Trong lịch sử, rượu vang Hungary, nhất là rượu ngọt Tokaji đã nổi tiếng từ thế kỷ thứ XV với các bí quyết chữa bệnh gia truyền. Không phải vô cớ mà vua Pháp Louis thứ XIV đã gọi rượu Tokaji là “vang của các hoàng đế và hoàng đế của các lọai rượu vang”. Tuy nhiên, ngoài rượu vang ngọt Tokaji, Hungary còn nổi tiếng với các loại rượu vang sủi bọt (Sparkling wine) như BB, Torley và các loại rượu vang ổn định (Still wine) trắng và đỏ như Chapel Hill.
Địa hình nước Hungary là một đồng bằng lớn với vài rặng núi cao trung bình 1.000 mét. Khí hậu lục địa với mùa hè dài, nóng và khô, mùa đông lạnh và ẩm ướt. Nho rất thích hợp với chất đất núi lửa quanh hồ Balaton và vùng Đông Bắc (Tokaji và Eger). 70% sản lượng rượu vang Hungary là vang trắng. Các giống nho trắng địa phương nổi tiếng là Furmint, Harslevelu, Szurkebarat (Pinot Gris), Olaszrizling và Léanyka. Các giống nho trắng quốc tế nổi tiếng là Chardonnay, Riesling và Muscat. Bên cạnh các giống nho địa phương đỏ như Kéfrankos, Kadarka, Kisburgundi, Nagyburgundy (Pinot Noir) và Kékoporto phải kể đến các giống nho đỏ quốc tế như Cabernet Sauvignon và Merlot.
Bản đồ các vùng làm rượu ở Hungary
Toàn Hungary có 7 vùng trồng nho lớn với diện tích gần 60.000 ha và sản lượng rượu vang trung bình hàng năm khoảng 3,5 triệu hl (nguồn: OIV):
Thứ nhất, vùng núi Mecsek, kéo dài từ Tây Nam (Pecs) lên Đông Bắc (Szekszard). Vùng này nổi tiếng với các lọai rượu vang Walschriesling trắng của Pecs và Szekszard, rượu vang đỏ Nemes Kadar từ dòng nho Kadarka, nhất là các lọai vang đỏ Cabernet Sauvignon và Merlot.
Thứ hai, vùng đồng bằng trung tâm giữa hai con sông Danube và Tisza với sản lượng hàng năm khoảng 200.000 - 300.000 héc tô lít rượu vang trắng, nổi tiếng với lọai Kecskemeti Léanyka và các lọai rượu mạnh chưng cất từ nho. Tuy nhiên, hai huyện Hajos-Vaskuti và Csongrad còn sản xuất các lọai vang đỏ từ nho Kadarka.
Thứ ba, vùng hồ Balaton: các loại rượu vang trắng sản xuất ở vùng hồ Balaton được xem như là những loại vang trắng ngon nhất Hungary. Có thể kể đến rượu vang trắng Keknyelu trồng trên đá bazan phía Bắc hồ Balaton, rượu Szurkebarat của vùng Badacsonyi hay rượu Muskotaly của xã Boglari, rượu Olaszrizling của xã Csopaki và rượu Ezerjo của xã Balatonfuredi.
Thứ tư, vùng Sopron, sát biên giới Áo, nổi tiếng với các lọai vang đỏ làm từ nho Kefrankos, Cabernet Sauvignon, Merlot và Pinot Noir.
Thứ năm, vùng Matralja, cách thủ đô Budapest 80 km về phía Đông Bắc. Các ruộng nho dưới và trên sườn núi Matra cũng như xung quanh thành phố Gyongyos cung cấp chủ yếu các lọai vang trắng từ các dòng nho Chasselas, Chardonnay, Sauvignon Blanc, Muskotaly và Szurkebarat.
Thứ sáu, vùng Eger, nằm dưới chân rặng núi Bukk, cách Matralja 30 km về phía Đông Bắc. Rất nổi tiếng với rượu vang đỏ Egri Bikaver “Máu bò” làm từ hỗn hợp nho Kefrankos, Cabernet Sauvignon và Kekoporto và rượu Egri Kadarka, màu đỏ sẫm, giàu chất chát, có thể giữ được lâu. Ngoài hai lọai vang đỏ nói trên, du khách có thể thử nếm vang trắng Egri Leanyka và vang trắng Muscat.
Thứ bảy, vùng Tokaji, nằm cạnh biên giới Ukraine, dọc theo sông Bodrog. Rượu Tokaj là “linh hồn” của rượu vang Hungary, là “quốc hồn” của dân tộc Hungary. Đây là một vùng giàu vào bậc nhất Hungary với 5.000 héc ta nho Muscat, Furmint và Harslevelu. Vào mùa thu họach, các chùm nho bị nấm quý tộc tấn công được hái kỹ lưỡng bằng tay và được để riêng trong các giỏ cần xé 25 kg, được tính như một đơn vị đo lường 1 puttonyos. Tùy theo số lượng các giỏ nho bị nấm quý tộc tấn công được pha trộn vào 136 lít nước nho chín bình thường mà ta thấy trên các chai rượu Tokaji có ghi từ 3 tới 6 puttonyos. Những năm đặc biệt thuận lợi, vùng Tokaji có quyền sản xuất ra lọai Tokaji Eszencia, với 650 gr đường/lít, đặc sánh như mật ong và tất nhiên là… rất đắt tiền.
Tất cả các lọai rượu Tokaji từ 3 - 5 puttonyos có thể giữ được từ 20 - 30 năm, lọai 6 puttonyos và Eszencia có thể giữ được tới 150 - 200 năm.
