Báo cáo tại cuộc họp, ông Nguyễn Ngọc Hà, Phó Tổng giám đốc Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia, đơn vị chủ trì lập quy hoạch cho biết, lưu vực sông Hồng - Thái Bình là lưu vực sông liên quốc gia, chảy qua 3 nước Việt Nam, Trung Quốc, Lào với tổng diện tích tự nhiên là 169.000km2. Trong đó, phần lưu vực nằm ở Việt Nam là 88.680km2, chiếm 51,3% diện tích lưu vực.
Bên cạnh đặc điểm phân bố nguồn nước không đều giữa mùa khô, mùa mưa, nguồn nước lưu vực sông Hồng - Thái Bình còn đang chịu tác động trực tiếp của biến đổi khí hậu, khi vào mùa khô nguồn nước có xu hướng giảm, cạn kiệt xảy ra trên diện rộng và lũ lụt phức tạp trong mùa mưa. Ngoài ra, việc khai thác, sử dụng nước ở các quốc gia nằm trên thượng nguồn lưu vực sông đã tác động lớn đến dòng chảy về Việt Nam.
Cùng với sự diễn biến phức tạp của nguồn nước, lượng nước phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội, sự gia tăng dân số, quá trình đô thị hóa, sản xuất công nghiệp, phát triển thủy điện ngày càng tăng cũng ảnh hưởng nhiều đến nguồn tài nguyên nước trên lưu vực sông Hồng - Thái Bình. Cụ thể, các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội làm gia tăng việc xả nước thải vào nguồn nước, ô nhiễm nguồn nước; việc khai thác, sử dụng nước chưa có quy hoạch và chưa quy định chức năng nguồn nước dẫn đến tình trạng suy thoái, ô nhiễm nghiêm trọng, gia tăng nguy cơ mất an ninh nguồn nước lưu vực sông.
Ông Nguyễn Ngọc Hà thông tin thêm, cạn kiệt nước sông Hồng và các sông chính làm ảnh hưởng đến khả năng khai thác, sử dụng nguồn nước mặt của các hệ thống công trình ven sông như: khan hiếm nước trong mùa khô và thiếu nước sinh hoạt ở các vùng núi cao, vùng sâu, vùng xa; nhiều công trình khai thác, sử dụng nước chưa được vận hành, khai thác theo đúng thiết kế nhất do thiếu nước… Từ thực trạng và những thách thức nêu trên, việc lập và phê duyệt Quy hoạch tổng hợp lưu vực sông Hồng - Thái Bình thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 là rất cần thiết.
Họp Hội đồng cấp Bộ thẩm định Quy hoạch tổng hợp lưu vực sông Hồng - Thái Bình giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050
Quy hoạch tổng hợp lưu vực sông Hồng - Thái Bình tầm nhìn đến năm 2050 hướng đến mục tiêu bảo đảm an ninh tài nguyên nước, thích ứng với biến đổi khí hậu trên lưu vực sông, điều hòa, phân bổ nguồn nước một cách phù hợp, khai thác, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả gắn với bảo vệ, phát triển bền vững tài nguyên nước, đồng thời đáp ứng nhu cầu nước cho dân sinh, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh; bảo vệ tài nguyên nước, phòng, chống và khắc phục hậu quả, tác hại do nước gây ra; phục hồi các nguồn nước, cảnh quan môi trường các dòng sông bị ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt nghiêm trọng.
Phạm vi của quy hoạch bao gồm phần diện tích lưu vực sông Hồng - Thái Bình thuộc lãnh thổ Việt Nam, gồm các tỉnh, thành phố: Hà Nội, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Hải Dương, Hải Phòng, Hưng Yên, Thái Bình, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Thái Nguyên, Lạng Sơn, Bắc Giang, Phú Thọ, Điện Biên, Lai Châu, Sơn La và Hoà Bình.
Để đạt được các mục tiêu nêu trên, quy hoạch sẽ triển khai thực hiện các nhóm nội dung chính như: đánh giá số lượng, chất lượng của nguồn nước và dự báo xu thế biến động dòng chảy, mực nước của các tầng chứa nước; đánh giá hiện trạng khai thác, sử dụng tài nguyên nước. Phân vùng chức năng của nguồn nước; xác định tỷ lệ phân bổ tài nguyên nước cho các đối tượng khai thác, sử dụng nước; xác định nguồn nước dự phòng để cấp nước sinh hoạt trong trường hợp xảy ra sự cố ô nhiễm nguồn nước. Xác định thứ tự ưu tiên và tỷ lệ phân bổ trong trường hợp hạn hán, thiếu nước; xác định yêu cầu bảo vệ tài nguyên nước đối với các hoạt động khai thác, sử dụng nước và các hệ sinh thái thủy sinh. Xác định các khu vực bị ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt. Đánh giá diễn biến chất lượng nước, phân vùng chất lượng nước; xác định khu vực bờ sông bị sạt, lở hoặc có nguy cơ bị sạt, lở. Xác định khu vực bị sụt, lún đất hoặc có nguy cơ bị sụt, lún đất do thăm dò, khai thác nước dưới đất. Đánh giá tình hình, diễn biến, xác định nguyên nhân sụt, lún đất...
Tại cuộc họp, các thành viên Hội đồng thẩm định đều đánh giá tính cấp thiết của việc thực hiện nhiệm vụ Quy hoạch tổng hợp lưu vực sông Hồng - Thái Bình thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Bên cạnh đó, các thành viên Hội đồng cũng đã góp ý chi tiết nhằm tiếp tục hoàn thiện nội dung, hồ sơ sản phẩm của Quy hoạch tổng hợp lưu vực sông Hồng - Thái Bình giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Hội đồng cũng nhất trí thông qua quy hoạch sau khi đơn vị thực hiện tiếp thu, chỉnh sửa các góp ý của các thành viên Hội đồng trước khi trình phê duyệt.
Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Lê Công Thành ghi nhận và đánh giá cao những ý kiến phát biểu của các thành viên Hội đồng và đề nghị Cục Quản lý tài nguyên nước, Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia cùng với các đơn vị tài nguyên nước của Bộ nghiên cứu, tiếp thu tất cả các ý kiến của các thành viên Hội đồng tiếp tục hoàn thiện bản quy hoạch trước khi trình Bộ để Bộ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.