Theo Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM, tổng thể các góp ý đều ủng hộ mục tiêu, tính cấp thiết của những nhiệm vụ liên quan đến chuyển đổi xanh, kiểm soát khí thải trong lĩnh vực giao thông hiện nay của thành phố.
Các ý kiến đóng góp khẳng định tính đúng đắn của chủ trương chuyển đổi xanh, đặc biệt giao thông xanh là một xu hướng tất yếu; ủng hộ với phương án tiếp cận có lộ trình, trọng tâm, trọng điểm; thứ tự ưu tiên chuyển theo nhóm xe buýt, xe công nghệ giao hàng, ô tô dịch vụ; thí điểm vùng phát thải thấp tại những khu vực đặc thù như Côn Đảo, Cần Giờ.
Đồng thời, các ý kiến, đề xuất lưu ý đề án xem xét lộ trình phù hợp với điều kiện thực tiễn, cân nhắc ưu tiên chính sách hỗ trợ các đối tượng yếu thế, phát triển hạ tầng đồng bộ đáp ứng theo nhu cầu chuyển đổi.
TPHCM hướng tới chuyển đổi xe hai bánh từ xăng sang điện cho tài xế công nghệ và giao hàng
Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM cho biết, doanh nghiệp trong hệ sinh thái từ sản xuất, vận hành nền tảng công nghệ, tài chính đến hạ tầng đều cam kết đồng hành cùng thành phố trong hoạt động chuyển đổi xanh.
Các công ty vận tải, giao hàng có định hướng khuyến khích tài xế tự nguyện chuyển đổi sang xe sử dụng điện hoặc năng lượng xanh. Các doanh nghiệp hạ tầng mong thành phố sớm ban hành chính sách hỗ trợ để bảo đảm cung cấp hạ tầng điện, trạm sạc. Trong khi đó, doanh nghiệp trong hệ sinh thái liên quan đến pin, sạc (đổi pin), xử lý pin thải loại mong muốn được đầu tư nhà máy tại TPHCM kèm những ưu đãi theo quy định.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp, chuyên gia cũng chỉ ra một số rào cản và thách thức cần giải quyết để đảm bảo tính khả thi, bền vững cho đề án.
Đầu tiên là chi phí và khả năng tiếp cận tài chính. Đây được xem là rào cản lớn nhất đối với tài xế. Giá xe điện còn tương đối cao, trong khi việc tiếp cận nguồn vốn vay lại rất hạn chế. Nhiều tài xế không thể vay vốn từ các tổ chức tín dụng do vướng mắc về thủ tục như không có hộ khẩu thường trú, khó chứng minh thu nhập hoặc lịch sử tín dụng chưa tốt.
Cùng với đó, có nhiều lo ngại xung quanh hạ tầng trạm sạc, tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn chưa đáp ứng nhu cầu thực tế. Các trạm sạc hiện chủ yếu tập trung tại khu vực trung tâm, thiếu độ phủ tại những khu vực ngoại thành và các khu dân cư đông đúc.
Đồng thời, quãng đường di chuyển của nhiều mẫu xe điện (100 - 120 km mỗi lần sạc) được cho là chưa phù hợp với tần suất hoạt động liên tục (8 - 12 giờ/ngày) và quãng đường di chuyển trung bình (100 - 150 km) của tài xế.
Vướng mắc về nguồn năng lượng và các vấn đề môi trường liên quan cũng được lưu ý. Nhiều ý kiến đề xuất đầu tư các khu sạc điện tập trung có tích hợp nguồn năng lượng tái tạo để đảm bảo nguồn điện sạch, giải quyết triệt để bài toán môi trường.
Vấn đề pin hỏng, pin hết hạn sử dụng cũng đặt ra một thách thức lớn về ô nhiễm thứ cấp. Việc này đòi hỏi phải có chính sách toàn diện và yêu cầu kỹ thuật bắt buộc về việc thu hồi, tái chế và xử lý pin một cách an toàn.
Từ những nội dung trên, Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM đề xuất TPHCM giao Sở Xây dựng phối hợp với các đơn vị liên quan đẩy nhanh tiến độ thực hiện đề án kiểm soát khí thải giai đoạn 1 với nội dung chuyển đổi xe buýt sang sử dụng điện, năng lượng xanh toàn thành phố.
Theo kế hoạch, Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM sẽ trình UBND thành phố đề án chuyển đổi phương tiện trong tháng 9/2025. Đề án này kêu gọi doanh nghiệp tham gia 7 nhóm nội dung, từ giảm giá bán xe, thu mua xe cũ đổi xe mới, cung cấp gói vay trả góp lãi suất ưu đãi, đầu tư hạ tầng sạc và đổi pin, phát triển sản phẩm - dịch vụ hỗ trợ đến xây dựng nhà máy tái chế pin và đầu tư cho nghiên cứu, đổi mới sáng tạo trong hệ sinh thái xe điện. Viện cũng sẽ triển khai khảo sát nhanh, lấy ý kiến tài xế về khó khăn, thách thức khi chuyển đổi, từ đó hoàn thiện báo cáo trình UBND TPHCM.