Trong chương trình kỳ họp thứ 9, ngày 5/5 vừa qua,Quốc hội đã nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Một trong những điểm nổi bật của dự án Luật là đề xuất thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Theo đề xuất, Thủ tướng Chính phủ quyết định việc thành lập, tổ chức và hoạt động của Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả theo hướng xã hội hóa, bảo đảm độc lập về tài chính, không trùng lặp với nguồn thu, nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước và hạn chế việc làm tăng chi phí hoạt động, sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh.
Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả có chức năng cho vay lãi suất ưu đãi, tài trợ, hỗ trợ lãi suất cho các chương trình, dự án, các hoạt động và nhiệm vụ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Cơ cấu tổ chức, bộ máy quản lý và điều hành của Quỹ gồm có Hội đồng quản lý, Ban kiểm soát.
Việc sử dụng năng lượng hiệu quả không chỉ giúp giảm thiểu chi phí sản xuất mà còn góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường, tạo điều kiện phát triển bền vững cho doanh nghiệp. (Ảnh minh họa)
Chính phủ quy định nguồn vốn của Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Nguồn vốn ban đầu của Quỹ là từ nguồn xã hội hóa theo quy định của pháo luật, dự kiến nguồn ban đầu sẽ thu từ nguồn vốn tài trợ từ các đối tác phát triển như: Ngân hàng Thế giới (WB); Cơ quan hợp tác phát triển Đan Mạch, Liên minh châu Âu… hoặc quỹ từ các tập đoàn đầu tư tư nhân, hoặc có thể lấy từ việc mua bán tín chỉ carbon, trái phiếu xanh… Dự kiến, vốn điều lệ của Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả khoảng 1.000 tỷ đồng.
Nguồn lực của Quỹ dự kiến được sử dụng để cho vay với lãi suất ưu đãi hoặc tài trợ, hoặc hỗ trợ lãi suất cho các doanh nghiệp đầu tư, thay đổi dây chuyền sản xuất nhằm giảm cường độ tiêu thụ năng lượng trong sản xuất, kinh doanh đáp ứng các yêu cầu tuân thủ của các tiêu chuẩn quy định. Quỹ có thể cung cấp những hỗ trợ kỹ thuật thông qua các Công ty dịch vụ năng lượng (ESCO), hỗ trợ đào tạo nâng cao năng lực chuyên gia… Thông qua cơ chế, quỹ sẽ hỗ trợ doanh nghiệp giảm cường độ năng lượng trong sản xuất, kinh doanh nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu.
Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, về quy định về Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, có 2 loại ý kiến. Loại ý kiến thứ nhất cho rằng, việc thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả cần tiếp tục nghiên cứu và phải được đánh giá thận trọng, cân nhắc kỹ lưỡng; nghiên cứu sử dụng Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia; Luật Ngân sách nhà nước, Bộ luật Dân sự đã có quy định về các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, quỹ xã hội; không nên quy định về Quỹ này trong dự thảo Luật.
Loại ý kiến thứ hai tán thành với quy định nêu trên nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 55-NQ/TW; góp phần thực hiện các cam kết tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (COP26) và dựa trên tham khảo kinh nghiệm quốc tế.
Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cơ bản thống nhất với loại ý kiến thứ hai, tuy nhiên cần nghiên cứu quy định rõ ràng, cụ thể và phù hợp hơn, nhất là quy định về thành lập, quản lý, mục tiêu, nhiệm vụ, cơ chế tài chính và sử dụng Quỹ.
Việc đề xuất thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả không chỉ thể hiện nỗ lực cụ thể trong việc hiện thực hóa các mục tiêu chuyển đổi xanh và phát triển bền vững mà còn là một bước đi chiến lược nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.