Đây là nội dung chính của buổi hội thảo trực tuyến tổng kết “Các giải pháp quản lý lưới điện nhằm hỗ trợ vận hành tối ưu nguồn năng lượng tái tạo trong hệ thống điện” diễn ra ngày 26/8 tại Hà Nội.
Hội thảo nằm trong khuôn khổ dự án hợp tác kỹ thuật song phương “Lưới điện thông minh cho năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng” (SGREEE) do Cục Điều tiết Điện lực/Bộ Công Thương và Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức GIZ (dưới sự ủy quyền của Bộ Hợp tác và Phát triển Kinh tế Liên Bang Đức (BMZ) phối hợp thực hiện.
Trong thời gian gần đây, các dự án điện năng lượng tái tạo phát triển nhanh tại Việt Nam sau khi Chính phủ ban hành các cơ chế khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo.
Tuy nhiên, hầu hết các dự án này chỉ phân bổ tập trung tại một số khu vực có tiềm năng lớn bức xạ mặt trời và gió trong khi hạ tầng lưới điện để giải tỏa công suất nguồn điện không đủ để đáp ứng đồng bộ. Cùng với đó, sự chênh lệch lớn giữa nhu cầu phụ tải cao điểm và thấp điểm dẫn đến sự không ổn định của hệ thống lưới điện, gây ra tình trạng tắc nghẽn tại các khu vực này. Các dự án phải hạn chế sản lượng điện phát, ảnh hưởng tới doanh thu và lãng phí nguồn đầu tư. Do vậy, các giải pháp được đưa ra tại hội thảo sẽ góp phần giải quyết các vấn đề trên.
Buổi hội thảo trực tuyến tổng kết “Các giải pháp quản lý lưới điện nhằm hỗ trợ vận hành tối ưu nguồn năng lượng tái tạo trong hệ thống điện”
Ông Markus Bissel, Giám đốc dự án Lưới điện thông minh cho năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng (SGREEE), Tổ chức GIZ cho biết: “Các giải pháp được trình bày sẽ góp phần giúp Việt Nam tận dụng tối đa các nguồn năng lượng tái tạo có tiềm năng lớn, sử dụng hiệu quả và tối ưu hạ tầng lưới điện nhằm hấp thụ tối đa các nguồn năng lượng sạch, qua đó hạn chế việc giới hạn công suất phát của các nguồn điện năng lượng tái tạo. Nhờ đó, Việt Nam vừa thúc đẩy được sự phát triển của các nguồn năng lượng tái tạo vừa đảm bảo nguồn cung cấp điện tin cậy và ổn định, hướng đến phát triển năng lượng bền vững”.
Tại hội thảo, các đại biểu đã lắng nghe những phần trình bày về phân tích hệ thống điện và đánh giá hiện trạng quản lý lưới điện tại Việt Nam, kinh nghiệm quốc tế thành công ở các nước được lựa chọn có các đặc điểm tương đồng với Việt Nam (như quy mô công suất đặt của hệ thống điện, tỷ trọng công suất đặt của các nguồn năng lượng tái tạo, mục tiêu phát triển năng lượng tái tạo, chỉ số GDP và các chỉ số đặc trưng khác).
Tối ưu hạ tầng lưới điện nhằm hấp thụ tối đa các nguồn năng lượng sạch
Từ đó, nhóm tư vấn quốc tế và trong nước do GIZ điều phối đã đề xuất các giải pháp chính như sau:
Nhóm giải pháp mang tính hoạch định: trong đó quan trọng nhất là ban hành cơ chế giá FIT hợp lý được thay đổi theo vùng, thời gian hoặc nhu cầu phụ tải để hạn chế việc đầu tư năng lượng tái tạo quá tập trung chỉ vào một vài vùng nhất định. Ngoài ra, có thể khuyến khích nhà đầu tư trang bị các hệ thống tích trữ năng lượng, khuyến khích các giải pháp tự động hóa/số hóa lưới điện, nâng cấp và mở rộng năng lực truyền tải của lưới điện hiện tại.
Nhóm giải pháp về vận hành hệ thống điện gồm:
Giải pháp về lưới điện: giải pháp dài hạn là đầu tư lưới điện truyền tải điện một chiều siêu cao áp. Các giải pháp có thể áp dụng trong ngắn và trung hạn là ứng dụng phần mềm tiên tiến nhằm hỗ trợ việc thay đổi cấu trúc kết dây lưới điện, đầu tư trang bị máy biến áp dịch pha, thiết bị điều chỉnh điện áp dưới tải để tối ưu trào lưu công suất trong hệ thống điện.
Giải pháp về thị trường điện: cho phép các mô hình kinh doanh mới tham gia vào thị trường điện như hệ thống lưu trữ năng lượng hay mô hình nhà máy điện ảo; triển khai các chương trình quản lý nhu cầu phụ tải, điều chỉnh phụ tải điện, áp dụng giải pháp tái điều độ có sự tham gia của các nguồn điện năng lượng tái tạo phân tán có quy mô công suất nhỏ và trao đổi điện đối lưu liên vùng nhằm vận hành tối ưu các nguồn điện năng lượng tái tạo.
Hiện đại hóa lưới điện cao áp
Giải pháp kiểm soát nguồn năng lượng tái tạo được phát vào lưới điện: cho phép thực hiện việc giới hạn công suất phát của các nguồn điện năng lượng tái tạo sau khi vấn đề nghẽn mạch vẫn tồn tại dù đã áp dụng hết các biện pháp khác trước đó trên cơ sở so sánh chi phí quy dẫn. Nhà đầu tư sẽ được cân nhắc bù đắp doanh thu đã bị mất ở mức độ nhất định.