Hội thảo có sự tham gia của các thành viên trong mạng lưới đến từ Việt Nam, Lào, Campuchia. Các địa biểu đã cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong thúc đẩy chuyển đổi nông nghiệp sinh thái và đề xuất kế hoạch hành động cho năm 2023.
Mạng lưới sẽ đồng hành cùng Chính phủ và cộng đồng hướng đến các vấn đề biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực nông nghiệp, cải thiện sinh kế cho người dân, đặc biệt là đồng bào các dân tộc thiểu số. Đây cũng là cơ sở để ALiSEA xây dựng kế hoạch hoạt động trong năm 2023 phù hợp với lộ trình thực hiện Chiến lược phát triển nông nghiệp của Việt Nam.
Theo PGS. TS. Đào Thế Anh, Phó Giám đốc Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam, Việt Nam đang thực hiện Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, thời gian tới, Việt Nam sẽ triển khai nông nghiệp sinh thái thân thiện môi trường, phát thải khí nhà kính thấp. Đây là quá trình chuyển đổi cơ bản làm thay đổi tư duy sản xuất, từ tư duy sử dụng nhiều hóa chất sang tư duy nông nghiệp sinh thái, làm kinh tế nông nghiệp. Điều này có nghĩa, sản xuất nông nghiệp ngoài tạo ra sản phẩm còn đem lại nhiều giá trị về văn hóa, xã hội, môi trường, an toàn thực phẩm, kết hợp du lịch… giúp nông dân tăng thu nhập mà không phải chạy theo năng suất.
Hội thảo tổng kết hoạt động chuyển đổi sang nông nghiệp sinh thái năm 2022 của mạng lưới ALiSEA
Mạng lưới ALiSEA được thành lập với mục tiêu tập hợp, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và xã hội hóa những tri thức về nông nghiệp sinh thái tại khu vực Đông Nam Á, từ đó nhân rộng các thực hành nông nghiệp sinh thái và chuyển hướng để các nền nông nghiệp trở lại thân thiện với môi trường. Hiện nay, Mạng lưới ALISE Việt Nam gồm 35 thành viên đến từ các viện nghiên cứu, trường đại học, tổ chức phi chính phủ, hội nông dân, tổ chức tư nhân… có hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp sinh thái.
Được biết, trong năm 2022, ALiSEA Việt Nam tập trung xây dựng chiến lược tuyên truyền, nâng cao nhận thức về nông nghiệp sinh thái trên cơ sở tìm hiểu nhu cầu thông tin của các đối tác bao gồm các cơ quan quản lý, tổ chức phi chính phủ, nông dân, nhà khoa học… Các thành viên đã cùng lập bản đồ sáng kiến nông nghiệp sinh thái tại Việt Nam, phân tích quá trình chuyển đổi ở quy mô quốc gia và khu vực, từ đó hình thành các nguyên tắc của hệ thống sinh thái nông nghiệp và thực phẩm an toàn trong bối cảnh Việt Nam. Trong đó, nhiều kinh nghiệm về thực hành nông nghiệp sinh thái đã được chia sẻ, điển hình là hệ thống nông nghiệp kết nối với đô thị, hệ thống trồng lúa ở vùng đất thấp, liên kết cây trồng - vật nuôi - rừng ở vùng cao…
Trong năm 2023, ALiSEA lựa chọn một số đề xuất dự án mô hình nông nghiệp sinh thái tại 3 quốc gia là Việt Nam, Lào và Campuchia để tiến hành triển khai. Cụ thể, Việt Nam có 3 đề xuất: "Tăng cường năng lực cộng đồng trong việc giám sát sử dụng hóa chất trừ sâu và thúc đẩy nông nghiệp sinh thái tại huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định"; "Hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang hệ thống canh tác đa dạng hơn bằng cách trồng thử nghiệm các loại dược liệu bản địa và thảo mộc ăn được tại các khu vực canh tác rẫy tỉnh Kon Tum"; "Kiểm soát cỏ dại sinh thái: Một thử nghiệm có sự tham gia của các trang trại rau hữu cơ tại tỉnh Hòa Bình và Hà Nội".
Lào có 2 đề xuất gồm: "Liên kết và học hỏi về nông nghiệp sinh thái " và "Thúc đẩy năng lượng tái tạo trong lĩnh vực bảo quản sau thu hoạch trong nông nghiệp đối với nông hộ nhỏ”.
Campuchia có 2 đề xuất là "Nghiên cứu và trình diễn sản xuất hạt điều có khả năng chống chịu biến đổi khí hậu" và "Đánh giá đa chiều về nông nghiệp sinh thái".
Tại hội thảo, các tổ chức có đề xuất dự án của Việt Nam đã chia sẻ kinh nghiệm xây dựng đề xuất đáp ứng yêu cầu của ALiSEA, quá trình triển khai thí điểm các hoạt động nông nghiệp sinh thái và nhu cầu hỗ trợ trong thời gian tới. Đại diện các thành viên mạng lưới cũng thảo luận xây dựng kế hoạch hành động quốc gia và chiến lược truyền thông của ALiSEA về nông nghiệp sinh thái; đề xuất về các chủ đề nâng cao năng lực và kiến nghị tăng cường chất lượng hoạt động của ALiSEA.