Ngày 30/11, Đại sứ quán Na Uy tại Hà Nội, Cơ quan thương mại của Đại sứ quán - Innovation Norway, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và Tổng cục Môi trường thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường của Việt Nam (Bộ TN&MT) đồng tổ chức hội thảo chuyên đề trực tuyến “Tiếp cận đa bên – Chìa khóa thành công của nền kinh tế tuần hoàn”.
Các diễn giả tại hội thảo đã chia sẻ những kinh nghiệm và kiến thức chuyên sâu về vấn đề quản lý chất thải rắn tổng hợp, biến đổi khí hậu; sự phối hợp giữa chính quyền trung ương và địa phương cũng như ý nghĩa của nó trong việc đạt được mục tiêu kinh tế tuần hoàn và phát thải ròng bằng không; cách thức điều phối các hành động và đầu tư tập thể cho nền kinh tế tuần hoàn, cũng như giải pháp và hệ thống quản lý tài nguyên tổng hợp nhằm tối ưu hóa hệ thống quản lý chất thải theo hướng tuần hoàn và trung hòa carbon.
Tối ưu hóa hệ thống quản lý chất thải theo hướng tuần hoàn và trung hòa carbon
Tại hội thảo, Quỹ Sáng kiến phát triển các thành phố châu Á – CDIA cam kết cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho TP Vũng Tàu (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu). Theo đó, CDIA sẽ chuẩn bị một chương trình đầu tư quản lý chất thải rắn mang tính tổng thể cho TP Vũng Tàu bao gồm tất cả các khâu từ phân loại rác tại nguồn tới thu gom, phân loại tại cơ sở trung chuyển, tái chế và xử lý cho đến công đoạn cuối cùng là loại bỏ chất thải.
Đầu tiên, CDIA sẽ cùng với Liên minh Chấm dứt chất thải nhựa thực hiện một nghiên cứu khả thi, trong đó xác định các hợp phần rác thải nhựa cần ưu tiên. Một trong những mục tiêu của dự án là xây dựng một mạng lưới vững chắc kết nối các bên liên quan gồm các tổ chức trong nước và quốc tế, đơn vị/cơ quan nghiên cứu, doanh nghiệp và các cơ quan chính phủ (Bộ TN&MT, sở TN&MT, UBND TP Vũng Tàu) trong quản lý chất thải rắn dọc theo toàn bộ chuỗi giá trị, đồng thời thúc đẩy/xúc tiến các hoạt động đầu tư để giảm thiểu sự rò rỉ chất thải nhựa vào môi trường.
Việc các bên liên quan là những tổ chức và ngành công nghiệp hàng đầu trên thế giới tham gia vào dự án này sẽ giúp truyền tải những kiến thức, kinh nghiệm quý báu về biện pháp tối ưu hóa quy trình quản lý chất thải hướng tới sự tuần hoàn và trung hòa carbon cho các chính quyền địa phương tại Việt Nam nói chung và TP Vũng Tàu nói riêng.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Đại sứ Na Uy tại Việt Nam Jan Wilthem Grythe nói: “Cách tiếp cận đa bên của Na Uy, trong đó các cơ quan chính phủ/chính quyền các cấp hợp tác chặt chẽ với các viện nghiên cứu, khu vực tư nhân và các tổ chức phi chính phủ trong quá trình xây dựng và thực thi chính sách đã được chứng minh là một mô hình thành công trong nhiều mọi lĩnh vực (kể cả kinh tế tuần hoàn đối với ngành nhựa). Chúng tôi muốn chia sẻ mô hình này với Việt Nam vì nó đã giúp Na Uy đạt được mục tiêu tuần hoàn của mình”.
Phó Đại sứ Na Uy Jan Wilhelm Grythe phát biểu tại hội thảo
“Quá trình đô thị hóa và sự gia tăng phát sinh chất thải một cách nhanh chóng là một vấn đề dai dẳng đi kèm cùng với quá trình tăng trưởng của Việt Nam trong những năm gần đây. Mặc dù đã có nhiều thành phố trở thành các trung tâm kinh tế nhưng thực tế đang đòi hỏi nhiều trong số đó phải cải thiện hơn nữa các cơ sở hạ tầng và dịch vụ chủ chốt của mình, trong đó bao gồm cả hệ thống quản lý chất thải rắn.
