Ngày 20/2, các nước thành viên Liên Hợp Quốc bắt đầu tiến trình đàm phán tại Hội nghị liên chính phủ lần thứ 6 (IGC6) và tiến hành ký kết một hiệp ước về bảo vệ và bảo tồn phần lớn đại dương trên thế giới.
Sau hơn 15 năm triển khai các cuộc thảo luận chính thức và phi chính thức, đây là lần thứ 3 trong chưa đầy 1 năm các nhà đàm phán quy tụ tại New York với mong muốn cùng đàm phán và mang lại một kết quả cụ thể là "Hiệp ước biển quốc tế".
Trước đó, Hội nghị lần thứ 15 các bên tham gia Công ước Liên Hợp Quốc về đa dạng sinh học (COP15) diễn ra tại Montreal (Canada) đã đạt được thỏa thuận lịch sử. Các quốc gia đã cam kết đến năm 2023 sẽ thực hiện mục tiêu bảo vệ 30% diện tích đất và biển trên thế giới. Mục tiêu trên được đánh giá là khó thực hiện nếu không bao gồm các vùng biển quốc tế mà tỷ lệ diện tích được bảo vệ hiện nay mới chỉ là 1%.
Trong khi đó, theo lãnh đạo chương trình hành động vì đại dương của Tổ chức quốc tế về bảo tồn thiên nhiên (WWF) Pepe Clarke, thỏa thuận đa dạng sinh học đạt được tại COP15 là "liều thuốc tăng lực" cần thiết để các chính phủ đạt được thỏa thuận trong hội nghị IGC6.
Tiến hành bảo vệ và bảo tồn phần lớn đại dương trên thế giới
Vùng biển quốc tế là tất cả những phần biển không thuộc vùng đặc quyền kinh tế, lãnh hải hay nội thủy của một quốc gia, cũng như không nằm trong vùng nước quần đảo của một quốc gia quần đảo. Dù chiếm tới hơn 60% diện tích các đại dương trên thế giới và gần 50% diện tích bề mặt trái đất, là nơi tạo ra tới 50% lượng oxy cho trái đất và góp phần quan trọng giảm thiểu tình trạng ấm lên toàn cầu nhờ hấp thu phần lớn lượng CO2 nhưng các vùng biển quốc tế lại nhận được rất ít sự quan tâm so với các vùng biển duyên hải. Hệ quả là các hệ sinh thái đại dương đang bị đe dọa nghiêm trọng do tình trạng biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và đánh bắt hải sản quá mức.
Dù giới quan sát vẫn lạc quan và nhiều cuộc thảo luận phi chính thức đã diễn ra kể từ lần gần nhất IGC được tổ chức hồi tháng 8/2022 nhưng vẫn có ý kiến lo ngại về nguy cơ hội nghị lần này tiếp tục thất bại.
Tại buổi làm việc, một số chuyên gia về bảo vệ đại dương nhận định, đây là cơ hội cuối cùng để các bên đạt thỏa thuận mà các chính phủ không được phép bỏ lỡ. Đặc biệt, bản thảo Hiệp ước biển quốc tế hiện còn nhiều điều khoản mở và nhiều lựa chọn, phản ánh danh sách dài những vấn đề gây nhiều tranh cãi mà chưa thể nhất trí.
Các bên liên quan vẫn chưa thể nhất trí về cách đánh giá những tác động môi trường từ các hoạt động của con người như hoạt động khai mỏ trong lòng đại dương ở vùng biển quốc tế. Ngoài ra, các đoàn đàm phán còn tranh cãi về việc phân chia lợi nhuận thu được từ các vật chất mới được phát hiện dưới lòng biển.
Mặt khác, các nước đang phát triển vốn không đủ phương tiện để tiến hành các hoạt động nghiên cứu tốn kém cũng lo ngại bị bỏ lại phía sau trong khi các nước khác hưởng lợi lớn.
Hội nghị dự kiến kéo dài tới hết ngày 3/3/2023 tại New York (Mỹ).
Theo TTXVN