Theo Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân, trước thời đại công nghệ ngày càng phát triển, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã và đang hoàn thiện các hướng dẫn, quy định về hoạt động công bố thông tin chất lượng môi trường; nâng cấp nền tảng hệ thống thông tin, ứng dụng công nghệ mới phục vụ hệ thống truyền dẫn và tiếp nhận, xử lý dữ liệu; xây dựng cơ sở dữ liệu và các phần mềm, ứng dụng để công bố, công khai thông tin môi trường một cách thống nhất, hiệu quả để phục vụ nhân dân. Đồng thời đã xây dựng, hoàn thiện và trình Thủ tướng Chính phủ Quy hoạch tổng thể mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia. Đây là quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành, là cơ sở pháp lý quan trọng để tăng cường đầu tư cho công tác quan trắc môi trường một cách đồng bộ và hiện đại trên toàn lãnh thổ Việt Nam.
Phát triển hệ thống tích hợp dữ liệu quan trắc môi trường quốc gia
Tuy nhiên, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân cũng chỉ ra rằng, mặc dù có bối cảnh thuận lợi nhưng công tác quản lý, lưu giữ, sử dụng thông tin dữ liệu môi trường vẫn còn gặp nhiều hạn chế và khó khăn. Do đó, hội thảo là dịp để các đại biểu thảo luận, đề ra giải pháp đưa Quy hoạch tổng thể mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, định hướng đến năm 2050 đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đảm bảo phục vụ hiệu quả cho công tác quản lý nhà nước về môi trường; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác công bố, cung cấp, chia sẻ, khai thác sử dụng thông tin, số liệu môi trường. Phổ biến, rà soát, điều chỉnh đảm bảo thống nhất trong triển khai, hiệu quả thực thi và chia sẻ đồng bộ số liệu Trung ương, địa phương; đẩy mạnh công tác xây dựng Hệ thống tích hợp dữ liệu quan trắc môi trường quốc gia công khai, hiệu quả, ứng dụng công nghệ tiên tiến hiện đại, đảm bảo tính liên thông và thống nhất trên toàn quốc.
Thông tin tại hội thảo, ông Hoàng Văn Thức, Cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết, hệ thống tích hợp dữ liệu quan trắc môi trường quốc gia được tạo ra nhằm phục vụ hiệu quả công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường, hướng tới cảnh báo, dự báo môi trường, chủ động phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giúp Việt Nam chủ động trong quá trình phát triển kinh tế xanh, bền vững. Hệ thống được triển khai dựa trên nền tảng cốt lõi là nâng cấp phần mềm Envisoft, sẽ tiếp tục tích dữ liệu mạng lưới quan trắc định kỳ của Trung ương và địa phương; tích hợp với dữ liệu chuyên ngành như: viễn thám và GIS, khí tượng thủy văn và các dữ liệu Bộ, ngành khác. Toàn bộ dữ liệu quan trắc môi trường sau khi được tiếp nhận sẽ được xử lý, kiểm duyệt, phân tích, tổng hợp trên nền tảng công nghệ các siêu máy tính, xử lý dữ liệu lớn với tốc độ cao, trí tuệ nhân tạo, công nghệ tích hợp. Sau đó, công bố thông tin môi trường và dự báo, cảnh báo môi trường.
Về phần mềm Envisoft, đại diện Trung tâm Quan trắc môi trường miền Bắc cho biết, phần mềm sẽ được nâng cấp từ xa tại 22 địa phương sử dụng hạ tầng của Bộ Tài nguyên và Môi trường và 33 địa phương đang sử dụng hạ tầng của Sở Tài nguyên và Môi trường. Việc vận hành phần mềm này sẽ khắc phục tình trạng dữ liệu quan trắc môi trường đang phân mảnh, riêng rẽ hiện nay và tối ưu được nhiều hoạt động. Với hệ thống, cơ quan quản lý sẽ được cung cấp thông tin kịp thời, nhận diện các “vùng ô nhiễm” để điều chỉnh chính sách, đưa ra giải pháp quản lý thiết thực. Doanh nghiệp có không gian để kết nối, chia sẻ dữ liệu và công khai thông tin một cách minh bạch. Những thông tin cảnh báo, dự báo ô nhiễm môi trường được phát đi thông qua các bản tin truyền hình, ứng dụng di động, thiết bị online, giúp người dân dễ dàng tiếp cận thông tin ở bất kỳ đâu.
Tại hội thảo, các đại biểu cũng trao đổi, thảo luận về việc phát triển mạng lưới quan trắc; việc tích hợp hệ thống thu phí nước thải vào phần mềm Envisoft; những khó khăn, hạn chế trong công tác công bố, cung cấp, chia sẻ, khai thác sử dụng thông tin, số liệu môi trường từ đó đề xuất các giải pháp.