Ngày 16/6, trong khuôn khổ Diễn đàn phát triển bền vững đô thị Việt Nam năm 2022 do Ban Kinh tế Trung ương phối hợp Bộ Xây dựng và các cơ quan liên quan tổ chức, Hội thảo chuyên đề 1 diễn ra với chủ đề “Xây dựng đô thị, chuỗi đô thị thông minh kết nối trong nước và quốc tế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.
Quang cảnh hội thảo
Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển nêu rõ, xây dựng và phát triển đô thị thông minh là một xu hướng mới trên thế giới, đã và đang được nhiều quốc gia tổ chức triển khai thực hiện.
Tại Việt Nam, chủ trương, chính sách xây dựng và phát triển đô thị thông minh đã được ban hành tại các Nghị quyết của Đảng và Đề án của Chính phủ. Trong đó, Nghị quyết 52-NQ/TW, ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị xác định xây dựng đô thị thông minh là một trong 3 nhiệm vụ trọng tâm của Việt Nam khi tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, bên cạnh phát triển kinh tế số và xây dựng chính phủ điện tử, tiến tới chính phủ số. Nghị quyết 52 xác định mục tiêu, đến năm 2025, có ít nhất 3 đô thị thông minh tại 3 vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, phía Nam và miền Trung. Đến năm 2030: hình thành một số chuỗi đô thị thông minh tại các khu vực kinh tế trọng điểm phía Bắc, phía Nam và miền Trung; từng bước kết nối với mạng lưới đô thị thông minh trong khu vực và thế giới.
Bên cạnh đó, Nghị quyết 06 của Bộ Chính trị xác định mục tiêu tổng quát “phát triển đô thị bền vững theo mạng lưới, hình thành một số đô thị, chuỗi đô thị động lực thông minh kết nối với khu vực và thế giới”, đồng thời nhấn mạnh nhiệm vụ “Xây dựng và thực hiện đồng bộ các cơ chế, chính sách để phát triển Thủ đô Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và các thành phố trực thuộc Trung ương, các đô thị trung tâm vùng trở thành các đô thị hiện đại, thông minh, dẫn dắt và tạo hiệu ứng lan toả, liên kết vùng đô thị”, “Xây dựng, thúc đẩy đầu tư phát triển hạ tầng số đồng bộ tại các đô thị tương đương với các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới; tích hợp hệ thống đo lường, cảm biến, các hệ thống dữ liệu, khai thác hiệu quả các nền tảng và ứng dụng công nghệ số vào các hạ tầng thiết yếu tại đô thị; thúc đẩy mô hình quản lý thông minh trong vận hành, quản lý và khai thác hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị. Cấu trúc lại hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông; hình thành một số nền tảng số dùng chung cho các đô thị, vùng đô thị”. Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 950/QĐ-TTg ngày 1/8/2018 phê duyệt Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 - 2025 và định hướng đến năm 2030.
Hướng tới việc xây dựng đô thị, chuỗi đô thị thông minh kết nối trong nước và quốc tế
Ông Nguyễn Đức Hiển cho biết, đến nay, trên cả nước đã có 41/63 tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương đã hoặc đang triển khai xây dựng đề án phát triển đô thị thông minh.
Về triển khai các dịch vụ đô thị thông minh, có khoảng gần 40 tỉnh đã triển khai phát triển một số dịch vụ về đô thị thông minh; 17/63 tỉnh đã triển khai xây dựng hoặc đồng ý về chủ trương xây dựng trung tâm điều hành đô thị thông minh; 17/63 tỉnh đã triển khai ứng dụng dịch vụ du lịch thông minh, khoảng trên 10 tỉnh triển khai các ứng dụng về giao thông thông minh, kiểm soát trật tự an toàn đô thị, ngoài ra còn một số ứng dụng trong các lĩnh vực khác như giáo dục thông minh, y tế thông minh... Nguồn kinh phí xã hội hóa và nguồn vốn vay ưu đãi để thực hiện các dự án đô thị thông minh chiếm từ 50 - 90%.
Tuy vậy, việc triển khai đô thị thông minh tại Việt Nam vẫn còn những hạn chế, bất cập như: mới bước đầu tập trung nhiều về ứng dụng các dịch vụ đô thị thông minh, trong khi các nội dung về quy hoạch đô thị thông minh, quản lý xây dựng đô thị thông minh chưa thực sự được chú trọng; còn ít các dự án đô thị thông minh có cách tiếp cận toàn diện với mục tiêu hướng tới không chỉ đơn thuần là giải quyết các vấn đề cấp thiết của đô thị mà xa hơn là hướng tới một quá trình thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Đặc biệt là những bứt phá trong hội nhập, mở rộng quan hệ quốc tế, thu hút đối tác đầu tư; tại nhiều địa phương, việc đặt mục tiêu con người ở vị trí trung tâm dường như còn mang tính khẩu hiệu, biểu tượng, điển hình là vai trò của người dân trong việc tham gia hoạch định, vận hành các đô thị thông minh còn hạn chế; tính kết nối, chia sẻ giữa các đô thị chưa cao, mức độ hội nhập quốc tế còn yếu; việc huy động và phát huy các nguồn lực của xã hội còn thiếu bài bản.
Bởi vậy, việc thảo luận, chia sẻ về chủ đề “Xây dựng đô thị, chuỗi đô thị thông minh kết nối trong nước và quốc tế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” tại Hội thảo chuyên đề 1 là hết sức cần thiết nhằm cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng sớm đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống, tập trung phân tích, chia sẻ chuyên sâu xoay quanh những vấn đề về hoàn thiện thể chế, chính sách cho xây dựng đô thị thông minh; kinh nghiệm xây dựng và triển khai dự án/đề án phát triển đô thị thông minh có tính kết nối cao tại các địa phương; kiến tạo không gian xanh trong nhà, khu công nghiệp đô thị với hệ thống HVAC; hệ thống chiếu sáng thông minh trong hạ tầng của đô thị; công dân số và xác thực định danh công dân trong thành phố thông minh; ứng dụng cơ sở dữ liệu đô thị liên thông – nền tảng phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam.
Tiếp theo, tại phiên trao đổi, thảo luận bàn tròn, các đại biểu bàn sâu hơn về những vấn đề đặt ra trong quá trình phát triển đô thị, chuỗi đô thị thông minh nói chung và trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên thế giới và tại Việt Nam: xu hướng phát triển đô thị thông minh tại các quốc gia phát triển và đang phát triển có những khác biệt gì? Cách thức huy động nguồn lực cho phát triển đô thị thông minh đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển ra sao cũng như những khía cạnh khác liên quan tới phát triển đô thị thông minh mà các diễn giả chưa đề cập tới. Để từ đó, hội thảo mong muốn các chuyên gia, các nhà khoa học, diễn giả có những hiến kế, đề xuất về phát triển đô thị, chuỗi đô thị thông minh trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa tại Việt Nam trong thời gian tới.