Tại hội thảo, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho biết, những năm qua, ngành lúa gạo đã không ngừng phát triển với những chuyển biến tích cực trong tất cả các khâu từ sản xuất đến thương mại. Tuy nhiên, hiện ngành vẫn còn tồn tại những hạn chế cần được khắc phục nhằm hướng tới sản xuất bền vững và hiệu quả.
Theo Bộ trưởng, nếu sớm được Chính phủ phê duyệt thì Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long sẽ triển khai từ năm 2024 tại 12 tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, hướng tới mục tiêu đạt khoảng 1 triệu ha vào năm 2030, với sản lượng 13 triệu tấn lúa.
Hội thảo Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long
Đề án phù hợp với chủ trương, chính sách, kế hoạch của Nhà nước về giữ vững vai trò lúa gạo làm nòng cốt bảo đảm an ninh lương thực quốc gia trong mọi tình huống; bảo vệ và sử dụng hiệu quả quỹ đất trồng lúa và phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu.
Bên cạnh đó, phát triển đồng bộ hệ thống cơ sở hạ tầng, dịch vụ trong chuỗi giá trị lúa gạo gắn với đổi mới tổ chức sản xuất - tiêu thụ lúa trên cơ sở liên kết giữa nông dân thông qua hợp tác xã, các tổ chức nông dân với doanh nghiệp và ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến phát triển ngành lúa gạo.
Huy động nguồn lực tổng hợp của Nhà nước và các tác nhân trong chuỗi giá trị lúa gạo và phương thức hợp tác công tư, hợp tác quốc tế. Nhà nước có chính sách đặc thù, ưu tiên về đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, khoa học công nghệ và khuyến nông, khuyến khích nông dân và doanh nghiệp liên kết.
Đề án sẽ nhằm mục tiêu hình thành vùng chuyên canh sản xuất lúa chất lượng cao với hệ thống sản xuất được tổ chức theo chuỗi giá trị, áp dụng các tiêu chuẩn bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính, nâng cao hiệu quả hệ thống sản xuất kinh doanh, thu nhập người trồng lúa, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, ổn định xã hội và nâng cao chất lượng, uy tín sản phẩm gạo Việt Nam trên thị trường thế giới.
Cụ thể, đạt mục tiêu tại các vùng chuyên canh, lượng lúa giống gieo sạ ở mức 70 kg/ha, lượng phân bón hóa học giảm 30%, lượng thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học giảm 35%, lượng nước tưới giảm 25%. Tỷ lệ diện tích ứng dụng quy trình canh tác tiên tiến bền vững được chứng nhận hoặc được cấp mã số vùng trồng đạt 100%. Tỷ lệ diện tích áp dụng cơ giới hóa đồng bộ đạt 85%, thất thoát sau thu hoạch dưới 7%, rơm rạ được thu gom khỏi đồng ruộng và được tái sử dụng, chế biến đạt 90% .
Lượng phát thải khí nhà kính giảm hơn 10%, lượng gạo xuất khẩu có thương hiệu Việt Nam chiếm hơn 30% tổng lượng gạo xuất khẩu của toàn vùng chuyên canh; lợi nhuận bình quân của nông dân trồng lúa ổn định và đạt hơn 40% tổng doanh thu...
Các đại biểu tập trung thảo luận, trên cơ sở phân tích, đánh giá những tồn tại, hạn chế trong phát triển lúa gạo. Bao gồm, quy hoạch vùng trồng chưa đồng bộ; thu nhập của nông dân còn thấp; tỷ lệ sản xuất bền vững còn chưa cao; tỷ lệ tổn thất sau thu hoạch cao; giá trị xuất khẩu chưa cao, chưa nhiều thương hiệu; dịch vụ hỗ trợ thương mại gạo phát triển chậm, chi phí logistics cao; sản xuất lúa gạo còn gây tác động tiêu cực đến môi trường và biến đổi khí hậu; thiếu hệ thống kiểm soát phát thải khí nhà kính…
Từ đó, các đại biểu đánh giá cao sự cần thiết của Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh, giảm phát thải vùng đồng bằng sông Cửu Long.