Theo Phó Thủ tướng, hệ thống thủy lợi tại ba tỉnh Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương (Bắc Hưng Hải) là công trình thủy lợi rất quan trọng, phục vụ đa mục tiêu đối với hoạt động sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, dân sinh tại 4 tỉnh, thành phố: Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương. Tuy nhiên, nhiều năm qua, hệ thống này đã trở thành "kênh nước thải", bị ô nhiễm trầm trọng.
Báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ ra rằng, nguyên nhân chính, trực tiếp gây ra ô nhiễm hệ thống Bắc Hưng Hải là nước thải sinh hoạt tại khu đô thị, khu dân cư tập trung và dân cư nông thôn chưa qua xử lý, xả trực tiếp ra môi trường; 86% nước thải cụm công nghiệp không có hệ thống xử lý; hầu hết nước thải làng nghề, nước thải chăn nuôi hộ gia đình không có hệ thống thu gom xử lý.
Ngoài ra, hệ thống Bắc Hưng Hải đang diễn ra hiện tượng bồi lắng lòng chảy, lấn chiếm lòng sông, bờ sông, cùng với vứt rác, xả rác, chất thải xuống sông gây nên ách tắc dòng chảy, nước tồn đọng, không lưu thông. Đặc biệt, những tháng mùa khô trong năm, nguồn nước bổ cập ít, khiến hệ thống Bắc Hưng Hải trở thành kênh dẫn lưu nước thải từ hoạt động dân sinh và công nghiệp trong vùng.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì buổi làm việc
Trước thực trạng trên, lãnh đạo các Bộ, ngành kiến nghị cần khẩn trương có giải pháp thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt đang xả trực tiếp vào hệ thống Bắc Hưng Hải; huy động, khuyến khích doanh nghiệp có năng lực tham gia đầu tư hệ thống xử lý nước thải, chất thải rắn đối với làng nghề, cụm công nghiệp, khu dân cư… theo hình thức hợp tác công tư; rà soát, lồng ghép quy hoạch về hệ thống thu gom, xử lý nước thải vào quy hoạch chung của các địa phương, bố trí đủ quỹ đất để thực hiện hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường theo quy hoạch đã được phê duyệt.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, quá trình khắc phục ô nhiễm trên hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải cho thấy luật pháp, cơ chế, chính sách đã đầy đủ nhưng chưa nhìn nhận đúng vai trò, trách nhiệm, quyền hạn, hiệu lực, hiệu quả thực thi pháp luật của các cấp, các ngành.
Do đó, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét, tính toán điều chỉnh, lồng ghép, tích hợp đưa hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung vào trong các quy hoạch chung của các tỉnh, thành phố liên quan, làm căn cứ để bố trí quỹ đất, nguồn lực đầu tư.
Bộ Xây dựng tham mưu, trình Thủ tướng Chính phủ văn bản chỉ đạo việc điều chỉnh quy hoạch chung, quy hoạch phân khu đô thị, nông thôn để bổ sung, xây dựng hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung.
Bộ Tài chính nghiên cứu đề xuất cơ chế hợp tác công tư trong xây dựng, vận hành hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung; xác định mức giá dịch vụ xử lý nước thải theo lộ trình tính đúng, tính đủ để bảo đảm lợi nhuận phù hợp cho doanh nghiệp bằng ngân sách nhà nước và nguồn thu phí xử lý nước thải phù hợp với khả năng chi trả của người dân, doanh nghiệp.
Các Bộ: Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Xây dựng rà soát các quy chuẩn, tiêu chuẩn chất lượng nước thải sau khi xử lý tại các khu, cụm công nghiệp, làng nghề, cơ sở sản xuất, kinh doanh làm căn cứ để tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát… yêu cầu tổ chức, cá nhân tuân thủ theo đúng pháp luật bảo vệ môi trường và xác định trách nhiệm khi có vi phạm.
Các địa phương khẩn trương đầu tư, xây dựng hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung tại các khu, cụm công nghiệp, làng nghề; thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm những doanh nghiệp, cơ sở sản xuất không có hệ thống thu gom, xử lý nước thải riêng hoặc không đấu nối vào hệ thống chung. Các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất phải có trách nhiệm tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường nguồn nước.
Đặc biệt, trước thực trạng ô nhiễm nguồn nước hết sức phức tạp, trong khi công tác quản lý còn lỏng lẻ, Phó Thủ tướng yêu cầu các cấp, các ngành phải siết lại hoạt động quản lý theo đúng thẩm quyền, quy định của Luật Bảo vệ môi trường.