Hội thảo nhằm đánh giá hiện trạng, dự báo tác động của các đập thủy điện ở thượng nguồn sông Mê Kông, tác động của biến đổi khí hậu, của những công trình thủy lợi ở Thái Lan, Campuchia và các yếu tố môi trường, để có đề xuất phù hợp với chiến lược phát triển bền vững cho đồng bằng sông Cửu Long.
Quang cảnh hội thảo
Theo thông tin tại hội thảo, tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long, nhu cầu sử dụng nước lên đến hơn 40 tỷ m3/năm, trong đó nguồn nước cho trồng lúa chiếm đến 70%. Tuy nhiên, sự phát triển kinh tế - xã hội đã làm gia tăng thêm nhu cầu sử dụng nước của con người, nhất là ở phía thượng nguồn. Mặt khác, dưới tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng, xâm nhập mặn, lượng nước ngọt đến khu vực đồng bằng sông Cửu Long cũng có nguy cơ bị suy giảm, nhất là chất lượng nước khu vực ven biển.
Đồng bằng sông Cửu Long là một bộ phận của châu thổ sông Mê Kông thuộc Việt Nam, diện tích 3,9 triệu ha, có vị trí rất quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, là “chìa khóa chính” trong chiến lược an ninh lương thực quốc gia. Với tiềm năng nông nghiệp và thủy văn to lớn, những năm qua, khu vực luôn đóng góp khoảng 53% tổng sản lượng lương thực, 65% tổng sản lượng thủy sản nuôi trồng và 70% trái cây của cả nước. Mặc dù vậy, đồng bằng sông Cửu Long đã xuất hiện tình trạng khan hiếm nguồn nước ngọt nhiều năm trở lại đây.
Do đó, đánh giá và dự báo nguồn nước ngọt ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long là vấn đề tiên quyết, cần được xác định trong quy hoạch xây dựng các công trình thủy lợi nhằm đảm bảo an ninh nguồn nước, phục vụ phát triển bền vững cho khu vực. Hội thảo là cơ hội để các chuyên gia, nhà quản lý đưa ra phương án góp phần xây dựng phát triển vùng bền vững, thông qua dự án “Nước ngọt cho đồng bằng sông Cửu Long”.
Theo TS. Võ Văn Hải, Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng cán bộ miền Nam, nhu cầu sử dụng nước trên vùng đồng bằng sông Cửu Long hàng năm hiện vào khoảng 22,8 tỷ m3. Trong đó, thiếu hụt nước ngọt vào mùa khô ở khu vực hiện trạng vào khoảng 4,2 tỷ m3 hàng năm, dự báo lên đến 4,8 tỷ m3 vào năm 2030 và 5 tỷ m3 vào năm 2050.
Từ thực tế nguồn nước ngọt cho đồng bằng sông Cửu Long ngày càng eo hẹp, cần xây dựng các công trình thủy lợi nhằm đảm bảo an ninh nguồn nước, phục vụ phát triển bền vững cho vùng. Phương án xây hồ chứa nước lớn để chủ đổng điều tiết, kiểm soát lượng nước, giảm thiểu đến mức thấp nhất những tác động tiêu cực đến đời sống dân sinh khu vực cũng rất cần thiết.