Được biết, thực hiện yêu cầu của Nghị định thư Montreal về các chất làm suy giảm tầng ozone, Việt Nam đã loại trừ hoàn toàn một số chất như: CFC, Halon, CTC; đồng thời kiểm soát hoạt động xuất, nhập khẩu Methyl Bromide và thực hiện loại trừ theo lộ trình các chất làm suy giảm tầng ozone (HCFC). Các môi chất này thường được sử dụng trong lĩnh vực sản xuất điều hòa không khí, thiết bị làm lạnh, sản xuất xốp, dập cháy và kiểm dịch cho hàng xuất khẩu.
Bên cạnh đó, nhằm tiếp tục kiểm soát và loại trừ các chất có tác dụng làm lạnh trong công nghiệp như HFC, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 64/NQ-CP chính thức phê duyệt Bản sửa đổi, bổ sung Kigali thuộc Nghị định thư Montreal về các chất làm suy giảm tầng ozone.
Theo lộ trình, các nước đang phát triển, bao gồm Việt Nam, sẽ ngưng tiêu thụ các chất HFC từ năm 2024 ở mức cơ sở và loại trừ dần các chất HFC, đến năm 2045 lượng tiêu thụ các chất HFC sẽ giảm 80% so với lượng tiêu thụ cơ sở.
Các chất gây suy giảm tầng ozone thường được sử dụng trong làm lạnh công nghiệp
TS. Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu cho biết, Bộ TN&MT được Chính phủ giao xây dựng và trình ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật trong quý III/2021. Với trách nhiệm là cơ quan tham mưu về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone, Cục đang triển khai nhiều hoạt động xây dựng văn bản này, trong đó có các quy định liên quan trực tiếp đến các khí F-gas. Theo ông, cần có các quy định về quản lý các chất F-gas theo vòng đời trong các lĩnh vực như sản xuất điều hòa không khí, thiết bị làm lạnh...
Theo ông Murooka Naomichi, Trưởng Đại diện Văn phòng JICA Việt Nam, trong bối cảnh các quốc gia đều đang nỗ lực thực hiện cam kết toàn cầu về chống biến đổi khí hậu và kiểm soát chặt chẽ phát thải khí nhà kính, chúng ta cần phải xây dựng kế hoạch hành động cụ thể để loại trừ các chất gây suy giảm tầng ozone theo nghị định thư Montreal. Chúng tôi hy vọng, với kinh nghiệm của Nhật Bản trong việc áp dụng các công nghệ thu hồi, tái sử dụng và tiêu hủy khí F-gas sẽ giúp ích cho các công ty Việt Nam khi Chính phủ triển khai các biện pháp quản lý nghiêm ngặt hơn.
Tại hội thảo, các diễn giả đến từ Nhật Bản, Australia, Singapore và Malaysia đã chia sẻ với đối tác Việt Nam về những kinh nghiệm, thách thức và nỗ lực trong việc quản lý khí F-gas. Các diễn giả nhất trí rằng các nước châu Á cần chung tay thực hiện các hành động giảm dần khí HFC để đáp ứng các mục tiêu đề ra trong Hiệp định Kigali sửa đổi và đóng góp vào Thỏa thuận Paris.
Các diễn giả tham gia thảo luận
Đại diện Bộ Môi trường Nhật Bản, bà Osawa Yurie chia sẻ, Nhật Bản từ lâu đã xây dựng chương trình hành động và quản lý floruacacbon, đồng thời có quy định về các sản phẩm chỉ định chứa HFC nhằm thúc đẩy các giải pháp thay thế bằng các chất ít gây hiệu ứng nhà kính.
Ngoài ra, trách nhiệm của các bên liên quan cũng được quy định cụ thể bao gồm: nhà sản xuất khí floruacacbon, nhà máy sản xuất sản phẩm chỉ định, người dùng các thiết bị làm lạnh và điều hòa thương mại, các đơn vị đăng ký hoạt động nạp và thu hồi khí, các đơn vị được cấp phép tái chế/tiêu hủy khí, nhà thầu phá dỡ công trình và đơn vị thu gom thiết bị.
Ông Shaofeng, Điều phối viên cấp cao OzoneAction khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc cho rằng, việc quản lý F-gas cần được hướng dẫn bởi một kế hoạch quốc gia liên kết với mục tiêu phát triển bền vững. Phạm vi quản lý được mở rộng với sự tham gia của nhiều bên liên quan cấp quốc gia hơn.
Theo ông Makoto Kato, đại diện JICA, Việt Nam cần cung cấp một khung hành động tăng cường kiểm soát F-gas thông qua phương pháp tiếp cận quản lý vòng đời. Để làm được điều này, cần phát triển và xây dựng chi tiết hơn nữa việc kiểm kê các khí trên, xây dựng hệ thống đăng ký giám sát (gồm giấy phép và hạn ngạch), xem xét việc thu phí quản lý vòng đời và xử lý tiêu hủy khí; phát triển và tăng cường hệ thống cho các nhà cung cấp dịch vụ…
Trong thời gian tới, Cục Biến đổi khí hậu và các bên liên quan sẽ cùng nghiên cứu kinh nghiệm từ các nước, những đề xuất của các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp để từ đó, đề xuất những chính sách, biện pháp quản lý cụ thể, có tính khả thi cao, đặc biệt trong vấn đề về quản lý, thu hồi các chất F-gas theo vòng đời.