Dự án được kỳ vọng sẽ giúp Việt Nam dần chủ động hơn về nguồn tư liệu ảnh viễn thám phục vụ công tác quản lý, giám sát tài nguyên thiên nhiên và môi trường.
Theo dự báo, Việt Nam sẽ là một trong những nước bị tác động mạnh mẽ nhất do biến đổi khí hậu, trong đó có hiện tượng nước biển dâng, nhiễm mặn… Vì vậy, việc sử dụng thông tin vệ tinh viễn thám trong nghiên cứu, quản lý tổng hợp lãnh thổ và lãnh hải là rất cần thiết.
Hiện nước ta đang sử dụng vệ tinh VNREDSat-1 cung cấp ảnh quang học để đánh giá tài nguyên, môi trường, thiên tai. Tuy nhiên, năng lực cung cấp ảnh hiện tại của VNREDSat-1 mới chỉ đáp ứng được khoảng 20 - 30% nhu cầu sử dụng. Mặt khác, VNREDSat-1 là vệ tinh quang học, sẽ bị ảnh hưởng lớn bởi mây và mưa nên trong nhiều hoạt động giám sát thiên tai như bão, lũ, sạt lở đất do mưa lớn hay trên biển chưa thực sự hiệu quả.
Việt Nam hoan nghênh và sẵn sàng tiếp nhận công nghệ viễn thám hiện đại từ Italia
Trong bối cảnh đó, Việt Nam cần phát triển một hệ thống có thể trực tiếp thu nhận, lưu trữ và xử lý ảnh vệ tinh, đặc biệt là ảnh radar, cũng như tích hợp và ứng dụng các dữ liệu viễn thám này trong các hoạt động giám sát và phòng chống thiên tai như lũ lụt và sạt lở đất; sự cố môi trường như tràn dầu, vỡ đập; quan trắc sụt lún đất nhất là ở các đô thị; giám sát trạng thái của các đối tượng giao thông; hoạt động nông, lâm, ngư nghiệp và đặc biệt là đối với quốc phòng và an ninh.
Theo ông Nguyễn Quốc Khánh, Cục trưởng Cục Viễn thám quốc gia, Bộ TN&MT, Italia đã làm chủ công nghệ và có nhiều kinh nghiệm trong việc phát triển, vận hành hệ thống ứng dụng viễn thám để đánh giá và giám sát tài nguyên, môi trường và biến đổi khí hậu. Được biết, Italia sử dụng cả ảnh vệ tinh quang học, radar và hệ thống thu nhận dữ liệu viễn thám CosmoSkymed (bao gồm cả vệ tinh và trạm thu mặt đất) để đánh giá và giám sát môi trường. Đặc biệt, Italia là nước hàng đầu thuộc Liên minh châu Âu có nền khoa học công nghệ vũ trụ phát triển, bao gồm các hệ thống viễn thám với nhiều đặc tính ưu việt.
Do đó, việc Italia trợ giúp Việt Nam thiết lập và triển khai hệ thống thông tin địa lý về tính dễ tổn thương do biến đổi khí hậu, đánh giá rủi ro và giám sát môi trường dựa trên công nghệ viễn thám là rất phù hợp với định hướng phát triển của Việt Nam về theo dõi, giám sát tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế - xã hội, phòng tránh thiên tai.
Với tổng mức đầu tư là 3,634 triệu EUR, ước tính dự án sẽ được hoàn thành trong khoảng 36 tháng kể từ ngày được phê duyệt và 24 tháng thực hiện các dự án thí điểm. Dự án hợp tác giữa hai bên được kỳ vọng sẽ góp phần thúc đẩy mối quan hệ đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Italia, cung cấp thêm nguồn dữ liệu vệ tinh phục vụ quy hoạch phát triển, quản lý thiên tai, đồng thời đào tạo nhân lực cho Việt Nam về kỹ năng cũng như kiến thức trong lĩnh vực khoa học, công nghệ viễn thám.
Theo kế hoạch, dự án sẽ thực hiện 3 dự án thử nghiệm bao gồm: quan trắc sụt lún khu vực TPHCM; đánh giá xâm nhập mặn vùng đồng bằng sông Cửu Long; giám sát hệ thống sinh thái đất ngập nước ở khu vực Quảng Ninh - Hải Phòng.