Theo UNICEF, các cú sốc về khí hậu và môi trường mà trẻ em có thể gặp phải là lốc xoáy, nắng nóng, thiếu nước, ô nhiễm không khí... Trong đó, trẻ em ở khu vực Đông Á và Thái Bình Dương đang phải vật lộn với nhiều mối nguy hiểm hơn trước các cú sốc về khí hậu và môi trường chồng chéo. Đặc biệt, trẻ em Việt Nam phải hứng chịu các cú sốc nhiều hơn so với trung bình trong khu vực và trên thế giới.
Chỉ số rủi ro khí hậu của trẻ em (CCRI) cũng cho thấy, khu vực Đông Á và Thái Bình Dương có hơn 210 triệu trẻ em có nguy cơ cao bị ảnh hưởng bởi lốc xoáy; 140 triệu trẻ em có nguy cơ cao bị thiếu nước; 120 triệu trẻ em có nguy cơ cao bị ảnh hưởng bởi lũ lụt ven biển; 460 triệu trẻ em bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm không khí. Với mức độ ảnh hưởng từ 4 cú sốc về khí hậu trở lên, có 94,6% trẻ em Việt Nam chịu ảnh hưởng, trong khi con số này là 65% đối với trẻ em trong khu vực và 37% với trẻ em trên toàn cầu.
UNICEF lưu ý, khi những cú sốc chồng chéo này kết hợp với các loại khủng hoảng khác như thiếu lương thực, suy dinh dưỡng, sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm, thì việc đối phó và phục hồi càng trở nên khó khăn hơn. Trẻ em dễ bị tổn thương nhất, đặc biệt là là trẻ em nghèo, trẻ bị thiệt thòi và trẻ khuyết tật. Đặc biệt, những tác động này còn làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng, khiến những người nghèo càng thêm nghèo.
Trẻ em Việt phải chịu nhiều cú sốc chồng chéo về khí hậu hơn trẻ em ở các khu vực khác và toàn cầu
Bên cạnh đó, báo cáo “Vượt qua điểm bùng phát” còn chỉ ra rằng, trẻ em ngày nay phải đối mặt với các nguy cơ liên quan đến thảm họa khí hậu cao gấp 6 lần so với thế hệ ông bà của các em. Trong 50 năm qua, tại khu vực Đông Á – Thái Bình Dương, số các trận lũ lụt đã tăng gấp 11 lần, bão tăng gấp 4 lần, hạn hán tăng gấp 2,4 lần và sạt lở đất tăng gấp 5 lần.
Hàng triệu trẻ em đang phải chịu nguy hiểm do các tác động từ nhiệt độ tăng, mực nước biển dâng cao, sự gia tăng các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt như bão, lũ lụt nghiêm trọng, lở đất và hạn hán. Nhiều trẻ em và gia đình phải di chuyển chỗ ở và phải đấu tranh để tồn tại, bị hạn chế hoặc không được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, giáo dục, nước sạch và vệ sinh.
Do đó, các Chính phủ, doanh nghiệp và các nhà tài trợ cần cùng nhau hành động khẩn cấp để giải quyết các trở ngại chính trong quản lý rủi ro thiên tai. Trong đó, áp dụng các dịch vụ thông minh thích ứng với khí hậu để trẻ em có thể lớn lên trong một môi trường an toàn và lành mạnh. Bao gồm: giáo dục, chăm sóc sức khỏe, cung cấp nước sạch và vệ sinh, hệ thống cảnh báo sớm và bảo trợ xã hội thích ứng với khí hậu như hỗ trợ tiền mặt.
Tại Việt Nam, UNICEF cùng với Chính phủ đã tiến hành đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đối với trẻ em và đánh giá các hạn chế về năng lực trong hệ thống quản lý thiên tai, sử dụng phương pháp tiếp cận lấy trẻ em làm trung tâm. UNICEF cũng khảo sát về khả năng lắp đặt năng lượng mặt trời trên mái nhà ở các trường học và trung tâm y tế, công trình cấp nước tập trung và thử nghiệm phương pháp đánh giá sử dụng bộ chỉ số rủi ro khí hậu cho trẻ em. Hầu hết các sáng kiến này hiện đã sẵn sàng để nhân rộng.
Ngoài ra, UNICEF có kế hoạch triển khai các dịch vụ xã hội và cơ sở hạ tầng phát thải ròng bằng “0” và chống chịu với biến đổi khí hậu tại các vùng khác nhau ở Việt Nam.
Bà Rana Flowers, Trưởng đại diện UNICEF tại Việt Nam chia sẻ, UNICEF đang thúc đẩy cảnh báo sớm và hành động sớm - đưa thông tin đến các cộng đồng để giúp mọi người chuẩn bị và đảm bảo ứng phó thích hợp với các thách thức liên quan đến khí hậu. Ví dụ như, vào cuối năm nay và đầu năm tới, Việt Nam sẽ phải đối mặt với hiện tượng El Nino, rất có thể dẫn đến hạn hán. Theo đó, các gia đình được khuyến khích thu trữ nước mưa và có các biện pháp ứng phó. Việc hành động sớm sẽ giúp người dân không phải tốn thêm chi phí nước sạch so với điều kiện thông thường.