Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam cho biết, trong lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam hiện nay, phát triển kinh tế tập thể, HTX có đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế, ổn định giá cả và kiềm chế lạm phát, tăng kim ngạch xuất khẩu, tái cơ cấu nền kinh tế... Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng khu vực này, đặc biệt là HTX thông minh còn thấp so với các khu vực kinh tế khác, tỷ lệ đóng góp vào GDP chưa đáp ứng yêu cầu.
Cụ thể, theo Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2020 cả nước có 17.000 HTX nông nghiệp và 68 liên hiệp HTX. Tỷ lệ HTX hoạt động hiệu quả khoảng 70%. Trong 1.718 HTX ứng dụng công nghệ cao, chỉ có 240 HTX sử dụng phần mềm quản lý và sản xuất thông minh, chiếm 1,5%, chủ yếu tập trung ứng dụng công nghệ tưới tiêu, hệ thống nhà lưới, dán tem truy xuất nguồn gốc.
Ông Nguyễn Ngọc Bảo khẳng định, chuyển đổi số hiện được xác định là một trong những hướng đi quan trọng thúc đẩy các HTX nông nghiệp phát triển theo hướng bền vững, thích ứng với thị trường. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều việc phải làm để các HTX có thể ứng dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất và quản lý hiệu quả.
Phát triển kinh tế tập thể, HTX, HTX thông minh
TS. Phạm Quang Tú, Phó Giám đốc Tổ chức Oxfam Việt Nam nhận định: Chuyển đổi số có ý nghĩa quan trọng, thúc đẩy sản xuất hàng hóa có chất lượng và mở ra cơ hội phát triển nhanh, bền vững của các doanh nghiệp, HTX; góp phần giúp Việt Nam bắt kịp xu hướng phát triển của các nước trong khu vực và quốc tế.
Theo đó, Oxfam đặt mục tiêu tìm ra các giải pháp cụ thể, kịp thời nhằm hỗ trợ HTX thực hiện quá trình chuyển đổi số hiệu quả, từng bước giúp HTX thích ứng với biến đổi khí hậu và trong thời đại phát triển công nghệ thông tin 4.0.
Bên cạnh đó, PGS.TS. Phạm Quang Hà, Chủ tịch Hội đồng Khoa học, HTX nông nghiệp số Việt Nam cũng đánh giá phát triển HTX nông nghiệp thông minh là yêu cầu bắt buộc. Tại hội thảo, ông Phạm Quang Hà nêu 4 nguyên tắc xây dựng HTX thông minh bao gồm: kích hoạt hệ thống thông minh tập thể, thiết lập đối tác công tư; thực hành nông nghiệp chính xác, công nghệ cao; đào tạo, chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật; xây dựng mô hình tập thể để cùng giải quyết các vấn đề.
Ngoài ra, ông gợi ý thêm về việc xây dựng HTX thông minh như hình thành tính chuyên nghiệp của các hoạt động thực tế, ngay trên đồng ruộng dựa trên công nghệ cao; xây dựng các chuỗi cung ứng và tiêu thụ sản phẩm thông qua hệ thống giới thiệu sản phẩm...
Nhiều ý kiến tham luận tại hội thảo cho rằng, mô hình sản xuất nhỏ lẻ, kém hiệu quả và thiếu liên kết chuỗi giá trị vẫn luôn là rào cản trong phát triển HTX nông nghiệp. Do vậy, bên cạnh đầu tư công nghệ chế biến, chú trọng phát triển thị trường, chuyển đổi số và áp dụng công nghệ thông tin được xem là giải pháp hiệu quả cho phát triển nông nghiệp Việt Nam nói chung và các HTX nông nghiệp nói riêng trong giai đoạn hiện nay.
Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung trao đổi, thảo luận thực trạng và đề xuất giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong khu vực HTX để thích ứng với biến đổi khí hậu tại Việt Nam; một số mô hình thành công về HTX chuyển đổi số tại địa phương.