Dự kiến ở mùa đầu tiên, dự án sẽ thực hiện trên diện tích gần 6.000ha lúa với khoảng 24.000 hộ dân tham gia. Dự án triển khai tạo tín chỉ carbon chủ yếu từ giảm phát thải khí metan trong sản xuất lúa bởi metan là loại khí nhà kính phát sinh lớn trong quá trình sản xuất lúa.
Cụ thể, sản xuất lúa nước có đặc thù đất ruộng thường xuyên ngập nước nên không có sự trao đổi không khí giữa đất và khí quyển. Điều kiện này sẽ tạo môi trường cho nhiều loại vi khuẩn khác nhau hoạt động trên lúa. Chúng ăn chất hữu cơ và tạo ra khí metan cao. Do đó, phát thải khí nhà kính trong sản xuất lúa nước đi ngược lại với phát thải chung trên thế giới khi CO2 chỉ chiếm 6%, còn metan chiếm tới 45%, lượng N2O là 46% do bón phân không đúng liều lượng và đúng cách.
Vì vậy, việc giảm khí metan có thể được thực hiện từ việc thay đổi thói quen sản xuất, hạn chế sử dụng nước, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật tràn lan, không khoa học.
Nghệ An sẽ triển khai dự án phát hành tín chỉ carbon từ sản xuất lúa
Theo các chuyên gia, hoạt động giảm phát thải khí metan liên quan chặt chẽ đến kỹ thuật điều tiết nước trên ruộng lúa, cụ thể là kỹ thuật tưới ngập - khô xen kẽ không chỉ giúp giảm lượng nước sử dụng mà còn tạo điều kiện nâng cao thu nhập cho nông dân. Khí metan phát thải giảm thông qua kỹ thuật này là cơ sở để phát hành tín chỉ carbon, từ đó làm lợi trực tiếp cho nông dân thông qua số tín chỉ mà họ đạt được.
Đây là phương pháp tưới đã được nghiên cứu và áp dụng ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Việt Nam, giúp tiết kiệm 20 - 50% nước, công và chi phí tưới nước trong khi cây lúa vẫn phát triển tốt, đặc biệt giảm phát thải khí metan 20 - 48%, giảm vấn đề gây hiệu ứng nhà kính và biến đổi khí hậu. Bằng việc tuân thủ đúng các biện pháp kỹ thuật, thực hiện tạo tín chỉ carbon trong sản xuất lúa, nông dân vừa có cơ hội nâng cao thu nhập qua việc bán tín chỉ carbon vừa đặc biệt đóng góp tích cực vào việc giảm thiểu biến đổi khí hậu, đảm bảo tiết kiệm nguồn tài nguyên nước.
Theo kế hoạch, dự án hợp tác sẽ được bắt đầu triển khai thử nghiệm trong thời gian tới. Dự kiến mùa đầu tiên sẽ thực hiện trên diện tích gần 6.000ha lúa ở các huyện Nam Đàn, Nghi Lộc, Hưng Nguyên, Đô Lương, Diễn Châu... thuộc vùng tưới của thủy lợi Bắc và thủy lợi Nam, với khoảng 24.000 hộ dân tham gia.
Đây là dự án lần đầu tiên triển khai tại Nghệ An cũng như Việt Nam để lấy tín chỉ carbon trong trồng lúa, có sự hỗ trợ của JICA. Các vấn đề liên quan về kỹ thuật, cơ sở hạ tầng… sẽ được giải quyết theo từng giai đoạn của dự án. Dự án phù hợp với các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc, đóng góp tích cực vào việc giảm thiểu biến đổi khí hậu, tiết kiệm nguồn tài nguyên nước.
Đến nay, Nghệ An đã thực hiện nhiều biện pháp canh tác thông minh như áp dụng hệ thống canh tác lúa cải tiến (SRI) với diện tích từ 10.000 - 12.000ha mỗi vụ sản xuất. Đây là tiền đề thuận lợi để áp dụng quy trình tạo tín chỉ carbon trong sản xuất lúa. Dự kiến sau khi thành công trên cây lúa, tỉnh sẽ mở rộng trên một số loại cây trồng khác có diện tích, tiềm năng lớn như ngô, mía, chè… và trong chăn nuôi bò.
Trước đó, tỉnh Nghệ An đã tổ chức hội thảo về tạo tín chỉ carbon trong sản xuất lúa, với sự tham gia của đại diện JICA; Công ty Green carbon INC Nhật Bản; Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Bắc Trung Bộ; Học viện Nông nghiệp Việt Nam; Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Nghệ An.
Tại hội thảo, ông Nguyễn Tiến Đức, Chi Cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Nghệ An chia sẻ, để sản xuất lúa theo hướng đáp ứng yêu cầu tạo tín chỉ carbon, cần đáp ứng nhiều tiêu chí, yêu cầu từ khâu tổ chức và chấp hành tốt thời vụ sản xuất, các biện pháp canh tác. Vì vậy, chính quyền và các cơ quan chuyên môn tiếp tục đẩy mạnh sự phối hợp, hướng dẫn, chỉ đạo, quy hoạch vùng nhằm đưa ra quy trình sản xuất chuẩn để chỉ đạo thực hiện, tạo thành áp lực để tổ chức sản xuất đáp ứng yêu cầu.