Hội nghị lần này do Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam tổ chức tại Hà Nội. Tại hội nghị, các đại biểu đã thảo luận, đánh giá thành tựu, kết quả đạt được của NPAP trong năm 2023; thống nhất chung tay thúc đẩy các hành động giải quyết ô nhiễm nhựa hiệu quả trong năm 2024, tạo động lực giảm thiểu ô nhiễm nhựa tại Việt Nam vào năm 2025.
Theo Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Ngọc Tuấn, năm 2023 là năm chứng kiến những dấu mốc và kết quả quan trọng của chương trình NPAP Việt Nam. Trong bối cảnh các quốc gia trên thế giới cùng hướng tới một thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa dự kiến thông qua vào năm 2024, NPAP Việt Nam đã tích cực phối hợp các đối tác xây dựng mạng lưới kết nối chặt chẽ với các Bộ, ngành, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp trong nước và nước ngoài, tổ chức phi chính phủ, viện nghiên cứu, thể hiện quyết tâm quản lý và giảm thiểu chất thải nhựa thông qua cách tiếp cận của nền kinh tế tuần hoàn, những nỗ lực và đổi mới sáng tạo hiệu quả, sự phối hợp tích cực của các bên thời gian qua.
Chương trình NPAP Việt Nam đã xây dựng và mở rộng mạng lưới tham gia với gần 200 tổ chức doanh nghiệp kết nối, chia sẻ tri thức, kinh nghiệm, quan điểm về các vấn đề liên quan đến đàm phán thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa; đổi mới, sáng tạo để giảm ô nhiễm nhựa; huy động tài chính và đầu tư vào các giải pháp xử lý rác thải nhựa, ô nhiễm nhựa, góp phần thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR).
Quang cảnh hội nghị
Năm 2023, NPAP Việt Nam đã thành lập Nhóm kỹ thuật đổi mới sáng tạo và tài chính để giúp tập hợp đội ngũ chuyên gia từ các cơ quan Chính phủ, tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước cùng chung tay thúc đẩy những ý tưởng, giải pháp sáng tạo nhằm điều hướng cho những thay đổi tích cực trong giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế nhựa. Đến nay, đã có 40 nhà đổi mới sáng tạo hoàn thành thử nghiệm các giai đoạn ươm mầm và tăng tốc trong tổng số 138 chương trình, dự án, sáng kiến về giảm thiểu rác thải nhựa, ô nhiễm nhựa tại Việt Nam.
NPAP Việt Nam cũng đã phối hợp với UNDP và các đối tác hỗ trợ Việt Nam bắt đầu thảo luận định hướng nghiên cứu, xây dựng bộ cơ sở dữ liệu về sản xuất, nhập khẩu, tiêu dùng nhựa và rò rỉ rác thải nhựa trên đất liền, trên biển để phục vụ quá trình đàm phán hướng tới một thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa. Xây dựng báo cáo nghiên cứu, đánh giá tình hình phát sinh, quản lý rác thải nhựa và đề xuất giải pháp, lộ trình giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa ở Việt Nam; báo cáo đánh giá hiện trạng về giới trong chuỗi giá trị nhựa tại Việt Nam...
Tại hội nghị, các đại biểu thảo luận về nhiều vấn đề liên quan đến huy động nguồn lực cho chương trình nghị sự chung giải quyết ô nhiễm nhựa ở Việt Nam. Trong đó, thành viên Nhóm công tác đều khẳng định cam kết mạnh mẽ tiếp tục thực hiện các nội dung trọng tâm trong năm 2024 bao gồm việc chuẩn bị cho Thỏa thuận về nhựa toàn cầu toàn diện được thông qua, phát triển các mô hình khả thi và thiết thực thực hiện chính sách EPR, hỗ trợ đánh giá tình hình triển khai thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia về giảm thiểu rác thải nhựa biển đến năm 2025 và những hướng dẫn quốc gia cập nhật về thu gom, phân loại, tái chế rác thải nhựa.
Bà Ramla Khalidi, Đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam khẳng định, giải quyết ô nhiễm nhựa đòi hỏi cần có nỗ lực tập thể, cùng nhau hợp tác xây dựng các kế hoạch và hoạt động thực hiện chung dựa trên thế mạnh, khả năng của mỗi bên. Sự đóng góp của tất cả các thành viên, bao gồm nhà hoạch định chính sách, nhà đầu tư, nhà đổi mới và nhà nghiên cứu là các nhân tố quyết định sự thành công và bền vững của NPAP. Kinh nghiệm của UNDP cho thấy, khu vực phi chính thức, đặc biệt là phụ nữ, đóng vai trò quan trọng trong thu gom, phân loại, tái chế rác thải nhựa. Do đó, UNDP sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Chính phủ và các đối tác liên quan tăng cường động lực cho Chương trình NPAP để đóng góp tích cực vào mục tiêu quốc gia giảm thiểu đến 75% lượng rác thải nhựa ra biển vào năm 2030.
Thông tin tới hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân cho biết, trong tháng 12/2023, Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng Diễn đàn Kinh tế thế giới đã ký bản ghi nhớ về hợp tác trong triển khai NPAP tại COP28, nhằm đạt được mục tiêu chấm dứt ô nhiễm nhựa. Do đó, năm 2024 với bối cảnh toàn cầu và trong nước đang nỗ lực giải quyết ô nhiễm nhựa, Chương trình NPAP càng có vai trò quan trọng nhằm huy động của các cơ quan Chính phủ, các tổ chức quốc tế, khối doanh nghiệp và người dân cùng tham gia chung tay thực hiện.
Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân đề nghị các thành viên Nhóm công tác tiếp tục phát huy trách nhiệm, sự chủ động trong việc thực hiện hoạt động nghiên cứu và phát triển, đưa ra nhiều giải pháp mới, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, mở rộng mạng lưới đối tác, kêu gọi sự tham gia của cộng đồng để thực hiện mục tiêu chung của NPAP, qua đó đóng góp vào nỗ lực chung toàn cầu cũng như các cam kết của Chính phủ Việt Nam.
Trong khuôn khổ hội nghị, Đại sứ quán Canada tại Việt Nam và Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường (ISPONRE) đã đồng chủ trì lễ ra mắt Nhóm kỹ thuật về bình đẳng giới và phát triển bao trùm NPAP. Tham gia Nhóm kỹ thuật có 16 thành viên, bao gồm nhà hoạch định chính sách, đơn vị thu gom tái chế, nhà đầu tư tạo tác động, nhà đổi mới sáng tạo và chuyên gia về giới. Mục tiêu của nhóm là tập trung giảm thiểu ô nhiễm nhựa và rác thải nhựa thông qua thúc đẩy các giải pháp can thiệp về giới và vấn đề bao trùm, đặc biệt cân nhắc kỹ vai trò của phụ nữ và nam giới, các nhóm xã hội khác trong hỗ trợ thu gom, phân loại và tái chế rác thải nhựa.