Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 ngày 13/11/2021 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng.
Theo đó, mục đích ban hành Nghị quyết nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/01/2019 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển thành phố Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; đây là căn cứ pháp lý, là công cụ quan trọng để thành phố Hải Phòng bứt phá và trở thành động lực tăng trưởng, phát huy tốt vai trò đầu tàu của vùng đồng bằng sông Hồng, cực tăng trưởng phát triển kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh để tăng cường thúc đẩy cho sự phát triển kinh tế vùng đồng bằng sông Hồng.
Quang cảnh phiên họp. (Ảnh: quochoi.vn)
Dự thảo Nghị quyết bao gồm 3 chương với 12 điều. Dự thảo nghị quyết nêu rõ tên gọi của Nghị quyết là: Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng.
Các chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng đề xuất thực hiện thí điểm được xây dựng theo 6 nhóm chính sách lớn với 41 chính sách cụ thể gồm: quản lý đầu tư; quản lý tài chính, ngân sách nhà nước; quản lý quy hoạch, đô thị, tài nguyên và môi trường; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc thành phố quản lý; thành lập và các cơ chế, chính sách trong khu thương mại tự do tại thành phố.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi đã trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết trước Quốc hội. Theo đó, cơ quan thẩm tra tán thành việc ban hành Nghị quyết thay thế Nghị quyết 35 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng và nhận thấy hồ sơ cơ bản đủ cơ sở chính trị, đủ căn cứ pháp lý, có căn cứ thực tiễn, đủ điều kiện trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 9.
Dự thảo Nghị quyết đã có điều khoản mở áp dụng cho trường hợp sáp nhập. Tuy nhiên, đánh giá tác động, mục tiêu đặt ra hiện cơ bản dựa trên cơ sở địa giới hiện có, dân số hiện hữu, tiềm năng của riêng Hải Phòng trước sáp nhập. Vì vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu kỹ lưỡng, xây dựng chính sách phù hợp, tương ứng để phát huy lợi thế, đặc điểm riêng biệt về vị trí địa lý, tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội; bảo đảm phù hợp với văn bản số 14708-CV/VPTW về thông báo ý kiến của Bộ Chính trị về việc chuyển tiếp áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù đã được Quốc hội cho phép thực hiện tại một số địa phương sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy, mở rộng địa giới hành chính theo chủ trương của Đảng, nhà nước.
Về quản lý đầu tư, dự thảo quy định UBND thành phố Hải Phòng chấp thuận chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng bến cảng, khu bến cảng mới có quy mô vốn đầu tư từ 2.300 tỷ đồng trở lên, hiện thẩm quyền này của Thủ tướng Chính phủ. Cơ quan thẩm tra tán thành việc phân cấp cho thành phố theo đúng tinh thần Nghị quyết 45 của Bộ Chính trị, tuy nhiên, đề nghị bổ sung quy định về chế độ trách nhiệm, bảo đảm quyền hạn đi đôi với trách nhiệm.
Dự thảo Nghị quyết quy định miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập cá nhân đối với hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Cơ quan thẩm tra tán thành về chủ trương vì tương tự như Đà Nẵng song đối với việc “miễn thuế thu nhập doanh nghiệp”, đề nghị bổ sung quy định “trường hợp doanh nghiệp thuộc đối tượng áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu thì thực hiện nộp thuế theo quy định tương ứng” để bảo đảm thống nhất với chính sách thuế tối thiểu toàn cầu.
Bên cạnh đó, cơ quan thẩm tra cho rằng việc thí điểm thành lập khu thương mại tự do là cần thiết, là quyết tâm chính trị của thành phố Hải Phòng và Chính phủ; có đủ căn cứ chính trị, cơ sở pháp lý. Tuy nhiên, đây là vấn đề lớn, không chỉ mang tính chất kinh tế mà liên quan đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Vì vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ: tác động đến tăng trưởng kinh tế, ngân sách, xã hội; tính lan tỏa vùng miền...; cơ chế quản lý rủi ro, cơ chế giám sát bảo đảm một mặt thông thoáng song giữ vững an toàn tài chính, an ninh kinh tế, trật tự xã hội; trách nhiệm trong triển khai của các cá nhân, tổ chức liên quan.