Cùng với sự phát triển của công nghệ, hàng loạt các sản phẩm thuốc lá mới đã xuất hiện như shisha, thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử, thuốc lá ngậm... Những sản phẩm này đã đặt ra thách thức cho nhà quản lý không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn cầu. Để việc quản lý được đầy đủ và toàn diện, cần hiểu rõ cơ chế của từng sản phẩm từ đó có chính sách phù hợp.
Tuy nhiên, hiện các Bộ, ngành vẫn chưa thống nhất được cơ chế đối với các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới. Bộ Công Thương đề nghị đưa thuốc lá thế hệ mới vào quản lý theo văn bản dưới Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá là sửa đổi về kinh doanh thuốc lá. Trong khi đó, Bộ Y tế đề nghị cấm toàn bộ các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới để bảo vệ sức khỏe người dân. Vì vậy, hội thảo là dịp để đại diện các Bộ, ngành tập trung trao đổi về tính cấp thiết của việc cần quản lý những sản phẩm thuốc lá mới phù hợp với luật hiện hành và định hướng hợp pháp hóa có trách nhiệm trên cơ sở bảo vệ giới trẻ, cộng đồng.
Hội thảo cập nhật những trao đổi mới nhất giữa các Bộ, ngành liên quan về chính sách kiểm soát hiệu quả các sản phẩm thuốc lá mới trên cơ sở pháp lý, từ đó ngăn chặn việc sử dụng thuốc lá thế hệ mới của giới trẻ và thảo luận chính sách kiểm soát hiệu quả các sản phẩm thuốc lá mới hài hòa lợi ích của các chủ thể liên quan, cũng như phù hợp với chủ trương của Chính phủ theo Quyết định số 568/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030.
Hội thảo Kiểm soát thuốc lá mới có trách nhiệm
Phát biểu tại hội thảo, ông Trần Thành Trung, Phòng Công nghiệp thực phẩm, Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương cho biết, hiện nay chính sách quản lý thuốc lá thế hệ mới chưa có nên mặt hàng này chưa được phép lưu hành. Tuy nhiên, thuốc lá thế hệ mới vẫn được bày bán công khai, người dùng dễ dàng tiếp cận, sử dụng. Đáng lưu ý, việc mua bán mất kiểm soát là cơ hội cho các sản phẩm chất lượng kém, gây nguy hại đến người sử dụng, nhất là giới trẻ.
Ông Lê Đại Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp thông tin thêm, theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), thuốc lá làm nóng, thuốc lá thế hệ mới cần quản lý theo luật hiện hành đang áp dụng cho thuốc lá điếu thông thường của nước sở tại. Theo đó, tại Việt Nam, Luật Phòng chống tác hại thuốc lá 2012 nêu rõ, với các sản phẩm chứa thuốc lá cần chịu sự kiểm soát dưới luật.
Ông Lê Đại Hải đề xuất, để quản lý các loại thuốc lá mới này, cần có biện pháp và quy định chặt chẽ về quản lý, quy định như tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, quy chuẩn sản xuất, nhập khẩu, quy định về thu thuế, quy định về nguyên tắc kinh doanh có trách nhiệm của nhà sản xuất, nhà cung cấp.
Theo ông Nguyễn Chí Nhân, Trưởng ban Pháp chế - Đào tạo, Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA), Chính phủ cần sớm ban hành các chính sách quản lý phù hợp. Thị trường thuốc lá điện tử Việt Nam hiện nay mới chỉ ở giai đoạn sơ khai, tuy nhiên với sự tăng trưởng nhanh chóng trong những năm gần đây thì việc chậm ban hành chính sách sẽ càng khó khăn hơn trong việc quản lý.
Đại diện các Bộ, ngành liên quan tham gia hội thảo đã cùng nhất trí việc đưa các sản phẩm thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử vào chế tài của pháp luật, không đặt lợi ích kinh tế, nguồn thu của Nhà nước làm trọng tâm. Thay vào đó, mục tiêu chính là để kiềm chế sự lan rộng các sản phẩm này bằng hàng rào pháp lý trên cơ sở bảo vệ cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ.