Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính - Kinh tế ngành (Bộ Tài chính) Lê Tuấn Anh cho biết, hội thảo diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới. Đây là một giai đoạn đòi hỏi sự chuyển đổi mô hình tăng trưởng mạnh mẽ, gắn kết chặt chẽ giữa ổn định kinh tế vĩ mô, phát triển xanh và ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu.
Trong quá trình đó, chuyển dịch năng lượng không chỉ là yêu cầu tất yếu để bảo đảm an ninh năng lượng và giảm phát thải mà còn là động lực quan trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút đầu tư chất lượng cao.
Theo ông Lê Tuấn Anh, đây là một quá trình kinh tế - xã hội toàn diện, nơi chính sách, tài chính, khoa học - công nghệ và nguồn nhân lực cần được huy động một cách đồng bộ và hiệu quả. Bộ Tài chính với vai trò là cơ quan điều phối các chính sách tài chính, kinh tế vĩ mô luôn xác định chuyển đổi xanh và phát triển bền vững là định hướng chiến lược trong hoạch định và thực thi chính sách.
Ông Lê Tuấn Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính - Kinh tế ngành (Bộ Tài chính) phát biểu khai mạc hội thảo
Ông nhấn mạnh: Chúng tôi đặc biệt coi trọng hợp tác quốc tế, xem đây là chìa khóa để mở rộng nguồn lực, chia sẻ kinh nghiệm và thúc đẩy sáng kiến mới trong quá trình chuyển đổi năng lượng. Trong khuôn khổ đó, sự đồng hành của UNOPS và các đối tác phát triển có ý nghĩa hết sức quan trọng. Chúng tôi đã và đang cùng nhau xây dựng nền tảng hợp tác bền chặt không chỉ trong lĩnh vực tài chính khí hậu mà còn trong quản trị năng lượng, cải cách chính sách và phát triển công bằng. Đây chính là nền tảng để Việt Nam tiến bước vững chắc trên con đường hướng tới một nền kinh tế xanh, tự cường và thịnh vượng.
Tại hội thảo, TS. Nguyễn Ngọc Thủy, đại diện của UNOPS và ETP chia sẻ, từ năm 2020 đến nay, UNOPS - ETP đã và đang triển khai 24 dự án phối hợp cùng nhiều Bộ, ngành của Việt Nam.
Cập nhật thông tin về đầu tư cho lĩnh vực năng lượng, bà Nguyễn Ngọc Thủy cho biết, theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), tổng đầu tư toàn cầu vào năng lượng trong năm 2025 có thể đạt 3,3 nghìn tỷ USD, trong đó 2,2 nghìn tỷ USD dành cho năng lượng sạch và năng lượng xanh, bao gồm năng lượng tái tạo, hệ thống lưu trữ và lưới điện thông minh. Tuy nhiên, nhìn một cách khách quan, phần lớn nguồn vốn này tập trung ở các nền kinh tế lớn, như Trung Quốc (chiếm gần 1/3) và Liên minh châu Âu. Còn Việt Nam và các nền kinh tế mới nổi vẫn gặp nhiều khó khăn trong huy động vốn.
Theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, Việt Nam cần huy động khoảng 136 tỷ USD cho phát triển nguồn và lưới điện đến năm 2030. Vì vậy, việc nghiên cứu cơ chế ưu tiên, ưu đãi đầu tư là nhiệm vụ hết sức cấp thiết.
Theo bà Nguyễn Ngọc Thủy, UNOPS và ETP hiện đang phát triển giai đoạn tiếp theo của chương trình hỗ trợ Chính phủ Việt Nam giai đoạn 2025 - 2030, tập trung vào tăng cường năng lực chính sách, tài chính xanh và thu hút đầu tư bền vững.
Chuyển dịch năng lượng không chỉ là yêu cầu tất yếu để bảo đảm an ninh năng lượng và giảm phát thải mà còn là động lực quan trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút đầu tư chất lượng cao
Chia sẻ góc nhìn về tài chính cho quá trình chuyển dịch năng lượng, ông Nguyễn Mạnh Sơn (Vụ Tài chính – Kinh tế ngành) cho biết, hiện nay, nền kinh tế Việt Nam đang được cơ cấu lại gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng tăng trưởng xanh gắn với phát triển bền vững. Cơ cấu kinh tế có sự chuyển biến tích cực. Ngành công nghiệp năng lượng tăng trưởng ổn định và bền vững. Tỷ trọng năng lượng tái tạo gồm điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối đã tăng gấp 3 lần, từ 4,9% năm 2020 lên 15% năm 2025, thể hiện nỗ lực mạnh mẽ trong chuyển dịch sang nguồn năng lượng xanh. Diện tích các khu công nghiệp được mở rộng, tạo nền tảng quan trọng cho phát triển công nghiệp và năng lượng sạch.
Để đẩy nhanh tiến độ chuyển đổi xanh và giảm phát thải, Việt Nam đang tập trung nguồn lực vào 4 lĩnh vực trọng tâm có tính nền tảng cho tăng trưởng bền vững: xây dựng cơ chế tài chính linh hoạt, tạo điều kiện chuyển giao công nghệ xanh; lồng ghép mục tiêu phát thải thấp vào chính sách tài khóa, đầu tư và công nghiệp; đa dạng hóa nguồn vốn qua trái phiếu xanh, ngân hàng thương mại và dòng vốn FDI xanh; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phù hợp với nền kinh tế carbon thấp.
Đại diện Vụ Tài chính – Kinh tế ngành cũng nhìn nhận, dù đạt nhiều tiến bộ trong quá trình tái cơ cấu nền kinh tế và thúc đẩy tăng trưởng xanh song Việt Nam cũng vẫn đang phải đối mặt với một số nút thắt cấu trúc, cản trở tốc độ phát triển bền vững và quá trình chuyển đổi năng lượng (thể chế, nguồn nhân lực chất lượng cao, cơ sở hạ tầng, nguồn vốn), đòi hỏi cách tiếp cận đồng bộ, tích hợp.
GS.TS Nguyễn Văn Phú, đại diện nhóm tư vấn EconomiX, Trường Đại học Paris Nanterre cho rằng, để vừa tăng trưởng kinh tế vừa giảm phát thải CO2, ngoài các chính sách về điện (công suất lắp đặt và giá điện), có thể áp dụng thêm giải pháp như đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất, phát triển khu vực tư nhân để hỗ trợ tăng trưởng. Cần đảm bảo quy hoạch, giám sát và minh bạch dữ liệu các dự án năng lượng để nâng cao hiệu quả đầu tư. Đầu tư đào tạo nguồn nhân lực và chuyển dịch lao động công bằng trong ngành năng lượng tái tạo...
Trao đổi, thảo luận tại hội thảo, các đại biểu cho rằng, chuyển dịch năng lượng không chỉ là vấn đề kỹ thuật hay công nghệ mà là một quá trình kinh tế - xã hội toàn diện, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp, cộng đồng quốc tế. Để thành công, Việt Nam cần tiếp tục củng cố khung chính sách tài chính bền vững, thu hút hiệu quả nguồn vốn tư nhân, bảo đảm yếu tố công bằng và bao trùm. Sự hợp tác trong khuôn khổ thể chế quốc gia và cộng đồng quốc tế sẽ giúp Việt Nam tiến nhanh hơn trên con đường chuyển đổi xanh, phát triển bao trùm và bền vững.