Thông tin tại tọa đàm "Đẩy mạnh xuất khẩu sầu riêng, cơ hội nào cho nông dân, doanh nghiệp" diễn ra vào ngày 23/7, đại diện Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, xuất khẩu sầu riêng năm 2024 có thể đạt kỷ lục 3,5 tỷ USD, tăng 55% so với năm trước. Đối với sản phẩm này, phía Trung Quốc, Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã tạo điều kiện để cấp cho Việt Nam hơn 700 mã số vùng trồng, gần 200 cơ sở đóng gói.
Tuy nhiên, diện tích vùng trồng sầu riêng được cấp mã số chỉ đạt 25.000ha trên tổng số 150.000ha. Có thể thấy, diện tích trồng sầu riêng còn thấp và chưa tương xứng với tiềm năng của ngành sầu riêng Việt Nam.
Tăng cường quản lý mã vùng trồng và chất lượng sầu riêng
Ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật nhấn mạnh, thời gian tới, Cục sẽ đề nghị phía Trung Quốc mở rộng các vùng trồng sầu riêng được cấp mã số, tăng diện tích trồng sầu riêng chất lượng cao. Đã đến lúc chúng ta cần tập trung vào chất lượng sầu riêng, nâng cao nhận thức của người dân, trong đó chú trọng quản lý hiệu quả chất lượng mã số được cấp ra; tăng cường giám sát các vùng trồng có sự phối hợp của các cơ quan quản lý ở Trung ương và địa phương; xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc rõ ràng.
Theo đó, các nhà vườn tập trung sản xuất các sản phẩm chất lượng cao để xuất khẩu sang nước ngoài. Đối với những sản phẩm chưa đạt chất lượng cao, nhà vườn có thể chuyển sang dạng sản phẩm chế biến, giúp giảm chi phí, đa dạng hóa các sản phẩm.
Ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật Việt Nam (Văn phòng SPS Việt Nam, Bộ NN&PTNT) cho biết, khi xuất khẩu sang Trung Quốc, quả sầu riêng tươi của Việt Nam phải tuân thủ các luật, quy định và tiêu chuẩn liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm của Trung Quốc; không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt mức cho phép; các vùng trồng, cơ sở đóng gói sầu riêng phải có biện pháp quản lý phù hợp để loại bỏ đối tượng dịch hại mà phía bạn quan tâm, đặc biệt là ruồi đục quả và loài rệp sáp (6 loài); thu hái đúng độ chín, đảm bảo chất lượng; thực hiện đúng quy cách về đóng gói, thông tin trên bao bì để đảm bảo truy xuất nguồn gốc; vùng trồng và cơ sở đóng gói phải được giám sát theo hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật được đào tạo để kiểm soát toàn bộ quy trình sản xuất, đóng gói.
Vì vậy, để phát triển ngành hàng sầu riêng chất lượng cao ở Việt Nam, doanh nghiệp, người dân và các cơ quan cần đáp ứng những yêu cầu của nghị định thư của nước bạn. Trong đó tập trung kiểm soát an toàn thực phẩm và các đối tượng kiểm dịch, tuân thủ yêu cầu quản lý mã vùng trồng, mã cơ sở đóng gói và các yêu cầu về nhật ký, hồ sơ sản xuất cũng như chương trình giám sát an toàn thực phẩm trước khi thu hoạch.
Theo bà Phan Thị Mến, Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn khoa học và công nghệ Sutech, Trung Quốc là thị trường chính của trái cây tươi Việt Nam, trong đó có sầu riêng. Thời gian tới, các cơ quan có thẩm quyền cần xây dựng quy định pháp luật liên quan đến mã số vùng trồng (SVT) – mã số cơ sở đóng gói (CSĐG) để việc cấp và quản lý mã SVT, CSĐG thuận lợi, rõ ràng, minh bạch tạo điều kiện tối đa cho hoạt động xuất khẩu và có căn cứ pháp lý để xử lý vi phạm liên quan đến hoạt động này.
Bà Phan Thị Mến đề xuất Bộ NN&PTNT thúc đẩy nhanh tiến độ làm việc với phía Trung Quốc, đánh giá trước mỗi vụ thu hoạch. Mặt khác, khi hợp tác xã, doanh nghiệp Việt phát hiện MSVT/CSĐG của mình bị sử dụng khi chưa có sự cho phép thì cần thông báo cho cơ quan chức năng bằng văn bản để các bên kịp thời phối hợp, ngăn chặn nguy cơ gian lận mã số.