Báo cáo với đoàn công tác, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Nguyễn Xuân Hải cho biết, các tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) do Bộ TN&MT xây dựng phần lớn là các TCVN về địa chất khoáng sản bao gồm: địa vật lý, phân tích thí nghiệm, đo vẽ bản đồ, đánh giá khoáng sản, khai đào, lấy mẫu, địa chất thủy văn. Các TCVN về đo đạc và bản đồ được công bố thuộc các nhóm thông tin địa lý, cơ sở dữ liệu nền địa lý, hệ thống không ảnh, thu nhận dữ liệu không gian.
Các TCVN về môi trường thuộc các nhóm tiêu chuẩn chất lượng môi trường xung quanh, tiêu chuẩn môi trường đối với quản lý chất thải, tiêu chuẩn môi trường khác. Các TCVN về quản lý đất đai chủ yếu là cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia; các TCVN lĩnh vực khí tượng thủy văn thuộc các nhóm quan trắc, dự báo, cảnh báo, các công trình quan trắc khí tượng thủy văn.
Bên cạnh việc xây dựng các TCVN, Bộ TN&MT đã ban hành các tiêu chuẩn cơ sở để đảm bảo thống nhất như các tiêu chuẩn cơ sở về phân tích trong phòng thí nghiệm địa chất, xử lý số liệu quan trắc thủy văn.
Quang cảnh buổi làm việc
Đối với hệ thống quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN), ngành TN&MT tập trung vào nhiều lĩnh vực như: môi trường khí tượng thủy văn, địa chất khoáng sản. Theo Luật Bảo vệ môi trường 2020, hệ thống QCVN môi trường ở Việt Nam đang áp dụng 6 nhóm chính: chất lượng môi trường xung quanh; chất thải; quản lý chất thải; quản lý phế liệu nhập khẩu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất; giới hạn các chất ô nhiễm khó phân hủy trong nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu, sản phẩm, hàng hóa, thiết bị và các QCVN khác theo yêu cầu bảo vệ môi trường.
Hệ thống QCVN lĩnh vực đo đạc và bản đồ liên quan đến thiết lập hệ thống số liệu gốc đo đạc quốc gia, hệ tọa độ quốc gia, hệ độ cao quốc gia và hệ trọng lực quốc gia; thiết lập hệ thống số liệu các mạng lưới đo đạc quốc gia; xây dựng hệ thống dữ liệu ảnh hàng không và hệ thống dữ liệu ảnh viễn thám; xây dựng, vận hành, cập nhật cơ sở dữ liệu nền địa lý quốc gia; thành lập và cập nhật hệ thống bản đồ địa hình quốc gia; đo đạc và bản đồ về biên giới quốc gia; đo đạc và bản đồ về địa giới hành chính; chuẩn hóa địa danh; xây dựng, vận hành công trình hạ tầng đo đạc cơ bản. Ngoài ra, hệ thống QCVN lĩnh vực khí tượng thủy văn còn bao gồm các QCVN về cảnh báo, dự báo, QCVN về quan trắc.
Theo ông Nguyễn Xuân Hải, trong quá trình thực hiện xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, các đươn vị còn gặp một số khó khăn như: quy chuẩn lĩnh vực quản lý tài nguyên nước liên quan đến phạm vi quản lý nhà nước của nhiều Bộ, ngành nên còn trùng lặp khi xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật; các quy định chưa được cập nhật thường xuyên, đồng bộ. Bộ TN&MT chưa có Ban tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia với lĩnh vực đo đạc bản đồ, khí tượng thủy văn dẫn đến việc khó khăn trong quá trình thực hiện theo đúng quy định.
Do đó, Bộ TN&MT đề xuất cần có chính sách nhằm tăng cường xã hội hóa hoạt động xây dựng tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, khuyến khích sự tham gia của các nhà khoa học, các chuyên gia trong và ngoài nước, các hội, hiệp hội; tăng cường năng lực cho đội ngũ cán bộ thực hiện công tác xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật tại các Bộ, ngành, địa phương. Quy định rõ vai trò, trách nhiệm của Ban tiêu chuẩn kỹ thuật kỹ thuật quốc gia; thành lập các Ban tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia các lĩnh vực ngành tài nguyên môi trường; tăng cường thông tin, xây dựng cơ sở dữ liệu về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật.
Đánh giá cao công tác chuẩn bị nội dung của các đơn vị trực thuộc Bộ TN&MT, Phó Chủ nhiệm Ủy Ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn khẳng định sẽ tiếp thu, làm rõ các nội dung trao đổi, đề nghị của Bộ TN&MT để nghiên cứu đưa vào sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, bảo đảm phù hợp với thực tế, nâng cao hơn nữa hiệu lực hiệu quả.
Trong đó, việc sửa đổi Luật sẽ tập trung làm rõ những nội dung về trách nhiệm xây dựng và thẩm định banh hành quy chuẩn địa phương; về tiếp cận thông tin liên quan đến tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và trong hoạt động quản lý, khai thác; nguồn lực triển khai xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn.
Ông Nguyễn Phương Tuấn đề nghị Bộ TN&MT hoàn thiện báo cáo, trong đó bổ sung nội dung về phụ lục công tác xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, cần làm rõ vai trò của Ban tiêu chuẩn quốc gia. Bên cạnh đó, bổ sung sự chồng chéo giữa Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật với các luật khác để khi Luật sửa đổi ban hành có thể giải quyết mâu thuẫn so với các luật khác.