Hội thảo có sự đồng hành của Tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS).
Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Bùi Quốc Hùng, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) cho biết: Xu thế phát triển hiện nay của các nền kinh tế trên thế giới là thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh, sạch, giảm phát thải, hướng đến mục tiêu trung hòa carbon. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế đó.
Hiện nay đã có nhiều cơ chế chính sách nhằm chuyển dịch năng lượng bền vững phù hợp với định hướng, chiến lược của Nghị quyết 55 ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và các cam kết của Chính phủ nhằm đưa phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Quang cảnh hội thảo
Tham dự hội thảo, TS. Mai Duy Thiện, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Sạch Việt Nam có bài tham luận với chủ đề “Chuyển dịch năng lượng và phát triển năng lượng sạch tại Việt Nam”.
Dẫn chứng số liệu từ Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), TS. Mai Duy Thiện cho biết, đầu tư vào năng lượng sạch toàn cầu đã cao hơn nhiều so với trước đây vào thời điểm Thỏa thuận chung Paris được ký kết vào năm 2015. Theo đó tốc độ tăng trưởng đầu tư hàng năm vào năng lượng sạch trung bình trong 5 năm sau thỏa thuận khí hậu Paris chỉ hơn 2%. Năm 2020, tỉ lệ đã tăng lên 12%, năm 2022 đầu tư cho năng lượng sạch dự kiến đạt 1.400 tỷ USD chiếm gần 60% tổng đầu tư cho toàn ngành năng lượng.
Tổng đầu tư toàn cầu cho chuyển đổi năng lượng tăng từ 250 tỷ USD năm 2010 lên 500 tỷ USD năm 2020 và đặc biệt là tới 755 tỷ USD (gấp hơn 3 lần 2010) vào năm 2021. Trong đó, năm 2021 đầu tư cho phát triển năng lượng tái tạo (chủ yếu là điện gió và điện mặt trời) đã thu hút được 366 tỷ USD cho dự án mới (chiếm khoảng 70% tổng đầu tư các dự án nguồn điện mới), nửa đầu năm 2022 đã có 226 tỷ USD đầu tư cho năng lượng tái tạo (NLTT).
Dự báo của IEA, đến năm 2025, NLTT sẽ trở thành nguồn sản xuất điện chính, cung cấp 1/3 lượng điện trên thế giới. Ước tính, công suất điện gió và điện mặt trời sẽ vượt công suất của điện khí vào năm 2023 và nhiệt điện than vào năm 2024.
“Như vậy chuyển đổi năng lượng và phát triển năng lượng sạch, NLTT đã là xu hướng chủ đạo trong phát triển năng lượng, phát triển nguồn điện và là tất yếu trong phát triển bền vững, phát triển xanh trên thế giới”, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Sạch Việt Nam nhấn mạnh.
TS. Mai Duy Thiện, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Sạch Việt Nam phát biểu tại hội thảo
Theo TS. Mai Duy Thiện, trong thời gian qua từ 2017 - 2022, Chính phủ đã ban hành nhiều quyết định về cơ chế khuyến khích phát triển điện gió, điện sinh khối, điện từ chất thải rắn và điện mặt trời...
Bên cạnh đó, đầu tư vào phát triển NLTT được hưởng ưu đãi đầu tư theo pháp luật về đầu tư và được ưu đãi thuế trong 15 năm.
Để có cơ sở đầu tư, phát triển trong thời gian tới, Chính phủ đang chỉ đạo hoàn thiện Quy hoạch điện lực quốc gia (Quy hoạch điện VIII) để phê duyệt. Theo đó, hệ thống điện Việt Nam sẽ phát triển theo hướng xanh, bền vững, phù hợp với các cam kết tại COP26 đưa phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và việc phát phát triển điện từ gió, mặt trời tiếp tục được khai thác tối đa, hiệu quả với giá hợp lý. Cơ chế đối với các dự án NLTT chuyển tiếp cũng đang được đề xuất xem xét.
Theo dự thảo Quy hoạch điện VIII, hàng chục ngàn MW nhiệt điện than được đề nghị loại khỏi quy hoạch, với phương án điều hành, phụ tải cao và chuyển đổi năng lượng, đến năm 2045 tỷ lệ điện gió và điện mặt trời chiếm khoảng 50% tổng công suất toàn hệ thống.
