Thời gian qua, Cục Bảo vệ thực vật (BVTV) đã ưu tiên thực hiện đăng ký các loại thuốc sinh học, thuốc thế hệ mới an toàn, ít độc, có hiệu quả, không gây ảnh hưởng đến con người, vật nuôi và môi trường; đồng thời rà soát, loại bỏ các thuốc BVTV độc hại. Việc đẩy mạnh sản xuất và sử dụng thuốc BVTV sinh học góp phần phát triển nền nông nghiệp xanh, nông nghiệp sinh thái, an toàn và bền vững; nâng cao tiềm lực nghiên cứu, ứng dụng và làm chủ công nghệ hiện đại trong sản xuất và sử dụng thuốc BVTV sinh học.
Tại diễn đàn, Cục trưởng Cục BVTV Huỳnh Tấn Đạt cho biết, hiện có hơn 65 loại cây trồng khác nhau đã được đăng ký danh mục các sinh vật gây hại để từ đó có phương pháp nghiên cứu, sản xuất các thuốc BVTV diệt trừ sinh vật gây hại. Đối với một số cây như chanh leo, dâu tây… một số địa phương đã đăng ký để thống nhất các quy trình hướng dẫn loại bỏ sinh vật gây hại trên các loại cây trồng này.
Ngoài ra, Cục đã phối hợp với Croplife và các hiệp hội khác xây dựng; gắn trách nhiệm của các đơn vị sản xuất kinh doanh thuốc BVTV về việc nộp phí bảo vệ môi trường. Hiện nay, việc quản lý, đăng ký thuốc BVTV sinh học đang được ưu tiên hơn thuốc hóa học. Cụ thể, thời gian đăng ký, thời gian khảo nghiệm thuốc BVTV sinh học chỉ bằng 1/2 so với thuốc BVTV hóa học, chi phí đăng ký cũng giảm một nửa so với BVTV hóa học. Việc sử dụng thuốc BVTV sinh học còn nhiều hạn chế, nguyên nhân chủ yếu là nhận thức của người dân và các bên liên quan chưa đúng về hiệu lực, kỹ thuật sử dụng, hiệu quả kinh tế của thuốc BVTV sinh học. Vì vậy, thông qua diễn đàn, Cục BVTV cam kết sẽ tiếp thu những ý kiến đóng góp để từ đó xây dựng cơ chế quản lý, góp phần xây dựng nền kinh tế nông nghiệp xanh, sạch, an toàn.
Quang cảnh diễn đàn
Tại diễn đàn, PGS.TS Nguyễn Xuân Hồng, Phó Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam chia sẻ, sử dụng thuốc hóa học gây ra những hậu quả xấu về an toàn thực phẩm, môi trường, đa dạng sinh học, hiện tượng kháng thuốc và bùng phát dịch hại… Do đó, giải pháp sử dụng các biện pháp sinh học và thuốc BVTV sinh học thay thế thuốc hóa học là xu thế tất yếu, phù hợp với chiến lược IPM (quản lý dịch hại tổng hợp), tăng trưởng xanh, đạt được sự đồng thuận cao của các quốc gia trên thế giới.
Thống kê cho thấy, tổng giá trị thị trường thuốc BVTV sinh học năm 2023 được dự báo là 6,7 tỉ USD. Năm 2028 tăng lên 13,9 tỉ USD; tăng trưởng bình quân về giá trị 15,9%/năm. Dự báo, năm 2040 - 2050, giá trị thị trường thuốc BVTV sinh học sẽ bằng và vượt giá trị thị trường thuốc hóa học.
Tuy nhiên, việc phát triển thuốc BVTV sinh học vẫn gặp một số rào cản như: hiệu lực chậm, thấp hơn và không ổn định; chuyên tính hẹp, không phong phú về chủng loại; thời gian bảo quản ngắn, dễ bị ảnh hưởng của môi trường, dễ bị lẫn tạp; sử dụng khó; chi phí sử dụng thuốc cao; thói quen sử dụng thuốc BVTV hóa học của người dân; quy định về đăng ký tại nhiều nước còn bất cập…
Trên cơ sở đó, ông Nguyễn Xuân Hồng đề xuất 3 định hướng chính gồm: sản xuất trong nước; nhập khẩu từ nước ngoài; sản xuất quy mô nông hộ, trang trại, hợp tác xã để sử dụng.
Các chính sách lớn cần tập trung thực hiện gồm: truyền thông nâng cao nhận thức, hiểu biết về sử dụng có trách nhiệm thuốc BVTV; tiếp thu, chọn lọc kinh nghiệm của thế giới để bổ sung, hoàn thiện và thực thi hiệu quả các quy định về quản lý thuốc BVTV; đào tạo nguồn nhân lực (cán bộ quản lý, nghiên cứu, khuyến nông về thuốc BVTV sinh học); xây dựng mạng lưới các trung tâm, viện, trường, phòng thí nghiệm nghiên cứu, phát triển, ứng dụng công nghệ sản xuất và sử dụng thuốc sinh học; có chính sách tài chính cụ thể khuyến khích doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu, phát triển, sản xuất, cung ứng thuốc BVTV sinh học.
Đổi mới công tác đăng ký, quản lý thuốc BVTV sinh học nhằm tạo động lực và quản lý hiệu quả hơn, hài hòa với quy định của các nước tiên tiến; cập nhật, cụ thể hóa khái niệm thuốc BVTV sinh học tại Việt Nam; bổ sung quy định đối với một số sản phẩm sinh học mới; ban hành danh mục các thuốc BVTV sinh học có độ rủi ro thấp (thuốc vi sinh, pheromones…) được ưu tiên và đơn giản hóa thủ tục đăng ký. Loại bỏ một số yêu cầu về số liệu thử nghiệm đối với các thuốc sinh học rủi ro thấp; quy định về các trường hợp thuốc BVTV được ưu tiên đăng ký đặc cách; tăng thời gian hiệu lực của giấy chứng nhận đăng ký thuốc BVTV sinh học lên 10 - 15 năm; bổ sung quy định chỉ cho phép thuốc BVTV sinh học được bán hàng online; đổi mới quy định ghi nhãn thuốc BVTV sinh học…