Các chai vang Hungary
Furmint, giống nho huyền thoại của Hungary và vùng Tokaji
Hầu hết các tài liệu đều nhất trí rằng nguồn gốc của giống nho Tokaji có nguồn gốc từ Italy, được đưa đến Hungary vào khoảng năm 1250. Theo các phân tích di truyền được công bố, nho Furmint là con đẻ từ sự lai tạo tự nhiên giữa nho Gouais Blanc và nho Alba Imputotato có nguồn gốc từ Romania. Ở Hungary, nho Furmint được pha trộn với các giống nho Harslevü và nho Muscat petits grains để sản xuất ra rượu vang ngọt Tokaji nổi tiếng. Đây là loại rượu vang đậm đặc với sự cân bằng tuyệt vời giữa độ axit chua và vị ngọt, nồng nàn hương thơm phức hợp và dễ chịu của quả mơ khô, vỏ cam hoặc mật ong.
Rượu vang Furmint ít đường dư (Dry wine) khi còn trẻ thường mang hương thơm của các loại trái cây như lê, đào trắng, mùi hăng nhẹ của vỏ chanh. Rượu vang Furmint ít đường dư khi có tuổi, bên cạnh mùi mứt quả hoặc quả khô, đôi khi sẽ thể hiện một số nốt hương của gia vị như quế, hạt tiêu trắng, thuốc lá sợi vàng...
Bạn có thể tìm thấy nho Furmint ở đâu?
Nho Furmint có thể được tìm thấy với số lượng rất nhỏ ở Austria, xung quanh Hồ Neusiedl và đặc biệt là xung quanh vùng Rust, nơi nó tạo thành nền tảng cho các loại rượu vang ít đường dư và ngọt, chẳng hạn như Ruster Ausbruch.
Ở Hungary, tất nhiên, nho Furmint phổ biến nhất ở vùng rượu vang Tokaji, nơi nó chiếm 65% diện tích trồng, tiếp theo là Somló và sau đó là bờ phía Bắc của hồ Balaton.
Nho Furmint cũng có thể được tìm thấy ở Slovakia, Romania, Moldova, Croatia, Slovenia, Chypre, Macedonia, South-Africa, Argentina.
Nho Furmint
Đặc trưng của nho Furmint là loại rượu gì?
Nếu có một loại nho ở Hungary cần được chú ý và cũng được ca ngợi thì đó chắc chắn sẽ là nho Furmint. Đó là một loại nho chất lượng cao có thể được sử dụng để tạo ra các phong cách rượu vang cực kỳ đa dạng. Nho Furmint đã chứng tỏ sự xuất sắc không chỉ trong việc được sử dụng để làm ra các loại rượu vang ít đường dư, rượu vang nền của vang sủi bọt và chắc chắn không cần giới thiệu thêm về vai trò của nó trong việc làm ra các loại rượu ngọt quý phái Tokaji bị nấm quý tộc tấn công (Botritysed).
Rượu vang làm từ nho Furmint có vị như thế nào?
Giống nho này thường tạo ra các loại rượu vang tương đối đậm đà với độ axit cao. Rượu vang Furmint ít đường dư có khả năng phản ánh đặc trưng thổ nhưỡng - vi khí hậu (terroir) cực kỳ tốt, trong khi đối với rượu vang ngọt, nấm botrytis cung cấp nền tảng cho các loại rượu Aszú cực kỳ phức tạp ở vùng rượu vang Tokaji. Hương thơm của nó được đặc trưng bởi mùi ổi chín, đào và mơ vàng… Nho Furmint cũng có thể được pha trộn với các giống nho khác, chẳng hạn như Hárslevelű hoặc thậm chí nho Olaszrizling.
Kết hợp giữa rượu vang làm từ nho Furmint và thức ăn
Furmint là một loại nho rất linh hoạt và có thể được sử dụng để làm rượu vang từ loại hoàn toàn không có đường dư đến loại Essencia vô cùng ngọt ngào, do đó có thể dùng uống hàng ngày và trong các lễ kỷ niệm. Rượu Furmint ít đường dư nên được phục vụ ở nhiệt độ khoảng 8 - 10°C trong ly rượu vang trắng hình hoa tulip để thưởng thức chúng một cách ngon nhất. Rượu Furmint ngọt nên được phục vụ ở nhiệt độ lạnh, 4 - 6°C trong những ly dùng cho vang tráng miệng kiểu Porto.
Rượu Furmint ít đường dư kết hợp tốt với các món súp, rau, tôm, cua cá và thịt gia cầm hấp hay luộc. Rượu Furmint làm từ nho thu hoạch muộn có nhiều hương trái cây nguyên chất, vì vậy tùy thuộc vào hàm lượng đường dư, chúng cũng sẽ phù hợp với món salad trái cây, kem vani, bánh ngọt…
Thu hoạch nho Furmint botritysed tại vùng Tokaji
Một số gợi ý về các chai vang Hungary sủi bọt (Sparkling wine), ổn định (Still wine) và ngọt (Sweet wine)
Để kỷ niệm Ngày Furmint thế giới (1/2), Công ty Binhminhfood sẽ phối hợp cùng Câu lạc bộ Rượu vang hà Nội (Hanoi Vino Club) tổ chức 1 buổi đào tạo về rượu vang Hungary trong tháng 2/2025, trong đó chúng tôi đề xuất 6 chai rượu vang Hungary mà bạn có thể so sánh phong cách và chất lượng của các dòng vang quốc tế đã làm say đắm hàng triệu con tim trên thế giới này:
Torley Excellence sweet
BB Arany Cuvée
Torley Pink Edition
Chapel Hill Sauvignon Blanc
Chapel Hill Merlot
Stephan’s Crown Tokaji Szamorodni sweet.