Ngân hàng Thế giới (WB) vừa công bố Báo cáo điểm lại và cập nhật tình hình kinh tế Việt Nam tháng 3/2025 với chủ đề “Hành trình bứt phá chuyển đổi sang xe điện tại Việt Nam”. Báo cáo một lần nữa khẳng định, việc thúc đẩy chuyển đổi sang xe điện là một bước quan trọng trong việc tạo ra một ngành giao thông xanh hơn cho Việt Nam, đồng thời giảm ô nhiễm không khí tại các thành phố.
Theo thống kê của bộ phận nghiên cứu WB, năm 2021, lượng phát thải từ ngành giao thông vận tải là 32,9 triệu tấn CO2, tương đương 7,2% tổng lượng khí thải nhà kính của cả nước. Tuy nhiên, đến năm 2050, WB dự báo lượng khí thải này sẽ tăng gấp hơn 10 lần, lên mức 334 triệu tấn CO2 nếu theo kịch bản thông thường.
Trong những năm gần đây, ngành công nghiệp ô tô điện tại Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể nhờ sự quan tâm từ Chính phủ, các doanh nghiệp trong nước và xu hướng chuyển đổi năng lượng sạch trên toàn cầu. Trong đó, quyết định 876/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ ban hành có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy lộ trình phát triển xe sử dụng năng lượng sạch tại Việt Nam theo hướng bền vững.
Thúc đẩy chuyển đổi sang xe điện là một bước quan trọng trong việc tạo ra một ngành giao thông xanh hơn, đồng thời giảm ô nhiễm không khí tại các thành phố
Ngân hàng Thế giới cho rằng, quá trình chuyển sang sử dụng xe điện có những cơ hội lớn cho phát triển kinh tế do đó đã đưa ra một số khuyến nghị. Cụ thể, việc thành lập một cơ quan quản lý nhà nước chuyên trách về xe điện là cần thiết. Cơ quan này sẽ giúp điều phối chính sách giữa các ngành giao thông và năng lượng, tạo sự thống nhất trong quá trình thực hiện các mục tiêu điện hóa phương tiện.
Bên cạnh đó, việc mở rộng mạng lưới trạm sạc, đặc biệt là các trạm sạc nhanh tích hợp công nghệ thông minh đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích người dân chuyển sang xe điện. Hiện nay, hạ tầng sạc công cộng còn hạn chế, khiến nhiều người vẫn ngần ngại khi cân nhắc sử dụng phương tiện này.
Ngành điện cũng cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để đáp ứng nhu cầu sạc xe điện ngày càng tăng. Việc quy hoạch điện lực nên tích hợp các dự báo về nhu cầu năng lượng, đồng thời đẩy mạnh đầu tư vào các nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió. Cơ chế giá điện linh hoạt nhằm khuyến khích sạc xe vào giờ thấp điểm cũng là giải pháp đáng cân nhắc để tránh quá tải hệ thống.
Ngoài xe cá nhân, Việt Nam cũng cần đẩy mạnh điện hóa giao thông công cộng. Hà Nội và TPHCM đã đặt mục tiêu đưa vào hoạt động hàng nghìn xe buýt điện vào năm 2030. Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu này, cần giải quyết bài toán chi phí đầu tư và đồng bộ hóa hạ tầng. Đồng thời, cần chuyển đổi phương thức giao thông. Thay vì tập trung hoàn toàn vào xe điện cá nhân, Việt Nam nên tăng cường đầu tư vào giao thông công cộng như đường sắt đô thị, xe buýt nhanh. Đối với vận tải hàng hóa, việc chuyển từ xe tải sang các phương thức bền vững như đường sắt, đường thủy cũng sẽ góp phần giảm phát thải khí nhà kính.
Nhìn chung, Việt Nam đang từng bước tiến gần hơn đến mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Tuy nhiên, để đạt được thành công, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp và người dân. Nếu giải quyết tốt các rào cản về tài chính, hạ tầng và nhận thức cộng đồng, quá trình chuyển đổi sang xe điện không chỉ giúp giảm ô nhiễm mà còn thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp xanh, mở ra một tương lai giao thông bền vững cho Việt Nam.