Những năm qua, thành phố Hà Nội đặc biệt quan tâm công tác quản lý, đầu tư nguồn lực để cải tạo và nâng cấp hệ thống cống, mương cũng như hiện đại hóa nhiều thiết bị thoát nước. Nhờ vậy, việc thoát nước đường phố được cải tiến rõ rệt, dần hạn chế tình trạng ngập úng kéo dài. Tuy nhiên, thực tế nhiều trận mưa lớn vừa qua cho thấy, nhiều điểm trên đường phố Hà Nội vẫn rơi vào tình trạng ngập nghiêm trọng.
Trong khi đó, dự báo năm 2023, tần suất các cơn bão, mưa lớn ở khu vực Hà Nội có xu hướng gia tăng 5 - 10%; mưa theo vùng trong thời gian ngắn, lượng mưa vượt trung bình hàng năm. Với các trận mưa có cường độ cao, tập trung trong thời gian ngắn, lượng mưa từ 100mm/giờ trở lên, gây quá tải cho hệ thống thoát nước thì dự kiến trên địa bàn Hà Nội xuất hiện thêm 19 điểm, khu vực úng ngập cục bộ như phố Tông Đản, Đinh Tiên Hoàng, Phùng Hưng, Mạc Thị Bưởi, Quan Nhân… Ngoài ra, còn một số điểm ứ đọng nước do mặt đường trũng, thấp.
Đến thời điểm hiện tại, lưu vực sông Tô Lịch đã được trang bị hệ thống thoát nước đạt tiêu chuẩn, phục vụ tiêu thoát nước cho 4 quận trung tâm: Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng và một phần của 3 quận khác là: Tây Hồ, Hoàng Mai và Thanh Xuân. Tuy nhiên, hệ thống này sẽ quá tải khi lượng mưa vượt quá 50mm trong 1 giờ.
Ngoài sông Tô Lịch, 3 lưu vực thoát nước khác của Hà Nội gồm: Tả Nhuệ, Hữu Nhuệ và Long Biên. Hệ thống thoát nước vẫn chưa được đầu tư đồng bộ, chủ yếu hoạt động theo cơ chế tự chảy, phụ thuộc nhiều vào mực nước sông Nhuệ, sông Cầu Bây... Vì thế, mỗi khi có mưa lớn thì khả năng sẽ gây ngập cục bộ cho nhiều quận, huyện phía Tây thành phố.
Tăng cường công tác thoát nước, chống úng ngập cho Hà Nội
Để bảo đảm cho việc tiêu thoát nước trong mùa mưa, Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội đã triển khai kế hoạch thoát nước mùa mưa, tiến hành kiểm tra rà soát cống rãnh thuộc phạm vi công ty xử lý. Bảo đảm nước sẽ được thu gom và đưa nhanh về nguồn tiêu khi có mưa.
Đại diện công ty cho biết, với các trận mưa có lượng nước 50 - 70mm/giờ, dự kiến trên địa bàn thành phố Hà Nội có nhiều khu vực, điểm úng ngập như phố Nguyễn Khuyến, Hoa Bằng, ngã năm Đường Thành - Bát Đàn - Nhà Hỏa, phố Cao Bá Quát, Thụy Khuê (đoạn dốc La Pho), Minh Khai (đoạn chân cầu Vĩnh Tuy), Nguyễn Chính, đại lộ Thăng Long, phố Ngọc Lâm, đường Hoàng Như Tiếp...
Còn với các trận mưa có cường độ cao, tập trung trong thời gian ngắn, lượng mưa đến 100mm/giờ trở lên, gây quá tải cho hệ thống thoát nước, dự kiến trên địa bàn TP Hà Nội xuất hiện thêm 19 điểm, khu vực úng ngập cục bộ gồm các phố Tông Đản, Đinh Tiên Hoàng, Phùng Hưng, ngã ba Cầu Giấy - Dịch Vọng, Mạc Thị Bưởi, Quan Nhân, Cự Lộc, Nguyễn Trãi, Phan Văn Trường, Dương Đình Nghệ, Trần Bình, Kẻ Vẽ, Ecohome3, khu đô thị Resco, phố Đỗ Đức Dục, đường Nguyễn Xiển, Cổ Linh - Đàm Quang Trung, quốc lộ 3 đoạn qua xã Mai Lâm (huyện Đông Anh) và đường 23B đoạn qua thôn Cổ Điển (huyện Đông Anh)...
Theo Sở Xây dựng Hà Nội, nguyên nhân là do một số khu vực có tốc độ đô thị hóa nhanh, dẫn đến hạ tầng kỹ thuật chưa được xây dựng đồng bộ theo quy hoạch. Các dự án hạ tầng kỹ thuật, giao thông đang triển khai có ảnh hưởng lớn đến hoạt động của hệ thống thoát nước... Bên cạnh đó, ý thức của một bộ phận người dân, cơ sở kinh doanh chưa tốt (xả rác, xả chất cặn bã hóa học như dầu luyn, mỡ ra hệ thống thoát nước, không qua xử lý, vô hình trung tạo một lớp cặn, màng tại cửa cống, hố ga) khiến việc tiêu thoát nước kém, dẫn đến ngập úng khi mưa lớn.
Sở Xây dựng Hà Nội thông tin, đơn vị đã lên các phương án bảo đảm thoát nước, chống úng ngập khu vực nội thành. Bao gồm: tăng cường công tác dự báo, cảnh báo; duy trì thường xuyên hệ thống cống, rãnh thoát nước, mương, sông, hồ điều hòa; kiểm soát, giữ mực nước đệm trên hệ thống mương, sông, hồ điều hòa; tập trung sửa chữa, bảo dưỡng các công trình đầu mối, trạm bơm; tổ chức sửa chữa giải quyết úng ngập cục bộ, khắc phục sự cố trên hệ thống, triển khai ứng trực giải quyết tại chỗ…
Đặc biệt, Sở đã xây dựng kịch bản tiêu úng cho từng khu vực trên địa bàn theo lưu vực của từng con sông chảy qua. Trong đó, đối với khu vực phía Tây như: Hà Đông, Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm, Hoài Đức, Đan Phượng, khi có mưa lớn, Sở Xây dựng sẽ phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn yêu cầu các đơn vị thống nhất phương án dẫn dòng, phối hợp ứng trực, thanh thải, phá dỡ đập quây đưa nước về trạm bơm Yên Nghĩa; phối hợp vận hành hợp lý hệ thống thoát nước để thực hiện điều tiết mực nước trên hệ thống giữa nội thành và ngoại thành.