Nghiên cứu chuẩn bị dự án về quản lý chất thải rắn tại Vũng Tàu là một trong nhiều hướng đi mà ADB đang hỗ trợ cho quá trình phục hồi xanh hậu Covid và chiến lược phát triển carbon thấp của Việt Nam. Đại dịch Covid-19 là một cơ hội để tái thiết những cộng đồng của chúng ta theo các mô hình bền vững nhằm tạo dựng một tương lai xanh hơn và tốt đẹp hơn cho tất cả. Và một trong những cách tiếp cận để đạt được điều này đó là việc chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn”, ông Andre Jeffries, Giám đốc quốc gia của ADB tại Việt Nam phát biểu.
Tính đến 2019, ước tính đã có khoảng 9,3 tỉ tấn nhựa nguyên sinh được sản xuất trên quy mô toàn cầu. 6,3 tỉ tấn trong số đó cuối cùng đã trở thành rác thải nhựa; chỉ có khoảng 9% số rác này được tái chế, 12% được xử lý bằng phương pháp đốt và khoảng 79% còn lại được chôn lấp. Điều này có nghĩa là gần 5 tỉ tấn rác thải nhựa đang tích tụ tại các bãi rác trên toàn thế giới. Chúng sẽ vỡ vụn dần dần và rò rỉ vào tầng nước ngầm và các con sông, trở thành một trong những nguồn ô nhiễm vi nhựa liên tục của các đại dương của chúng ta.
Việt Nam đã đặt ra nhiều mục tiêu tham vọng trong việc giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế (3R) chất thải nhựa. Lấy một ví dụ là Quyết định số 1316/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Tăng cường công tác quản lý chất thải nhựa ở Việt Nam, trong đó đặt ra mục tiêu thu gom, tái sử dụng, tái chế hoặc xử lý được 85% tổng lượng chất thải nhựa phát sinh; giảm 50% lượng rác thải nhựa trên biển; 100% các địa điểm, cơ sở du lịch và các khách sạn không sử dụng túi nilon khó phân hủy và các sản phẩm nhựa dùng một lần… Mới đây, Bộ TN&MT đã cùng với Chương trình Phát triển của Liên Hợp Quốc (UNDP) công bố thành lập Mạng lưới kinh tế tuần hoàn Việt Nam (Vietnam Circular Economy Hub) nhằm mục đích nâng cao nhận thức và xây dựng năng lực cho tất cả các biên liên quan, bao gồm cả các cơ quan chính phủ, doanh nghiệp, tổ chức xã hội và giới học thuật/nghiên cứu trong áp dụng những nguyên tắc kinh tế tuần hoàn; tạo sức mạnh tổng hợp và tích hợp các nguồn lực tài chính, kỹ thuật nhằm hỗ trợ cho quá trình chuyển đổi Việt Nam thành một quốc gia phát triển carbon thấp và tuần hoàn.
Quang cảnh hội thảo
Ông Nguyễn Hưng Thịnh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường cho biết: “Việt Nam là một trong các quốc gia tiên phong trên toàn cầu áp dụng thay đổi hệ thống để xây dựng nền kinh tế tuần hoàn về nhựa… Để có thể xây dựng thành công nền kinh tế tuần hoàn, giảm thiểu ô nhiễm chất thải nhựa, Chính phủ, các cơ quan nghiên cứu, người dân của Việt Nam cũng như trên thế giới cần tích cực hưởng ứng các hoạt động triển khai chính sách thúc đẩy sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng bền vững; quản lý chất thải theo hướng coi chất thải là tài nguyên; mở rộng trách nhiệm của nhà sản xuất trong các hoạt động tái chế, xử lý chất thải; thúc đẩy tái sử dụng, tái chế chất thải nhựa đi đôi với hạn chế nhựa sử dụng một lần và bao bì khó phân hủy sinh học”.
Tại hội thảo ngày hôm nay, các bên tham gia từ Na Uy, các nhà tài trợ quốc tế, giới nghiên cứu/học thuật và khối doanh nghiệp tư nhân đã đưa ra những cam kết mạnh mẽ về việc hỗ trợ Chính phủ Việt Nam xây dựng thành công nền kinh tế tuần hoàn cho ngành nhựa, qua đó giúp Việt Nam thực hiện những cam kết bảo vệ môi trường của mình và đảm bảo sự tăng trưởng kinh tế bền vững hơn và xanh hơn.