Văn hóa, du lịch

Hiểu thế nào cho đúng về một chai rượu vang lâu năm

Thứ tư, 5/2/2025 | 10:46 GMT+7
Trong thời gian gần đây, rất nhiều anh chị em yêu rượu vang yêu cầu tôi viết bài giải thích về các chai vang có niên vụ xa như chai Genesis 2011, Pronobis 2015 (Italy) hoặc chai Siegel Unique Selection 2013 (Chile).

Hãy nên rõ ràng với nhau ngay từ đầu: hầu hết các loại rượu vang được làm ra để được nếm thử trẻ, sử dụng khi rượu vang còn trẻ. Khi nói “trẻ”, tôi muốn nói tới tuổi của chai rượu vang chứ không phải là tuổi của người uống chai rượu vang đó! Vả lại, đối với hầu hết những người yêu vang, chúng ta cũng không có nhiều cơ hội để thử nếm những chai vang cũ. Để có thể có những chai vang được tàng trữ lâu (cũ), bạn cần thiết kế một hầm rượu tốt (để làm già những chú thú cưng (rượu vang) trong vài thập kỷ...), bạn cần sự chờ đợi, sự kiên nhẫn... và thường là một ngân sách nhất định nếu bạn mua trực tiếp một chai rượu vang lâu năm trong một cửa hàng bán rượu vang có tên tuổi.

Chưa hết, việc mở một chai vang cũ bám đầy bụi từ lịch sử sẽ khiến bạn có một cảm giác kỳ diệu, như thể bạn đang du hành ngược thời gian. Ly rượu của bạn trở thành nhân chứng cho một thời đại đã qua đi vĩnh viễn. Với rất nhiều anh chị em yêu rượu vang, việc mở một chai vang lâu năm cũng là cách để chia sẻ những khoảnh khắc hiếm hoi đong đầy kỷ niệm.

Các chai Genesis, Pronobis và Siegel Unique Sélection

Tuy nhiên, do thiếu thói quen uống hoặc thực hành việc mở những chai vang lâu năm, đôi khi chúng ta không hiểu rõ để đánh giá cao một tuyệt phẩm của tự nhiên mà chỉ có thời gian mới làm cho trở nên phức hợp, huyền bí và khó tính. Một chai rượu vang lâu năm cũng giống như một người già. Nói tới đây, anh chị em đều thừa nhận một thực tế là người già sớm nắng chiều mưa, không phải lúc nào cũng dễ hiểu, dễ chia sẻ, dễ đồng cảm. Và điều tồi tệ nhất là đôi khi, vì thiếu trải nghiệm, chúng ta thường nhận xét một chai vang lâu năm như một chai vang có nhiều khiếm khuyết hay thậm chí là một chai vang hỏng; trong khi, nếu có kinh nghiệm, chúng ta có thể đánh giá đúng mực, thậm chí là đánh giá cao chai vang này!

Vì vậy, trong phần tiếp theo của bài viết này, tôi sẽ cung cấp cho các bạn một phương pháp 5 điểm thực hiện đơn giản, để giúp bạn có thể đánh giá công bằng những chai “rượu lưu niệm” này:

Thứ nhất, khi mở, cẩn thận không làm vỡ nút chai đã bị lão hóa bằng các dụng cụ khui mở chuyên dụng, ví dụ như nhíp mở rượu Ghidini hay Vacuvin.

Thứ hai, khi phục vụ, nên cân nhắc kỹ việc sử dụng hay không sử dụng bình decanter. Vâng, việc chuyển rượu lâu năm từ chai ra bình có thể hấp dẫn để loại bỏ cặn rượu bám trên thành chai hoặc tụ dưới đáy chai... nhưng việc tiếp xúc với không khí lại làm cho quá trình oxy hóa của một loại rượu cũ đã mong manh, dễ vỡ trở nên mạnh hơn nhiều và sẽ làm cho rượu “đột quỵ”. Vì vậy, nhiều khi chỉ cần rót rượu nhẹ nhàng vào ly và dừng lại khi cặn rượu xuất hiện ở cổ chai, đơn giản vậy thôi.

Thứ ba, khi quan sát màu sắc rượu trong ly thủy tinh hoặc pha lê, chúng ta thấy rằng, với tuổi tác, mọi ly rượu vang cũ đều đưa lại cảm giác giống nhau, dù là ly vang trắng hay ly vang đỏ: màu đỏ trở nên nhạt hơn, trở thành màu ngói non hay màu nâu xỉn, rượu vang trắng có mầu hổ phách hoặc màu vàng nâu… Nên biết rằng không thể chờ đợi ở một chai vang lâu năm màu sắc tươi mới, rực rỡ của một chai vang trẻ, cũng như không thể muốn một người phụ nữ ở tuổi U40 hay U50 phải có làn da mượt mà, căng tràn nhựa sống của một thiếu nữ tuổi 18 - 20. Trong cuộc sống, phải biết mình là ai, mình muốn gì, mình uống gì và khả năng chi trả của mình ra sao, trước khi đi vào những cuộc phiêu lưu tình ái… với những chai rượu vang cũ mà giá cả phải tính bằng một vài trăm tới cả ngàn USD.

