiên nguồn lực. Đặc biệt, Luật quy định chính sách khuyến khích nghiên cứu mạo hiểm thông qua cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, chính sách chia sẻ rủi ro, đầu tư mạo hiểm và các cơ chế tài chính đặc thù khác.
Bên cạnh đó, nhà nước sẽ có chính sách ưu đãi, cơ chế đặc thù để thu hút, trọng dụng nhân tài, chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước; đồng thời phát triển, đào tạo nguồn nhân lực khoa học công nghệ chất lượng cao để thực hiện các nhiệm vụ chiến lược quốc gia.
Về cơ chế tài chính, quản lý tài sản và kết quả nghiên cứu trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Luật được bổ sung theo hướng chuyển mạnh từ “quản lý chi tiêu” sang “quản trị theo kết quả”. Theo đó, khoán chi theo kết quả cuối cùng, tăng tính linh hoạt và tự chủ; giao quyền sở hữu tài sản và kết quả nghiên cứu cho tổ chức chủ trì ngay khi hình thành, không hoàn trả ngân sách, không ghi tăng vốn nhà nước; thương mại hóa kết quả nghiên cứu linh hoạt, lợi nhuận được tái đầu tư hoặc dùng để khuyến khích sáng tạo; phân bổ theo hiệu quả đầu ra; thiết lập hệ thống quỹ tài chính đồng bộ, chấp nhận rủi ro có kiểm soát, hỗ trợ linh hoạt cho các hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Luật dành một chương riêng để quy định về các chính sách thúc đẩy hoạt động nghiên cứu, phát triển và đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp và nền kinh tế. Theo đó, nhà nước thúc đẩy phát triển toàn diện hệ thống đổi mới sáng tạo lấy doanh nghiệp làm trung tâm, bảo đảm kết nối hiệu quả giữa doanh nghiệp, cơ sở giáo dục, cơ sở nghiên cứu, tổ chức trung gian, cơ quan nhà nước và cộng đồng. Doanh nghiệp được trao quyền và khuyến khích mạnh mẽ để đầu tư cho nghiên cứu phát triển, không chỉ bằng nguồn lực của mình mà còn được hỗ trợ từ ngân sách nhà nước thông qua các chính sách "mồi" tài chính.
Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/10/2025; trừ trường hợp quy định tại các điều 15, 61, 62, 63, 64, 65 và 66 của Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.