Buổi lễ nhằm tập hợp các cơ quan Chính phủ, các tổ chức và doanh nghiệp trong và ngoài nước cùng chung tay thúc đẩy những ý tưởng, giải pháp sáng tạo, từ đó điều hướng cho những thay đổi tích cực trong giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế nhựa, khơi dòng tài chính bền vững mới.
Tại lễ ra mắt, các bên đã giới thiệu DRS, cho phép người tiêu dùng trả một khoản tiền đặt cọc nhỏ khi mua sản phẩm chai nhựa hoặc lon đồ uống. Phần tiền đặt cọc sẽ được hoàn khi họ mang gửi lại vỏ hộp tại điểm thu gom được chỉ định. Cơ chế này khuyến khích người tiêu dùng hoàn trả các vỏ hộp đựng đã qua sử dụng để tái chế và tái sử dụng, giảm bớt sức ép cho những bãi chôn lấp rác, bảo vệ dòng sông và đại dương khỏi rác thải nhựa rò rỉ.
DRS hiệu suất cao có thể thúc đẩy đáng kể sự quay vòng của các loại hộp đựng nước giải khát như chai nhựa, lon nhôm với tỷ lệ thu hồi cao, vừa là phương thức tiếp cận chính giúp Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) được thực hiện bởi các doanh nghiệp - là người sản xuất và sử dụng những vỏ lon này.
Lễ ra mắt Nhóm kỹ thuật mới và Hệ thống đặt cọc – hoàn trả (DRS)
Phát biểu tại buổi lễ, bà Mette Møglestue, Phó Đại sứ Na Uy tại Hà Nội đánh giá, DRS đã được chứng minh là hệ thống thực hiện tốt nhất khi có thể thu gom và tái chế với tỷ lệ cao nhất các loại vỏ hộp đồ uống. Đây là hình mẫu về thu hồi và tái chế vỏ hộp; là một trong những mô hình hoạt động hiệu quả trên thế giới, gắn liền cùng cơ chế thực hiện EPR.
Về phía Việt Nam, ông Lê Ngọc Tuấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Trưởng Nhóm kỹ thuật nhấn mạnh, việc thành lập Nhóm Đổi mới sáng tạo và Tài chính là một phần trong kế hoạch hoạt động NPAP đã được thống nhất tại cuộc họp thường niên của Nhóm công tác Chương trình NPAP vào ngày 12/4/2023. Đây là Nhóm kỹ thuật đầu tiên ra mắt và hoạt động trong khuôn khổ Chương trình NPAP nhằm thúc đẩy đổi mới cách thức hoạt động của chương trình cho phù hợp với yêu cầu của thực tiễn sau 2 năm triển khai tại Việt Nam.
Ông Lê Ngọc Tuấn thông tin thêm, sự kiện ra mắt Nhóm kỹ thuật này đánh dấu cách tiếp cận phù hợp với xu thế chung của Chương trình Đối tác hành động toàn cầu về nhựa (GPAP), cũng như góp phần hỗ trợ và thúc đẩy các giải pháp sáng tạo xử lý rác thải nhựa và ô nhiễm nhựa tại Việt Nam thông qua vận động và huy động các nguồn hỗ trợ cho Việt Nam, tăng cường khả năng tiếp cận và chia sẻ công nghệ liên quan đến giảm thiểu ô nhiễm nhựa.
Các thành viên của Nhóm kỹ thuật bao gồm: Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC), Dow Việt Nam, Unilever, An Phat Holdings, Tái chế Duy Tân, GreenHub, Startup Vietnam Foundation (SVF), Innovation Norway, UNDP, Ngân hàng Thế giới. Nhóm kỹ thuật cũng đã thu hút sự tham gia của một số nhà đổi mới sáng tạo thuộc Chương trình “Thử thách sáng tạo giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa” do UNDP tổ chức.
Theo Tham tán Thương mại của Đại sứ quán Na Uy tại Hà Nội, Giám đốc cơ quan Innovation Norway Arne-Kjetil Lian, khối tư nhân có vai trò hết sức quan trọng với tư cách vừa là người thực thi chính sách vừa là nhà cung cấp các giải pháp kiến tạo. Trong đó, hệ thống DRS có thể thúc đẩy đáng kể tính tuần hoàn của vỏ đồ uống và cải thiện quy trình bao bì bền vững, giúp thay đổi hành vi của người tiêu dùng. Một DRS hiệu quả sẽ giúp gia tăng tỷ lệ thu gom, từ đó hỗ trợ đạt được các mục tiêu tái chế cao hơn và đảm bảo việc thực thi đầy đủ các nghĩa vụ EPR.
Trong khuôn khổ buổi lễ, các đại biểu đã cùng chia sẻ kinh nghiệm và chuyên môn về DRS, bao gồm lợi ích, thách thức, kế hoạch thí điểm và nghiên cứu khả thi dự kiến để phát triển những khuyến nghị về chính sách áp dụng DRS tại Việt Nam. Ngoài ra, các đại biểu cũng thảo luận sâu về kế hoạch hoạt động của Nhóm kỹ thuật NPAP năm 2023, trong đó đề xuất tìm hiểu và tận dụng các nguồn lực hiện có để thúc đẩy hơn nữa những sáng kiến và thực hành tốt về nhựa.