Tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Thu Hương, Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá, Bộ Y tế cho biết, mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) dự báo, đến năm 2030, số ca tử vong sẽ tăng lên 70.000 người/năm nếu các biện pháp phòng, chống tác hại thuốc lá không được thực hiện hiệu quả như hiện nay. Theo thống kê, có 25 căn bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá, trong đó đột quỵ, bệnh mạch vành, phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi là những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam.
Thời gian qua, Chính phủ Việt Nam đã có nhiều biện pháp để hạn chế sử dụng thuốc lá, trong đó có các chính sách liên quan đến thuế thuốc lá; cảnh báo sức khỏe; cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá; hỗ trợ cai nghiện thuốc lá; xây dựng môi trường không khói thuốc; truyền thông phòng, chống tác hại thuốc lá...
Tuy nhiên, mặc dù tỷ lệ sử dụng thuốc lá truyền thống đã giảm, nhưng tỷ lệ sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá không đốt nóng, thuốc lá hút Shisha) đang tăng nhanh.
Hội thảo "Thực trạng, thách thức và giải pháp tiêu dùng thuốc lá tại Việt Nam"
Theo TS. Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, không chỉ thuốc lá truyền thống, thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá mới đều không an toàn cho sức khỏe. Đáng lưu ý, đối tượng sử dụng nhiều nhất hiện là thanh thiếu niên. Thuốc lá chứa hàm lượng nicotine và chất gây nghiện cao, ảnh hưởng đến não bộ, trí tuệ, ảnh hưởng tiêu cực đến tâm trạng, những chất được chứng minh gây ung thư và các bệnh tim mạch… Hiện nay, WHO tìm mọi cách để ngăn chặn việc thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử, giúp thế hệ tương lai tránh nghiện các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới.
Thông tin về tác hại, nguy cơ gia tăng sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới của giới trẻ, ông Nguyễn Tuấn Lâm, đại diện WHO tại Việt Nam cho biết: Bên cạnh thuốc lá truyền thống, các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng cũng rất nguy hại. Nó chứa nhiều chất độc như thuốc lá truyền thống như: nicotine glycol, ethylene glycol, kim loại chì, bạc, thủy ngân, tích tụ dần gây độc cho cơ thể như tổn thương phổi cấp dẫn đến tử vong; thanh thiếu niên sẽ bị mất kiểm soát hành vi, tâm trạng; ảnh hưởng đến trí tuệ, trí não do nicotine ảnh hưởng đến hệ thần kinh; làm tăng nguy cơ chuyển sang hút thuốc lá truyền thống và sử dụng đồng thời; gia tăng nguy cơ sử dụng ma túy với thuốc lá điện tử…
Hiện tại, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới không được phép nhập khẩu, quảng cáo và bán ở Việt Nam. WHO khuyến cáo nên duy trì và tăng cường các quy định luật pháp hiện tại về cấm nhập khẩu và bán để ngăn ngừa sự gia tăng nhanh chóng tỷ lệ sử dụng trong giới trẻ; đồng thời tăng cường thực thi quy định chống buôn lậu, quảng cáo và bán các sản phẩm này.
Theo Ths. Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế, Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá chưa có quy định điều chỉnh đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Tuy nhiên, Bộ Y tế đã nhất quán quan điểm bảo vệ sức khỏe người dân trên các lợi ích kinh tế, dựa trên căn cứ khoa học, điều kiện thực tiễn của Việt Nam; không thí điểm các sản phẩm có hại cho sức khỏe; đề nghị cấm toàn bộ các sản phẩm thuốc lá mới, bởi các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, bao gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đều là các sản phẩm có hại cho sức khỏe.
Việc cấm các sản phẩm thuốc lá mới phù hợp với xu hướng của các nước trong khu vực và trên thế giới, cũng như khuyến cáo của WHO và điều kiện ở Việt Nam. Theo đó, WHO đã khuyến cáo các quốc gia thành viên ngăn chặn việc bắt đầu sử dụng thuốc lá nung nóng; tại Việt Nam, việc cho phép lưu hành thêm thuốc lá mới là đi ngược lại các nguyên tắc giảm cung, giảm cầu của Công ước khung về kiểm soát thuốc lá, Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá và Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá...