Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung nhấn mạnh, việc xây dựng và công bố Đề án sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2050 là bước đi chiến lược, thể hiện tư duy đổi mới và quyết tâm của ngành nông nghiệp và môi trường trong thời kỳ chuyển đổi xanh và hội nhập quốc tế sâu rộng.
Đề án không chỉ đơn giản là một nhiệm vụ chuyên môn thuần túy mà còn là cam kết của Việt Nam về một nền nông nghiệp minh bạch, trách nhiệm; góp phần đáng kể vào việc thực hiện cam kết chính trị quan trọng về Đóng góp quốc gia tự quyết định (NDC) và mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Mục tiêu trọng tâm của đề án là vừa đảm bảo tăng trưởng về năng suất và giá trị vừa giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới nền nông nghiệp xanh, tuần hoàn.
Ngành trồng trọt đặt mục tiêu đến năm 2035 sẽ góp phần giảm ít nhất 15% lượng phát thải khí nhà kính so với năm cơ sở 2020
Theo Thứ trưởng Hoàng Trung, đề án tập trung vào 6 nhóm nhiệm vụ lớn bao gồm tái cơ cấu cây trồng phù hợp điều kiện sinh thái và nhu cầu thị trường; xây dựng và áp dụng các gói kỹ thuật giảm phát thải theo chuỗi giá trị; hoàn thiện hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định (MRV) phục vụ kiểm kê khí nhà kính; triển khai các mô hình sản xuất thực hành tốt; đồng thời tạo dựng cơ chế tín chỉ carbon trong nông nghiệp nhằm thu hút đầu tư và khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia.
Dự thảo Kế hoạch hành động cũng liệt kê 31 nhóm nhiệm vụ cụ thể, trong đó yêu cầu các địa phương khảo sát kỹ hiện trạng sản xuất, phát thải, điều kiện sinh thái - xã hội để chủ động xây dựng phương án giảm phát thải phù hợp thực tiễn. Việc triển khai đồng bộ từ trung ương đến địa phương sẽ là nền tảng để ngành trồng trọt đạt mục tiêu giảm phát thải bền vững, tiến tới trung hòa carbon vào giữa thế kỷ.
Ông Huỳnh Tấn Đạt, Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết: Đề án là cơ sở pháp lý quan trọng để ngành trồng trọt và bảo vệ thực vật triển khai đồng bộ các mục tiêu, nhiệm vụ trong giai đoạn 2025 - 2030, với tầm nhìn đến năm 2050.
Về các mục tiêu của đề án, tầm nhìn tới năm 2050, 100% diện tích các loại cây trồng chủ lực áp dụng quy trình kỹ thuật canh tác theo hướng giảm phát thải. Ngoài ra, xây dựng cơ sở dữ liệu số hóa về phát thải trong trồng trọt, tích hợp với hệ thống giám sát quốc gia; xây dựng và phổ cập nhãn hiệu “phát thải thấp” cho các ngành hàng nông sản chủ lực.
Ông Huỳnh Tấn Đạt khẳng định, ngành trồng trọt đặt mục tiêu đến năm 2035 sẽ góp phần giảm ít nhất 15% lượng phát thải khí nhà kính so với năm cơ sở 2020.
Tại địa phương, mỗi tỉnh, thành sẽ triển khai ít nhất 1 - 2 mô hình sản xuất trồng trọt giảm phát thải có thể nhân rộng, thí điểm tối thiểu 15 mô hình canh tác đủ điều kiện phát triển tín chỉ carbon. Hệ thống dữ liệu phát thải sẽ được đồng bộ với Hệ thống đăng ký quốc gia.
Ngành sẽ đào tạo tối thiểu 3.000 cán bộ kỹ thuật, khuyến nông, nông dân và doanh nghiệp; xây dựng ít nhất 5 bộ tài liệu truyền thông nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi sản xuất theo hướng phát thải thấp.
Lãnh đạo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật nhấn mạnh, đề án giúp nâng cao năng lực cạnh tranh ngành hàng trồng trọt, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, từng bước hình thành nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại, có khả năng chống chịu tốt trước tác động của biến đổi khí hậu, góp phần thực hiện các cam kết của Việt Nam trong NDC.
Trình bày dự thảo Kế hoạch hành động thực hiện đề án, bà Nguyễn Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho biết, kế hoạch đưa ra đề xuất triển khai 59 mô hình tại 34 tỉnh, thành phố.
Trong đó có các mô hình canh tác lúa phát thải thấp, mô hình lúa - cá/tôm; lúa - ngô/lạc, mô hình trồng ngô, sắn, rau màu, cây lâu năm (chè, cà phê, hồ tiêu, điều, cam, bưởi, sầu riêng, nhãn, vải...) cùng mô hình nông lâm kết hợp, nông nghiệp tuần hoàn, tái sử dụng chất thải, sản xuất than sinh học, chuyển đổi đất 2 lúa sang cây trồng cạn. Mỗi tỉnh dự kiến xây dựng 1 - 3 mô hình phù hợp với đặc thù địa phương, có tiềm năng giảm phát thải cao và biện pháp giảm phát thải cụ thể cho từng loại hình sản xuất.
Tại hội nghị, đại diện các tỉnh, thành phố đã thảo luận, trao đổi về việc triển khai đề án, hướng tới phát triển nền nông nghiệp phát thải thấp.