Thứ tư, khi ngửi, nhiều anh chị em có xu hướng nhăn nhó hoặc quay mặt sang hướng khác nếu ngửi thấy mùi hương “thiếu tươi mát”. Bạn không thể mong đợi một lọ mứt quả tỏa ra mùi thơm của trái cây tươi! Nói cách khác, đừng lấy việc ngửi thấy những mùi “cũ” của rượu vang như một khuyết điểm: việc tìm ra những thứ mà tôi tạm gọi là “hương thơm mùa thu lá rụng” là điều hết sức bình thường: mùi hoa hồng tàn úa, mùi hạnh nhân, mùi trái cây khô, mùi lá ẩm mục, mùi nấm tươi, mùi lông da thú... Nói cách khác, một người phụ nữ tuổi 35 - 40 sẽ có những chuyển hóa về hương vị cơ thể và với rất nhiều anh em, đây là những mùi vị phức hợp quyến rũ giới mày râu…

Thứ năm, khi uống, rượu trở nên mượt mà như mứt quả và có một sức mạnh tiềm ẩn của quả khô ngâm trong rượu mạnh. Những gì thô ráp, khắc khổ trong rượu trở nên mềm mại, chất tannin tan chảy, a xít chua êm dịu, cấu trúc cân bằng, hậu vị tinh tế. Dù sao đi nữa, trong thực tế, không phải tất cả các loại rượu cũ đều là rượu vang tốt vì chỉ những chai vang đẳng cấp, được bảo quản tốt mới có thể đồng hành với thời gian…

Nhíp mở rượu Ghidini

Sau đây là bản mô tả các chai vang Genesis 2011, Pronobis 2015 (Italy) hoặc chai Siegel Unique Selection 2013 (Chile).

Pro Nobis 2015 được làm từ những trái nho bản địa Ruche tốt nhất của vùng Piedmonte. Với hương vị phức hợp của quả chín đỏ, mận đen và hương hoa tím tinh tế, loại rượu này mang đến một hành trình cảm giác thú vị, một trải nghiệm độc đáo và hấp dẫn cho những người đam mê rượu vang. Kết cấu vừa chặt chẽ vừa mịn màng cùng với sự cân bằng hoàn hảo của chai rượu vang này làm cho nó trở thành sự lựa chọn tuyệt vời cho các món ăn đầy đủ hương vị, các món ăn cay và thịt dê, cừu, thịt thú săn, ẩm thực Thái Lan hoặc Ấn Độ.  Thưởng thức ngon nhất sau khi chuyển ra bình thủy trong 30 - 45 phút.

Genesis 2011: rượu có màu đỏ ruby bắt đầu chuyển từ màu huyết dụ sang màu bã trầu. Hương thơm dai dẳng, quyến rũ của các loại mứt quả đỏ và đen, đặc biệt là quả mận đen và dâu đen trên nền các loại gia vị phương Đông như hạt tiêu, nụ đinh hương, thoảng mùi vani, đường cháy, cam thảo, mùi lá ẩm mục trong rừng thu. Ấm áp trong vòm miệng, đặc biệt cân bằng và mềm mại với dư vị kéo dài của mứt anh đào đen, sô cô la đen. Chuyển ra bình thủy khoảng 30 phút và phục vụ rượu ở nhiệt độ 17 - 18 độ C. Kết hợp với gà quay, ngỗng quay, gà chọi xào lăn, bò bít tết và cừu nướng lá hương thảo.

Siegel Unique Selection 2013 đến từ một trong những thung lũng nhỏ đặc biệt nhất của vùng thượng Colchagua là Los Lingues. Với sự phối trộn của 45% nho Cabernet Sauvignon, 35% nho Carmenere và 20% nho Syrah, chai vang này thể hiện những phẩm chất cao quý nhất của từng dòng nho, được trồng trong những thổ nhưỡng - khí hậu (terroir) có một không hai (unique) của thung lũng Los Lingues. Rượu có màu đỏ huyết dụ, nồng nàn hương vị quả đen đã chuyển sang dạng mứt quả ngọt ngào, thoảng hương vani, đường cháy, cam thảo, sô cô la đen, hoa hồng khô và mùi gỗ trắc bá tinh tế. Kết hợp tuyệt vời với các món vịt quay, ngỗng quay, chim bồ câu hầm hạt sen hay hầm với ô liu đen, bò bít tết bỏ lò, cừu nướng và thịt nai nấu sốt nấm hay nấu sốt vang đỏ. Nên chuyển ra bình thủy 30 - 45 phút trước khi phục vụ, với nhiệt độ phục vụ tối ưu 18 độ C.

Chúc tất cả mọi người có một buổi thử rượu vui vẻ với các chai vang cũ!

Tô Việt