Ngày 31/7, tọa đàm “Trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm trong lĩnh vực nông nghiệp” diễn ra tại Hà Nội. Với sự hỗ trợ của Chương trình Aus4Innovation (Australia), tọa đàm được tổ chức nhằm mục đích nhận diện đầy đủ, chuyên sâu các thách thức về khía cạnh xã hội, đạo đức khi ứng dụng AI trong lĩnh vực nông nghiệp để tiến tới xây dựng bộ nguyên tắc và một số hướng dẫn phát triển AI có trách nhiệm ở Việt Nam.
Tại tọa đàm, Phó Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số và thống kê nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) Đặng Duy Hiển chia sẻ, công nghệ thông tin, chuyển đổi số, AI đã và đang được ứng dụng tương đối rộng rãi trong chuỗi giá trị sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam. Bắt đầu từ khâu chuẩn bị (khuyến nông) đến phát triển các giống cây trồng mới, áp dụng máy bay không người lái (AUV) trong chăm sóc, quản lý sâu bệnh, tối ưu hóa thời gian bảo quản, thúc đẩy mạng lưới vận chuyển và xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm...
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong ngành nông nghiệp
Tại tọa đàm, PGS.TS Nguyễn Thị Quế Anh, Hiệu trưởng trường Đại học Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội nhấn mạnh vai trò quan trọng của AI trong lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt với việc tạo dựng nền nông nghiệp chính xác; hỗ trợ quản lý hiệu quả lĩnh vực nông nghiệp, thúc đẩy nông nghiệp phát triển bền vững và bảo đảm an ninh lương thực…
Ứng dụng AI còn giúp tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên đất, nước, xác định chính xác tỷ lệ phân bón và nước cần thiết cho từng loại cây trồng, từ đó chỉ bón phân và tưới nước ở những nơi cần thiết. Bên cạnh đó, AI sẽ làm giảm tác động đến môi trường; cải thiện việc quản lý dịch bệnh và những tác nhân gây hại; tăng năng suất; cách mạng hóa sản xuất giống cây trồng thông qua 2 lĩnh vực chính: tối ưu hóa giống cây trồng, gieo hạt và trồng trọt chính xác…
Tuy nhiên, ứng dụng AI trong nông nghiệp cũng gây nên một số thách thức lớn về về đạo đức, xã hội liên quan đến bảo đảm công bằng, bình đẳng trong cơ hội tiếp cận công nghệ, bảo vệ quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu, thu hẹp khoảng cách số…
Bà Nguyễn Thị Quế Anh khuyến nghị các nhà nghiên cứu phải phát triển các công cụ AI thân thiện với người dùng và tiết kiệm chi phí để nông dân có thể tiếp cận ở bất kỳ quy mô sản xuất nào. Các bên liên quan cần xây dựng chính sách bảo đảm an ninh dữ liệu, bảo vệ nông dân khi ứng dụng công nghệ này.
Nhiều chuyên dự tham gia tọa đàm cùng có chung nhận định, để nông nghiệp phát triển bền vững, là trụ cột của nền kinh tế, phải dựa trên khoa học công nghệ, trong đó chuyển đổi số, ứng dụng AI là giải pháp không thể thay thế. Tuy nhiên, cần ứng dụng công nghệ thông tin, AI một cách minh bạch, công bằng; mở ra cơ hội tối ưu hóa cho ngành nông nghiệp, hướng đến nền nông nghiệp bền vững, bảo đảm tất cả nông dân đều được hưởng lợi từ công nghệ.
TS. Nguyễn Anh Đức, trường Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội kiến nghị, cần đặc biệt quan tâm cách tiếp cận về an toàn dữ liệu, an toàn lao động, bảo đảm minh bạch về dữ liệu và quyền riêng tư, bảo đảm sự tham gia của nông dân trong quá trình phát triển của AI… Quan trọng nhất là cần xây dựng mối quan hệ tin cậy giữa nông dân sản xuất nhỏ, lẻ với sử dụng các công nghệ dựa trên AI nói chung.