Theo thông tin từ Bộ Xây dựng, hiện nay, ngành xây dựng đã và đang tích cực triển khai chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, chiến lược phát triển đô thị bền vững và các cam kết tại Hội nghị COP26, COP27 về giảm phát thải khí nhà kính. Việc khuyến khích phát triển công trình hiệu quả năng lượng, công trình xanh cũng đã được quy định trong Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng năm 2020 và Nghị định số 15/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung về quản lý dự án đầu tư xây dựng.
Bộ Xây dựng với vai trò chủ trì đã ban hành nhiều chính sách, tiêu chuẩn về công trình xanh như Quy chuẩn Việt Nam về công trình xanh và các chương trình hỗ trợ chuyển đổi số trong xây dựng.
Sự kết hợp giữa bản sắc truyền thống và đổi mới công nghệ được kỳ vọng sẽ trở thành trụ cột phát triển đô thị bền vững trong giai đoạn mới
Phát biểu tại hội thảo "Công trình xanh: Sự chuyển mình từ mô hình truyền thống đến sáng tạo bền vững" trong khuôn khổ Tuần lễ công trình xanh, giao thông xanh Việt Nam 2025, ông Hồ Chí Quang, Viện trưởng Viện Kiến trúc quốc gia cho biết, việc chuyển đổi sang các công trình xanh không còn là lựa chọn mà đã trở thành nhu cầu cấp thiết, đặt ra câu hỏi cấp thiết: làm thế nào để chúng ta có thể xây dựng những không gian sống và làm việc không chỉ an toàn, tiện nghi mà còn hài hòa với hành tinh này?
Ông Hồ Chí Quang nhấn mạnh: Chúng ta chuyển mình từ những nguyên tắc thụ động sang các giải pháp chủ động; từ việc tiêu thụ năng lượng một chiều sang sản xuất và quản lý năng lượng thông minh; từ việc coi công trình là một thực thể độc lập sang việc hòa nhập nó vào hệ sinh thái đô thị và tự nhiên.
Sau nhiều năm nỗ lực, số lượng công trình được chứng nhận xanh tại Việt Nam đã vượt 600 công trình, với tổng diện tích gần 17 triệu m2 sàn. Đây là một bước tiến đáng kể so với giai đoạn trước, cho thấy chuyển đổi xanh đã trở thành xu thế phát triển tất yếu, không chỉ là khẩu hiệu.
TS.KTS Trịnh Hồng Việt, Phó Viện trưởng Viện Kiến trúc quốc gia cho biết sự chuyển dịch từ "công trình tiết kiệm năng lượng" sang "công trình thông minh dựa trên dữ liệu và AI". Dữ liệu vận hành và công nghệ học máy giúp công trình tự điều chỉnh để tối ưu năng lượng, cải thiện chất lượng sống và giảm chi phí vận hành. Các công trình không chỉ "tiết kiệm năng lượng" mà còn tự thích ứng, học hỏi hành vi người dùng, hướng đến trải nghiệm lấy con người làm trung tâm.
Theo ông Trịnh Hồng Việt, việc công trình thông minh chưa phổ biến ở Việt Nam là do chi phí đầu tư ban đầu cao vì hệ thống cảm biến, hạ tầng loT, phần mềm quản lý cần vốn lớn, thời gian hoàn vốn dài khiến nhiều chủ đầu tư e ngại; thiếu chuẩn dữ liệu và nền tảng kết nối thống nhất do mỗi dự án dùng hệ thống riêng, thiếu khả năng chia sẻ, đồng bộ dữ liệu; thiếu chuẩn an ninh mạng trong công trình thông minh và chưa có tiêu chuẩn quốc gia riêng về "Smart Building".
Theo các chuyên gia, đây là hướng phát triển dài hạn đòi hỏi sự phối hợp giữa kiến trúc, công nghệ xây dựng và quản trị đô thị thông minh.
Ở góc nhìn văn hóa, KTS Nguyễn Thu Phong, Phó Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam nhấn mạnh vai trò của tri thức bản địa, vật liệu địa phương, cấu trúc làng xã cùng kiến trúc nhiệt đới truyền thống đối với chuyển đổi xanh trong kiến trúc và xây dựng. Đây cũng chính là những nền tảng để tạo không gian sống thích ứng khí hậu, thân thiện môi trường.
Trao đổi, thảo luận tại hội thảo, các chuyên gia cho rằng, việc thúc đẩy kiến trúc xanh tại Việt Nam cần sự chung tay của cả cộng đồng từ cơ quan quản lý nhà nước tới doanh nghiệp, người dân. Sự kết hợp giữa bản sắc truyền thống và đổi mới công nghệ được kỳ vọng sẽ trở thành trụ cột phát triển đô thị bền vững trong giai đoạn mới.