Từ các cam kết tại COP26, Chính phủ đã quyết liệt chỉ đạo các Bộ, ngành thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh. Một loạt các chương trình, đề án xây dựng văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến phát triển NLTT đang được chỉ đạo thực hiện, nghiên cứu trong thời gian tới như: sửa đổi Luật Điện lực; nghiên cứu xây dựng Luật về năng lượng tái tạo, hoàn thiện các cơ chế khuyến khích phát triển NLTT theo hướng minh bạch và ổn định (khung chính sách, quy định về cắt giảm công suất…).
Quy hoạch tổng thể về năng lượng phù hợp với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính. Quy hoạch điện lực quốc gia phù hợp với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính tiến tới loại bỏ nhiệt điện than trước năm 2040.
Xây dựng quy định, chế tài hàng năm đối với việc áp dụng tiêu chuẩn tỷ lệ NLTT (renewable portfolio Standard) cho các đơn vị sản xuất điện, phân phối điện phù hợp với mục tiêu giảm phát thải.
Hoàn thiện các thị trường năng lượng cạnh tranh, xây dựng cơ chế giá hiệu quả, hoàn thiện cơ chế dịch vụ phụ trợ và lưu trữ năng lượng.
Hoàn thiện khung pháp lý, cơ chế quản lý vận hành thị trường điện phù hợp với bối cảnh tỷ trọng các nguồn điện từ NLTT trong hệ thống tăng cao. Hoàn thiện các quy định trong Luật Điện lực, khung pháp lý cho phép các thành phần kinh tế tham gia đầu tư vào hạ tầng truyền tải. Hoàn thiện các chương trình Quản lý nhu cầu (DSM) và Điều chỉnh phụ tải điện (DR) phù hợp với xu hướng tích hợp NLTT vào hệ thống điện.
Hoàn thiện các quy định về giao dịch, mua bán các dịch vụ phụ trợ trong thị trường điện, tăng cường khả năng tích hợp các nguồn NLTT của hệ thống điện, xây dựng bộ tiêu chuẩn kỹ thuật cho các loại hình nguồn điện hiện có và dự kiến xây mới để đảm bảo nâng cao độ linh hoạt và giảm tác động môi trường.
Hoàn thiện, áp dụng cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) góp phần thúc đẩy phát triển các nguồn điện NLTT.
Nghiên cứu, đề xuất cơ chế đấu thầu, đấu giá cung cấp năng lượng phù hợp, đặc biệt trong các dự án đầu tư NLTT, năng lượng mới.
“Để triển khai thành công định hướng chuyển dịch năng lượng hiệu quả, bền vững cần có những quyết tâm lớn, thống nhất từ Trung ương đến địa phương, có chính sách phù hợp, kế hoạch rõ ràng, huy động mọi nguồn lực. Tăng cường sự phối hợp của các Bộ ngành, địa phương, làm tốt công tác tuyên truyền để thay đổi tư duy, nhận thức trong sản xuất, sử dụng năng lượng hiệu quả, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia”, TS. Mai Duy Thiện nêu quan điểm.
Tại hội thảo, các đại biểu cũng nghe tham luận của các chuyên gia, nhà khoa học liên quan đến tình hình sản xuất và tiêu thụ năng lượng, chuyển dịch cơ cấu năng lượng cũng như một số cơ chế chính sách liên quan đến phát triển năng lượng nhằm đảm bảo an ninh năng lượng, phù hợp với định hướng chiến lược tại Nghị quyết số 55 và thực hiện cơ chế theo thỏa thuận tại Hội nghị COP26 về đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Các đại biểu cũng tập trung thảo luận một số nội dung như: tình hình sản xuất, tiêu thụ năng lượng và một số cơ chế, chính sách trong phát triển năng lượng; thực trạng và tiềm năng phát triển ngành công nghiệp khí tại Việt Nam; một số khó khăn, thách thức và những giải pháp trong chuyển dịch cơ cấu nguồn điện; tích trữ năng lượng trong tích hợp năng lượng tái tạo…
Bên cạnh đó, một số vấn đề khác có liên quan đến phát triển năng lượng cũng được các chuyên gia, đại biểu phân tích, đánh giá và trao đổi để tìm ra những giải pháp phù hợp để phát triển ngành năng lượng trong thời gian tới.
Các ý kiến đã góp phần làm rõ những vấn đề còn tồn tại và đề xuất một số giải pháp cũng như cơ chế, chính sách nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu các nguồn điện theo hướng phù hợp, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.