Tại hội thảo, ông Hoàng Xuân Ánh, Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng chia sẻ, Cao Bằng và một số tỉnh thuộc vùng trung du và miền núi phía Bắc thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai, biến đổi khí hậu. Trong 2 tháng qua, một số địa phương trong khu vực đã chịu thiệt hại nặng nề về người và tài sản do mưa lũ và hoàn lưu bão số 3.
Ông Hoàng Xuân Ánh đề nghị các cơ quan quản lý, nhà khoa học nghiên cứu những giải pháp ứng dụng công nghệ và tiến bộ kỹ thuật trong khảo sát, dự báo tác động của thiên tai, biến đổi khí hậu, từ đó đưa ra phương án ứng phó kịp thời, hiệu quả, hạn chế rủi ro thiên tai, tạo tiền đề cho sự phát triển nhanh và bền vững của các địa phương.
Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng phát biểu tại hội thảo
Đại diện Viện Nghiên cứu và Phát triển vùng, Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, do địa hình chia cắt mạnh, độ dốc lớn nên vùng trung du và miền núi phía Bắc thường xảy ra các thiên tai như: rét đậm, rét hại, sương muối, mưa đá, lốc tố, dông sét, mưa lớn, lũ quét, sạt lở bờ sông, trượt lở đất, cháy rừng, động đất, dịch bệnh... Điển hình như cơn bão Yagi vừa qua đã khiến các địa phương trong vùng bị thiệt hại nặng nề về người và của.
Để giải quyết tình trạng trên, các địa phương cần đẩy mạnh liên kết vùng trong ứng phó với thiên tai, biến đổi khí hậu; xây dựng một số chương trình phát triển khoa học công nghệ mang tính chất đặc thù cho vùng; nghiên cứu ứng dụng công nghệ hiện đại trong công tác thăm dò, quản lý, khai thác tài nguyên thiên nhiên. Nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học công nghệ để phát triển các ngành có lợi thế của vùng như: nghiên cứu giống cây trồng nông, lâm nghiệp chất lượng cao, thúc đẩy chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển các dịch vụ kỹ thuật, du lịch bền vững...
Tại hội thảo, các nhà khoa học, đại biểu đã đề xuất một số biện pháp trong phòng chống, giảm thiểu tác động thiên tai, khí hậu đối với vùng trung du và miền núi phía Bắc. Cụ thể, cần tiếp tục xây dựng bản đồ phân vùng, bản đồ nguy cơ thiệt hại do lũ quét, lũ bùn đá, trượt lở với tỷ lệ lớn; phát triển các mảnh bản đồ dạng bỏ túi cấp cho cán bộ thôn bản, xã, huyện; xây dựng ứng dụng điện tử điện thoại để người dân dễ dàng theo dõi được lượng mưa, nguy cơ chi tiết về tình hình thiên tai cấp thôn bản.
Về dự báo, cảnh báo thiên tai, cần ứng dụng công nghệ hiện đại, tiên tiến để nhanh chóng cập nhật, điều chỉnh ngưỡng cảnh báo lũ bùn đá, lũ quét, trượt, lở vào các quy định dự báo, cảnh báo thiên tai quốc gia; từng bước quan trắc, cảnh báo được phạm vi nhỏ cấp thôn bản. Xây dựng mô hình quản lý tập trung dữ liệu, cơ sở dữ liệu về thiên tai bao gồm lượng mưa, mực nước, công trình thủy lợi, công trình phòng chống thiên tai, dữ liệu các điểm sạt lở, lũ quét, dữ liệu thông tin hỗ trợ trực tuyến và các thông tin khác.
Bên cạnh đó, xây dựng kịch bản giả định để lên kế hoạch ứng phó hoặc điều động nguồn lực một cách hiệu quả; hỗ trợ ra quyết định ứng phó. Xác định khu vực an toàn phục vụ quy hoạch dân cư, cơ sở hạ tầng và tái định cư cho khu vực có nguy cơ cao; đồng bộ thông tin cảnh báo từ Trung ương, địa phương và các bên liên quan để sớm nắm bắt tình hình thiên tai trong khu vực một cách hiệu quả và chủ động.
Về giải pháp công trình, có thể nghiên cứu và áp dụng vào thực tiễn các giải pháp công nghệ sử dụng vật liệu bồi lũ, tích từ lũ bùn đá, làm vật liệu xây dựng để vừa tận dụng nguồn thanh thải sau lũ vừa giảm thiểu hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên, cũng như giảm giá thành xây dựng cơ sở hạ tầng miền núi...