Chùa Bửu Quang thuộc lõi Khu di tích lịch sử danh thắng cấp quốc gia núi Chứa Chan (xã Xuân Thọ, huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai). Đây là quần thể đã được UBND tỉnh Đồng Nai công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh năm 2009 và đến ngày 29/3/2012 được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích lịch sử danh thắng cấp quốc gia theo quyết định số 1204/QĐ-BVHTTDL. Khu vực chùa Bửu Quang được Ban quản lý Di tích – Danh thắng tỉnh Đồng Nai xếp vào khu vực I: Khu vực bất khả xâm phạm. Biên bản quy định khu vực bảo vệ di tích lịch sử - danh thắng núi Chứa Chan ngày 10/3/2009 quy định: khu vực chùa Bửu Quang “phải được bảo tồn nguyên trạng mọi yếu tố gốc còn lại, nghiêm cấm bất cứ mọi sự thay đổi, bổ sung mới nào dù là nhỏ nhất. Trường hợp trùng tu, tôn tạo, sửa chữa di tích phải theo đúng nguyên trạng kiến trúc cũ”.
Tuy nhiên, từ năm 2019 đến nay, tại khuôn viên chùa Bửu Quang đã và đang xảy ra tình trạng cơi nới, xây dựng trái phép nhiều hạng mục mới bằng bê tông, cốt thép làm thay đổi hiện trạng bảo tồn của di tích. Người đứng ra chủ trì việc xây dựng này là Thượng tọa Thích Quảng Đạo, người được giao nhiệm vụ tạm thời quản lý chùa Bửu Quang (cùng với Ni cô Thích Nữ Diệu Tâm – đã viên tịch) trong khi chờ bổ nhiệm trụ trì mới sau khi sư trụ trì là Hòa thượng Thích Thiện Tấn viên tịch năm 2011.
Rất nhiều hạng mục mới bị cơi nới, xây dựng mới hoàn toàn tại chủa Bửu Quang
Ngoài vấn đề nêu trên, ông Nguyễn Văn Đỉnh còn nhiều lần vi phạm pháp luật về bảo vệ rừng, xây dựng cơ sở thờ tự trái phép, tự phong ngôi chùa mình xây dựng trái phép thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN)...
Theo thông tin của công an huyện Xuân Lộc, ông Nguyễn Văn Đỉnh, sinh năm 1963 tại Tiền Giang. Năm 1985, ông Đỉnh xuất gia tu học tại TX. Long Khánh, tỉnh Đồng Nai; từ năm 1991 - 1996 tạm trú, tu học tại chùa Bửu Quang, xã Xuân Trường, huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai. Năm 1997, ông Đỉnh tự ý bỏ chùa Bửu Quang ra lập cơ sở tôn giáo trái phép tại khu vực đất 327, ấp Trung Sơn, xã Xuân Trường.
Theo báo cáo của UBND huyện Xuân Lộc tại công văn số 3377/UBND-VX ngày 30/10/2012, từ năm 1997 đến năm 2012, ông Đỉnh đã có 13 lần vi phạm pháp luật trên lĩnh vực xây dựng cơ sở thờ tự trái phép trên phần đất 327 do Hạt Kiểm lâm huyện Xuân Lộc quản lý; bói toán, mê tín dị đoan, xem xăm, gieo quẻ… Lần gần nhất (lần 14) ông Đỉnh bị UBND xã Xuân Thọ xử phạt vi phạm hành chính là về hành vi phá hoại rừng phòng hộ tại khu vực núi Chứa Chan theo Quyết định số 48/QĐ-UBND ngày 8/8/2018 với tổng số tiền 8.750.000 đồng.
Cụ thể, ngày 26/10/1997, ông Nguyễn Văn Đỉnh bị công an xã Xuân Trường lập biên bản vi phạm về xây dựng cơ sở thờ tự trái phép trên đất trồng rừng 327. Ngày 12/10/1998, ông Đỉnh tiếp tục bị UBND xã Xuân Trường phát hiện và lập biên bản hành vi vi phạm do ông này tự ý cất dựng 1 căn nhà bằng cây gỗ, đặt 6 tượng Phật làm nơi tu tập. Ngày 31/10/2001, ông Đỉnh bị UBND xã Xuân Trường và các ban ngành của xã lập biên bản vi phạm, đồng thời ông Đỉnh làm cam kết khắc phục hậu quả và không tái phạm; ngày 6/12/2003 ông Đỉnh bị UBND xã Xuân Trường lập biên bản về hành vi khai thác trái phép đất lâm nghiệp. Đến ngày 11/12/2003, ông Đỉnh tiếp tục bị UBND xã Xuân Trường lập biên bản số 229/QĐ.UBX xử phạt vi phạm hành chính với hình thức cảnh cáo về hành vi: “Tự tiện sử dụng đất lâm nghiệp vào mục đích khác theo nghị định số 04 ngày 1/1/1997 của Chính phủ”… xây dựng cơ sở sinh hoạt tôn giáo trái phép và tự ý đặt tên cho cơ sở này là chùa Quảng Đạo, không được chính quyền công nhận và mạo nhận là đã được GHPGVN công nhận gây nên sự hiểu lầm cho người dân và Phật tử, đồng thời làm ảnh hưởng đến uy tín của GHPGVN.
Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với ông Nguyễn Văn Đỉnh (pháp danh Thích Quảng Đạo) của UBND xã Xuân Thọ vào tháng 8/2018
Bên cạnh đó, ông Nguyễn Văn Đỉnh vướng vào tranh chấp vị trí trụ trì chùa Bửu Quang. Tháng 12/2011, Hòa thượng Thích Thiện Tấn – trụ trì chùa Bửu Quang viên tịch. Sau khi Hòa thượng Thích Thiện Tấn viên tịch, chùa Bửu Quang xảy ra tranh chấp nội bộ nên không thể bổ nhiệm được trụ trì.
Ngày 31/1/2019, Thượng tọa Thích Huệ Khai, Phó Trưởng ban thường trực GHPGVN tỉnh Đồng Nai ký công văn số 46/TB-BTS thông báo về việc cử nhân sự tạm thời quản lý chùa Bửu Quang. Nội dung thông báo nêu rõ: “Tạm thời giáo trách nhiệm trực tiếp quản lý tài sản và tài chính cho Thượng tọa Thích Quảng Đạo (Nguyễn Văn Đỉnh) và sư cô Thích Nữ Diệu Tâm (Đỗ Thị Khỏe)… Thượng tọa Thích Quảng Đạo và sư cô Thích Nữ Diệu Tâm có trách nhiệm đồng quản lý tài sản và tài chính của chùa Bửu Quang…”. Sư cô Thích Nữ Diệu Tâm (Đỗ Thị Khỏe) là người được Hòa thượng Thích Thiện Tấn tiến cử quản lý công việc Phật sự, tài sản của chùa Bửu Quang.
Liên quan đến vấn đề này, liên tục nhiều năm nay các cơ quan ban ngành như: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện Xuân Lộc, Ban trị sự GHPGVN huyện Xuân Lộc; Ban Dân vận huyện Xuân Lộc, UBND huyện Xuân Lộc; Ban Tôn giáo – Sở Nội vụ tỉnh Đồng Nai… đã thống nhất không bổ nhiệm trụ trì chùa Bửu Quang đối với ông Nguyễn Văn Đỉnh.
Tuy nhiên, ngày 4/6/2019, để có thể toàn quyền điều hành chùa Bửu Quang, Thượng tọa Thích Quảng Đạo được sự giúp sức của một số cá nhân đã lập một giấy ủy quyền có dấu hiệu trái pháp luật. Cụ thể, bản ủy quyền này khẳng định bà Đỗ Thị Khỏe đã “ủy quyền toàn bộ cho Thượng tọa Thích Quảng Đạo (thế danh Nguyễn Văn Đỉnh) lo toàn bộ công việc Phật sự, kinh tế tài chánh của chùa Bửu Quang” trong thời gian bà Khỏe đang lâm trọng bệnh, thể chất, tinh thần không còn tỉnh táo. Đặc biệt giấy ủy quyền này chỉ được Thượng tọa Thích Tâm Minh, Trưởng Ban Trị sự GHPGVN huyện Xuân Lộc ký, đóng dấu xác nhận không đúng thẩm quyền.
Trước đó, ngày 12/8/2018, Hòa thượng Thích Trí Quảng – Đệ nhất Pháp chủ kiêm Giám luật Hội đồng chứng minh GHPGVN; Chứng minh Đạo sư Ban thừa kế Thiên Thai Thiền Giáo Tông và Hòa thượng Thích Thiện Xuân thay mặt Ban Thừa kế - Thiên Thai Thiền Giáo Tông đã có văn bản gửi Tỉnh ủy tỉnh Đồng Nai, UBND tỉnh Đồng Nai, Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Đồng Nai về việc: “Đề nghị bổ nhiệm Trụ trì chùa Bửu Quang, xã Xuân Thọ, huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai” cho Thượng tọa Thích Quảng Đạo “trên cơ sở đề nghị của Ban Trị sự GHPGVN huyện Xuân Lộc và chính quyền huyện Xuân Lộc”.
Tuy nhiên, trả lời phóng viên vào cuối tháng 3/2021, thay mặt Hòa thượng Thích Trí Quảng, Thượng tọa Thích Quang Thạnh – Chánh thư ký Văn phòng Ban Trị sự GHPGVN TPHCM cho biết: “Đây là công văn do Hòa thượng Thích Thiện Xuân trình Thích Trí Quảng ký và đóng dấu. Tuy nhiên, đây là dấu cá nhân của Hòa thượng Thích Trí Quảng và dấu của Ban thừa kế không phải dấu của cơ quan nhà nước. Vì vậy, vấn đề liên quan đến việc có bổ nhiệm Thượng tọa Thích Quảng Đạo hay không thuộc trách nhiệm của Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Đồng Nai…”.
Nếu Thượng tọa Thích Quảng Đạo - một người có một lý lịch tư pháp phức tạp, nhiều lần vi phạm pháp luật được bổ nhiệm trụ trì chùa Bửu Quang sẽ làm ảnh hưởng đến hình ảnh, uy tín, Giáo luật của GHPGVN và tạo nên dư luận không tốt đối với Phật tử, chính quyền, người dân địa phương và công luận... Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về vấn đề này trong các bài viết tiếp theo.