Tại hội nghị, bà Mạc Tuyết Nga, quản lý cấp cao Chương trình cảnh quan và cà phê, Tổ chức Sáng kiến thương mại bền vững Việt Nam (IDH) cho biết, trong giai đoạn 2016 - 2023, đơn vị đã tổ chức phát triển vùng cảnh quan bền vững, giảm phát thải trên cây cà phê tại các tỉnh Tây Nguyên.
Chương trình có 3 nhóm mục tiêu chính gồm: sản xuất bền vững, bảo tồn và an sinh xã hội. Trong đó, sản xuất bền vững hướng tới mục tiêu là sử dụng nước hợp lý; quản lý thảm cỏ, chất lượng cây trồng; sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hợp lý; quản lý dinh dưỡng đất canh tác và nâng cao nhận thức cho người nông dân.
Về hạng mục bảo tồn, IDH tổ chức đào tạo nguồn nhân lực, sản xuất nông lâm kết hợp, trồng và bảo vệ rừng, bảo vệ tài nguyên đất, nước; hướng đến an toàn lao động, môi trường sống an toàn, nâng cao bình đẳng giới và tăng thu nhập cho người dân.
Vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn tại các tỉnh Tây Nguyên
Theo bà Mạc Tuyết Nga, giai đoạn 2016 - 2023, chương trình đạt 145.000ha cà phê canh tác bền vững, phát thải thấp; bảo vệ tốt 230.000ha rừng. Chương trình đã giúp giảm 20% nước tưới, tăng 10% nước mặt; giảm 20% lượng phát thải carbon; giảm 10% chi phí sản xuất và 98% giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong danh mục cấm, từ đó tăng 15% thu nhập cho các hộ tham gia.
Trong giai đoạn 2021 - 2025, IDH sẽ nhân rộng mô hình cấp huyện với diện tích 180.000ha đất canh tác thuộc quản lý của Chương trình sản xuất kết hợp bảo tồn và an sinh xã hội (PPI Compact); 340.000ha rừng - lưu vực thuộc quản lý của PPI Compact; 145.000ha được quản lý bền vững, phát thải thấp; 55.000 nông dân được cải thiện 15% thu nhập; 40.000ha đất được phục hồi và cải tạo. Đặc biệt, 4 huyện thực hiện các giải pháp tuân thủ Quy định quản lý rừng bền vững của châu Âu (EUDR), với mục tiêu là 50% diện tích cà phê tại Tây Nguyên được xác minh là sản xuất có trách nhiệm vào năm 2025; 80% sản lượng cà phê Tây Nguyên đáp ứng các yêu cầu xuất khẩu thị trường châu Âu.
Tổ chức IDH cũng đưa ra chiếc lược giảm phát thải khí nhà kính đến năm 2030 là 100% có trách nhiệm và phát thải thấp; năm 2040 sẽ trung hòa carbon. Thời gian tới, IDH sẽ thí điểm EUDR ở các khu vực PPI Compact và nhân rộng ra các địa phương khác theo quy trình xây dựng cơ sở dữ liệu vùng trồng; rà soát, xây dựng bản đồ rừng; xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc; truyền thông về EUDR; thí điểm cơ chế chia sẻ thông tin và thiết kế giải pháp đảm bảo sinh kế cho nông hộ.
Theo thông tin tại hội nghị, Đề án thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn đoạn 2022 - 2025 được thực hiện với quy mô 166.800ha cây trồng trên địa bàn 46 huyện của 13 tỉnh, với tổng kinh phí là 2.467 tỷ đồng.
Sau 2 năm triển khai, vùng nguyên liệu cơ bản hình thành rõ nét, phát triển cả về quy mô diện tích và chất lượng. Cụ thể, đã hoàn thành 82/131km đường giao thông, 0,6/6,03km kênh mương, xây dựng được 2/5 trạm bơm điện, 3/8 nhà kho, nhà trưng bày sản phẩm. Diện tích vùng nguyên liệu có liên kết tiêu thụ với doanh nghiệp là 103.884ha; xây dựng được 81 chuỗi liên kết; 26 doanh nghiệp và 353 hợp tác xã thu mua, chế biến nông sản tham gia liên kết; thành lập được 130 tổ khuyến nông cộng đồng…
Đề án có ý nghĩa quan trọng trong việc thay đổi tư duy sản xuất manh mún, nhỏ lẻ sang hình thành những vùng nguyên liệu đạt chuẩn một cách có hệ thống với các thiết chế đi kèm, giúp giảm thiểu rủi ro cho các ngành hàng nông sản.