Mã số vùng trồng là mã số định danh cho một vùng trồng trọt để theo dõi tình hình sản xuất, kiểm soát chất lượng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc cây trồng; đồng thời, bảo đảm nông sản đưa vào quá trình lưu thông trên thị trường đúng nguồn gốc tại vùng trồng, tránh tình trạng sản phẩm được sản xuất tại nơi khác trà trộn với sản phẩm vùng trồng đã được cấp mã số.
Tính đến thời điểm hiện tại, Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã cấp 3.414 mã số vùng trồng cho trái cây, rau, hạt giống xuất khẩu. Riêng với trái cây tươi, Cục đã cấp 2.821 mã số vùng trồng cho 12 loại trái cây, chiếm khoảng 17% tổng diện tích trồng cây ăn quả trong cả nước...
Ở Hà Nội, Cục Bảo vệ thực vật đã cấp mã vùng trồng theo tiêu chuẩn của thị trường Mỹ cho một số hộ trồng nhãn chín muộn ở hai huyện Hoài Đức và Quốc Oai. Việc cấp mã vùng trồng đã tạo cơ hội xuất khẩu cho sản phẩm nhãn chín muộn của Thủ đô sang các thị trường khó tính như: Mỹ, Ba Lan, Australia, Malaysia…
Ông Trần Hữu Khoa, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Đại Thành (huyện Quốc Oai) cho biết, để đạt tiêu chuẩn theo yêu cầu, vùng trồng đã cam kết không sử dụng 5 loại hoạt chất phòng trừ sâu, bệnh; nếu phát hiện vi phạm thì lô hàng đó sẽ bị trả về, vùng trồng sẽ bị đưa vào danh sách theo dõi nghiêm ngặt và tạm dừng nhập khẩu...
Mã số vùng trồng giúp người tiêu dùng dễ dàng truy xuất nguồn gốc và là chứng nhận cho chất lượng sản phẩm
Với khả năng giám sát và truy xuất đó, việc xây dựng các vùng trồng gắn liền với cấp mã số vùng là xu hướng tất yếu của các thị trường nhập khẩu. Đây cũng là một tiêu chuẩn quan trọng để được hưởng những ưu đãi về thuế quan từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Do đó, có thể nói mã vùng trồng là "giấy thông hành" cho xuất khẩu nông sản Việt Nam.
Tuy nhiên, theo Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật Hoàng Trung, so với tiềm năng xuất khẩu nông sản của Việt Nam thì việc cấp mã số vùng trồng cho các loại rau, hoa, quả... còn quá thấp.
Chia sẻ quan điểm này, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho biết, nguyên nhân chính là do nhiều địa phương, doanh nghiệp, hợp tác xã chưa chú trọng đến mã số vùng trồng. Mặt khác, việc quản lý mã số vùng trồng còn chưa nghiêm ngặt, dẫn đến tình trạng một số doanh nghiệp, hợp tác xã khi thiếu hàng xuất khẩu đã thu mua sản phẩm ở những nơi không nằm trong vùng được cấp mã số, bị đối tác nhập khẩu phát hiện, trả về và phải mất rất nhiều năm đàm phán lại.
Để nâng cao số diện tích đăng ký mã vùng trồng, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật đã đề nghị Bộ NN&PTNT kiến nghị Chính phủ có cơ chế hỗ trợ nông dân liên kết sản xuất, thiết lập và quản lý mã số đối với vùng trồng, cơ sở đóng gói; đồng thời đưa việc thiết lập vùng trồng đủ điều kiện cấp mã số vào chỉ tiêu của Chương trình Xây dựng nông thôn mới, Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP).
Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan khẳng định, cấp và quản lý mã số vùng trồng là yếu tố quan trọng góp phần đẩy mạnh xuất khẩu nông sản thời kỳ hậu Covid-19. Trong thời gian tới, cùng với việc quản lý chặt chẽ các mã số vùng trồng đã cấp, Bộ sẽ nghiên cứu xây dựng một số vùng nguyên liệu trọng điểm nhằm phục vụ xuất khẩu, đẩy mạnh hướng dẫn các địa phương xây dựng mã số vùng trồng để có đầy đủ dữ liệu về quy mô sản lượng, mùa vụ, thời điểm thu hoạch... qua đó chủ động kết nối thông tin với thị trường nhập khẩu.