Theo báo cáo tại cuộc họp, năm 2023, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về an toàn thực phẩm tiếp tục được hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước. Công tác thanh tra, kiểm tra được triển khai theo hướng tập trung vào những vụ việc cụ thể, hạn chế dàn trải, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý nhiều vụ vi phạm với nhiều hình thức khác nhau, đảm bảo đúng pháp luật, công khai, kịp thời trên phương tiện thông tin đại chúng.
Toàn ngành y tế kiểm tra hơn 382.000 cơ sở, phát hiện 34.500 cơ sở vi phạm, trong đó hơn 12.000 cơ sở bị phạt khoảng 44,4 tỷ đồng. Ngành nông nghiệp thanh tra hơn 19.300 cơ sở sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp và nông lâm thủy sản, xử phạt hành chính hơn 1.600 cơ sở với số tiền hơn 14,4 tỷ đồng. Ngành công thương kiểm tra hơn 8.300 vụ, xử lý hơn 6.770 vụ việc vi phạm, xử phạt 36,3 tỷ đồng, trị giá hàng hóa tịch thu 31,6 tỷ đồng. Lực lượng cảnh sát môi trường phát hiện, đấu tranh, xử lý hơn 7.100 vụ với hơn 7.000 đối tượng vi phạm, tổng số tiền phạt là hơn 31 tỷ đồng…
Công tác thông tin, giáo dục, truyền thông được đẩy mạnh, tăng cường liên tục về số lượng, đa dạng hóa các hình thức truyền thông, thực hiện thường xuyên, liên tục. Ý thức chấp hành pháp luật của các cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh ngày càng được nâng lên; việc kinh doanh hàng hóa kém chất lượng, hàng quá hạn sử dụng và không rõ nguồn gốc đã giảm so với trước. Công tác phòng, chống ngộ độc thực phẩm được triển khai quyết liệt và đồng bộ.
Quang cảnh cuộc họp
Cùng với kết quả đạt được, việc đảm bảo an toàn thực phẩm vẫn tồn tại một số hạn chế. Theo Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TPHCM Phạm Khánh Phong Lan, hành lang pháp lý về quản lý an toàn thực phẩm đã đầy đủ nhưng vẫn thiếu mô hình, tổ chức triển khai hiệu quả, sát với thực tế. Đồng quan điểm, Giám đốc Sở Y tế thành phố Hà Nội Trần Thị Nhị Hà chia sẻ, Ban Chỉ đạo về an toàn thực phẩm được tổ chức từ Trung ương xuống đến cấp quận, huyện nhưng tại xã, phường chỉ có cán bộ kiêm nhiệm, còn việc thanh tra, kiểm tra là các đoàn liên ngành được thành lập theo thời điểm, thiếu chuyên môn sâu. Bên cạnh đó, hoạt động thanh tra, kiểm tra về an toàn thực phẩm cũng phải tuân theo tinh thần hậu kiểm, không làm phiền doanh nghiệp, cơ sở, người dân. Do đó, cần ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, xây dựng bản đồ về an toàn thực phẩm liên thông trên toàn quốc, có sự tham gia, phản ánh trực tiếp của người dân kết hợp với cơ sở dữ liệu về xử lý vi phạm an toàn thực phẩm.
Cùng với việc tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra, xử phạt, một số thành viên Ban Chỉ đạo nhấn mạnh phải chú trọng công tác thông tin, tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của người tiêu dùng trong sử dụng thực phẩm, đồ uống, nhất là việc nhận biết, ứng xử đối với những doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm không an toàn. Đây không chỉ là vấn đề sức khỏe của từng người mà còn liên quan đến chất lượng giống nòi.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá, tình hình an toàn thực phẩm vẫn diễn biến phức tạp, đáng báo động. Nhiều hình thức sản xuất, chế biến, bảo quản, phân phối, quảng cáo thực phẩm mới xuất hiện hết sức phức tạp, đa dạng, đặt ra yêu cầu mới đối với công tác quản lý an toàn thực phẩm của các Bộ, ngành, địa phương.
Thời gian tới, Phó Thủ tướng yêu cầu Ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về an toàn thực phẩm tiếp tục rà soát, tổng kết việc thực hiện Luật An toàn thực phẩm năm 2010, các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình hành động về an toàn thực phẩm; phải bám sát tình hình thực tế, cập nhật phương pháp, mô hình quản lý an toàn thực phẩm hiện đại, thống nhất từ Trung ương đến cơ sở; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền triệt để, đi đôi với tăng cường bảo đảm điều kiện, nguồn lực thực thi.
Bên cạnh đó, cần đổi mới phương thức, hình thức truyền thông đa dạng, thường xuyên nhằm thay đổi nhận thức của các cấp, các ngành, nhất là ở cơ sở, người dân về các kiến thức an toàn thực phẩm. Mỗi Bộ, ngành theo chức năng, nhiệm vụ phải tăng cường quản lý an toàn thực phẩm theo chuỗi giá trị, phát huy tinh thần tự chịu trách nhiệm; tập trung thanh tra, kiểm tra những lĩnh vực gây ảnh hưởng tác động lớn đến sức khỏe con người; chủ động xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn tiếp cận, hài hòa với quốc tế. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân đăng ký công bố chất lượng sản phẩm thực phẩm, cũng như tiếp nhận thông tin phản ánh từ sự giám sát của các tổ chức, đoàn thể chính trị xã hội và người dân đối với việc tuân thủ quy định về an toàn thực phẩm.
Phó Thủ tướng lưu ý các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục tổ chức thực hiện nghiêm các nhiệm vụ, giải pháp quản lý, bảo đảm an toàn thực phẩm theo đúng quy định, nhất là trong dịp Tết Nguyên đán và mùa lễ hội năm 2024 sắp tới.