Sáng kiến Hợp tác nông nghiệp và lương thực châu Á (AFACI) gồm 15 quốc gia thành viên: Bangladesh, Bhutan, Campuchia, Lào, Indonesia, Kyrgyzstan, Mông Cổ, Myanmar, Nepal, Philippines, Sri Lanka, Thái Lan, Uzbekistan, Việt Nam, Hàn Quốc. Thông qua chuyển giao và chia sẻ kiến thức, công nghệ, AFACI triển khai, quản lý, tài trợ và điều phối các dự án đa phương, đào tạo tập huấn, hội thảo quốc tế nhằm thành lập mạng lưới các nước châu Á cùng nhau giải quyết vấn đề về sản xuất lương thực, nông nghiệp bền vững, công nghiệp hóa các lĩnh vực lương thực, nông nghiệp.
Quang cảnh hội thảo
Năm 2024, Việt Nam được lựa chọn để đánh giá kết quả thực hiện dự án RATES và SHR+, đồng thời thảo luận kế hoạch nhân rộng hiệu quả các dự án này trong tương lai. Hai dự án thuộc AFACI có mục đích cải thiện sản xuất lương thực và thúc đẩy nông nghiệp bền vững ở một số quốc gia thuộc châu Á, trong đó có Việt Nam.
Dự án RATES đặt mục tiêu củng cố hệ thống khuyến nông và nâng cao năng lực khuyến nông cho các nước thành viên. Hiện 13 nước thành viên đang phối hợp thực hiện dự án với 3 hợp phần chính: tạo lập, phân tích cơ sở về hệ thống nông nghiệp thông qua khảo sát, thảo luận nhóm tập trung, tham vấn các bên liên quan; nâng cao năng lực của cán bộ khuyến nông, nông dân thông qua đào tạo, hội thảo; tăng cường các chiến lược và hoạt động khuyến nông thông qua triển khai phương pháp tiếp cận hiệu quả về phổ biến, trình diễn công nghệ trên nhiều mặt hàng nông sản.
Trong khi đó, dự án SHR+ chú trọng vào việc tận dụng các giống lúa có khả năng chịu đựng nhiều loại điều kiện bất lợi sinh học và phi sinh học do Viện Nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI) phát triển, AFACI tài trợ. Thông qua SHR+, các bên kỳ vọng phát triển, thử nghiệm, phổ biến nhiều giống lúa ưu việt tại 11 nước thành viên tại Nam Á và Đông Nam Á. Dự án gồm 3 hợp phần: thiết lập mạng lưới thử nghiệm quy trình vận hành tiêu chuẩn trên các quốc gia xác định; đánh giá, xác định các giống ưu việt có đặc điểm mong muốn như khả năng chịu hạn, chịu lũ, chịu mặn, tiềm năng năng suất cao; xây dựng năng lực cho các nước thành viên tham gia. Cùng với việc tăng cường năng lực về công nghệ lai tạo lúa hiện đại, các nước thành viên AFACI mong muốn cải thiện được năng suất lúa.
Chia sẻ thêm về các dự án nghiên cứu giống lúa đang thực hiện, TS. Sankalp Bhosale, đại diện IRRI thông tin, hiện có hơn 40 mô hình tại 11 quốc gia đang thử nghiệm các giống lúa do IRRI chọn tạo. Việc thử nghiệm, khảo nghiệm những giống này giúp người dân có thêm lựa chọn, cũng như tăng khả năng tạo ra những giống ưu việt, có khả năng chống chịu và đảm bảo năng suất.
Trong khuôn khổ hội thảo, Ban thư ký AFACI đã công bố xếp hạng những dự án xuất sắc trong năm vừa qua. Trong đó, Viện lúa đồng bằng sông Cửu Long với dự án SHR+ được vinh danh.
Phó Viện trưởng Viện lúa đồng bằng sông Cửu Long Nguyễn Thúy Kiều Tiên chia sẻ, thông qua SHR+, Viện lúa đã nhận nguồn vật liệu là các giống lúa chống chịu hạn, ngập, mặn và các giống lúa hạt tròn Japonica. Điều này góp phần cải thiện năng suất, chất lượng lúa, giúp chọn tạo ra những giống phù hợp với điều kiện tự nhiên và kinh tế, xã hội của từng quốc gia, bao gồm Việt Nam.
Thời gian tới, Viện lúa đồng bằng sông Cửu Long sẽ tiếp tục nghiên cứu, so sánh năng suất, chất lượng, khả năng chống chịu giữa nguồn giống do IRRI cung cấp với những giống mà người nông dân đang sản xuất. Từ đó giúp đảm bảo sản lượng lúa an toàn, bền vững của toàn khu vực.