Bảo tồn, phát triển bền vững đa dạng sinh học tại các Vườn di sản ASEAN

Đây là hội thảo đầu tiên trong chuỗi các hội thảo sẽ được tổ chức trong khuôn khổ Nhiệm vụ kết nối các Vườn di sản ASEAN (AHP) của Việt Nam giai đoạn 2023 – 2025 theo chương trình hành động quốc gia về đa dạng sinh học do Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) thực hiện. Hội thảo nhằm liên kết, xây dựng mạng lưới, chia sẻ thông tin giữa các AHP của Việt Nam; đồng thời củng cố, tăng cường hệ thống di sản thiên nhiên, triển khai đồng bộ một số nội dung về đa dạng sinh học trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và Nghị định số 08/2022/NĐ-CP.

Tại hội thảo, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế Lê Ngọc Tuấn cho biết, AHP là một trong những sáng kiến hợp tác ASEAN về môi trường. Sáng kiến bắt đầu thực hiện trên cơ sở Tuyên bố về các Vườn di sản của Bộ trưởng Môi trường các nước ASEAN từ năm 2003 với mục tiêu bảo tồn toàn diện các hệ sinh thái quan trọng, mang tính độc đáo đặc biệt của khu vực ASEAN.

Theo đó, các AHP góp phần quan trọng trong việc bảo tồn nguồn gene, đảm bảo sử dụng bền vững các hệ sinh thái; duy trì khu vực tự nhiên có giá trị văn hóa, giáo dục, nâng cao nhận thức đối với việc bảo tồn đa dạng sinh học của người dân các nước ASEAN.

Phát triển bền vững đa dạng sinh học, hệ sinh thái tại các Vườn di sản ASEAN tại Việt Nam

Để làm rõ hơn về công tác quản lý, bảo tồn đa dạng sinh học của các AHP tại Việt Nam, ông Nguyễn Thành Vĩnh, Trưởng phòng Quản lý di sản thiên nhiên, Cục Bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học đã trình bày về định hướng, giải pháp bảo vệ, phát triển bền vững, bảo tồn đa dạng sinh học tại các AHP tại Việt Nam.

Cụ thể có 3 mục tiêu chiến lược để thực hiện Kế hoạch hành động khu vực AHP gồm xây dựng thỏa thuận giữa các AHP và các bên liên quan nhằm bảo tồn những khu vực được ưu tiên bảo vệ để giải quyết mối đe dọa đối với đa dạng sinh học tại các AHP; tăng cường năng lực của cơ quan quản lý AHP nhằm thúc đẩy nhận thức về bảo tồn và tiếp cận cộng đồng thông qua xây dựng năng lực, kết nối mạng lưới khu vực, trao đổi kinh nghiệm, tham quan, học tập. Tăng cường năng lực của các cơ quan quản lý AHP để thu hút sự tham gia của cộng đồng địa phương; thúc đẩy tầm quan trọng của các vùng đệm AHP đối với mục tiêu phát triển nông thôn, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Để triển khai các mục tiêu này, ông Nguyễn Thành Vĩnh cũng nêu một số giải pháp. Đó là: xây dựng kế hoạch quản lý/phương án quản lý rừng bền vững; tăng cường năng lực của các ban quản lý AHP, cán bộ và các bên liên quan khác trong quản lý AHP; triển khai công cụ và phương pháp giám sát, đánh giá tại các AHP; thúc đẩy giải quyết xung đột đối với các vấn đề xâm lấn, vi phạm ranh giới trong AHP; tăng cường chương trình thực thi pháp luật về bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học; tăng cường sự tham gia của cộng đồng địa phương. Thúc đẩy vai trò, tầm quan trọng của các vùng đệm AHP đối với mục tiêu phát triển nông thôn và giảm thiểu biến đổi khí hậu; thúc đẩy tài chính bền vững cho AHP.

Để duy trì và phát huy vị trí của Việt Nam trong ASEAN và danh hiệu AHP, Cục Bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học sẽ phối hợp với Vụ Hợp tác quốc tế tham mưu cho Bộ TN&MT tiếp tục hoàn thiện hướng dẫn các địa phương lập hồ sơ tham gia AHP; hướng dẫn kỹ thuật về quản lý bảo vệ môi trường, thiên nhiên.

Trong năm nay, Bộ sẽ ban hành thông tư về quy trình kiểm kê, quan trắc đa dạng sinh học và thông tư hướng dẫn quy định kỹ thuật để các địa phương, vườn quốc gia triển khai. Bộ đang nghiên cứu, ban hành tiêu chí đánh giá quản lý môi trường, di sản thiên nhiên với các địa phương. 

Đối với các vườn quốc gia, khu bảo tồn, ông Nguyễn Thành Vĩnh lưu ý, các cơ sở cần lồng ghép quy chế bảo vệ môi trường và phương án bảo tồn rừng bền vững. Ngoài ra cần tiếp tục thực hiện công tác điều tra đánh giá việc quản lý bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên; cập nhật vào cơ sở dữ liệu quốc gia về đa dạng sinh học; tổ chức giám sát, kịp thời ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật, đặc biệt về lâm nghiệp, thủy sản, đa dạng sinh học, đất đai và báo cáo cơ quan liên quan; tăng cường nhận thức, thu hút sự tham gia của cộng đồng vào hoạt động bảo tồn, đặc biệt là người dân vùng đệm.

Trong khuôn khổ hội thảo, đại diện Vườn quốc gia Hoàng Liên và Vườn quốc gia Bái Tử Long cũng đã trình bày tham luận về công tác quản lý bảo tồn đa dạng sinh học, sử dụng bền vững hệ sinh thái tại hai khu vực. Các đại biểu cùng tham gia phiên trao đổi, thảo luận về các vấn đề bảo tồn thiên nhiên, sinh thái tại AHP Việt Nam.