EIA cũng nhận định, thói quen tiêu dùng đồ nhựa, nilon của con người cùng với việc thất bại trong ngăn chặn, xử lý loại vật liệu khó phân hủy này đã và đang làm ô nhiễm chuỗi thức ăn, trực tiếp hủy hoại sức khỏe con người, làm mất đa dạng sinh học, trầm trọng thêm biến đổi khí hậu và có nguy cơ tạo ra những thay đổi môi trường có hại trên quy mô lớn.
Theo Tom Gammage, nhà vận động đại dương của EIA, nếu làn sóng ô nhiễm tiếp tục không được kiểm soát thì chỉ tính riêng lượng rác nhựa thải ra các đại dương sẽ tăng gấp ba lần vào năm 2040 do hoạt động sản xuất và tiêu dùng nhựa nilon ngày càng tăng.
“Những tác động tiêu cực do tình trạng sản xuất bừa bãi nhựa nguyên sinh và vòng đời của chúng là không thể đảo ngược – đây chính là mối đe dọa đối với nền văn minh nhân loại trong việc duy trì một môi trường sống lành mạnh”, ông Tom Gammage nhấn mạnh.
Rác nhựa đại dương được dự báo sẽ tăng đáng kể trong thời gian tới
Trong nhiều năm qua, Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) đã xác định biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh học và ô nhiễm là ba cuộc khủng hoảng môi trường chính. Nhưng theo EIA đánh giá, đến nay các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc vẫn chưa có cam kết giải quyết cuộc khủng hoảng ô nhiễm rác nhựa, cho dù đã có những thỏa thuận dành riêng để chống biến đổi khí hậu và mất đa dạng sinh học.
Trên thực tế, các quốc gia giàu có là những “thủ phạm” lớn nhất khi đề cập đến việc tiêu thụ nhựa. Theo tổ chức Planet Tracker, vào năm 2020 lượng tiêu thụ nhựa công nghiệp trên đầu người của các nước đang phát triển ước tính là 36kg so với 90kg ở các nước phát triển.
Mỗi năm, thế giới chứng kiến 13 triệu tấn rác nhựa đổ ra biển. Theo dự báo, khối lượng rác nhựa phủ khắp đại dương sẽ tăng lên gấp đôi sau 10 năm, gấp ba sau 20 năm và nhiều hơn khối lượng cá biển toàn cầu trong 30 năm nữa.
Đáng lưu ý, một trong những đặc điểm khiến nhựa trở thành ám ảnh của biển cả đó là tính khó phân hủy. Ở những vùng nước sâu với áp suất lớn, vật liệu nhựa vẫn tồn tại và ước tính chúng sẽ mất từ 400 đến 1.000 năm để phân hủy.
Theo các nghiên cứu, rác nhựa không chỉ hủy hoại môi trường tự nhiên mà còn gián tiếp tiêu diệt hàng nghìn loài động thực vật biển và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người. Vòng đời của vật liệu nhựa nilon từ chu trình sản xuất, đến khâu sử dụng và vứt thải đều sản sinh ra các loại khí thải hóa học có thể gây rối loạn hormone và các bệnh ung thư đối với con người.
Ước tính, hàng năm có khoảng 1 triệu con chim biển và 100.000 con rùa biển cùng vô số các loài động vật có vú đã chết sau khi ăn phải rác nhựa trên biển hoặc bị dính mắc trong rác thải nhựa lênh đênh trên đại dương. Ngoài ra, rác nhựa cũng đang làm tê liệt các rạn san hô, hành lang bảo vệ trên 150.000km bờ biển ở hàng trăm quốc gia và vùng lãnh thổ, đồng thời là tấm lá chắn an toàn cho các cộng đồng ven biển tránh khỏi các loại hình thiên tai.