Bảo vệ sức khỏe trước sự gia tăng của rác thải điện tử

Trong thời đại công nghệ hóa, khối lượng sản xuất các thiết bị điện tử ngày càng lớn và sự thay mới, thải bỏ các thiết bị lỗi mốt đã khiến thế giới phải đối mặt với “cơn sóng thần” rác thải điện tử, gián tiếp gây nguy hiểm cho tính mạng, sức khỏe của con người và các loài sinh vật. Gần đây nhất là vấn nạn rác thải nhựa, vi nhựa và tỷ lệ mắc các bệnh ung thư do nhiễm các chất độc hại.

Hiện có tới 12,9 triệu phụ nữ đang làm việc trong lĩnh vực xử lý rác thải phi chính thức, hơn 18 triệu trẻ em và thanh thiếu niên, một số trẻ mới 5 tuổi, cũng đang tích cực tham gia vào lĩnh vực công nghiệp phi chính thức, trong đó có chế biến chất thải, tái chế rác thải điện tử.

Được biết, trong quá trình xử lý rác thải điện tử để thu hồi các vật liệu có giá trị như đồng, vàng, người lao động có nguy cơ tiếp xúc với hơn 1.000 chất độc hại, bao gồm chì, thủy ngân, niken, chất chống cháy brom hóa và hydrocacbon thơm đa vòng (PAHs).

Theo nghiên cứu được công bố trong Báo cáo, người phụ nữ mang thai tiếp xúc với chất thải điện tử độc hại có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của thai nhi trong suốt quãng đời còn lại. Những tác động xấu đến sức khỏe tiềm ẩn bao gồm: thai chết lưu và sinh non, cũng như cân nặng và chiều dài khi sinh thấp. Tiếp xúc với chì từ các hoạt động tái chế chất thải điện tử có liên quan đến việc giảm đáng kể điểm đánh giá hành vi ở trẻ sơ sinh, tăng tỷ lệ rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), thay đổi tính khí của trẻ, giảm nhận thức và điểm số ngôn ngữ…

Đối với sức khỏe trẻ em liên quan đến rác thải điện tử, chúng có thể gặp phải một số vấn đề làm thay đổi chức năng phổi, ảnh hưởng đến hệ hô hấp, tổn thương DNA, suy giảm chức năng tuyến giáp và tăng nguy cơ mắc một số bệnh mãn tính sau này, như ung thư và bệnh tim mạch.

Phụ nữ và trẻ em là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất từ ảnh hưởng của rác thải điện tử

TS. Marie-Noel Brune Drisse, tác giả chính của báo cáo cho biết, một đứa trẻ ăn một quả trứng gà từ Agbogbloshie (một khu rác thải ở Ghana) sẽ hấp thụ lượng dioxide clo hóa gấp 220 lần mức giới hạn hàng ngày của Cơ quan An toàn thực phẩm châu Âu. Đây là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng đang dần gia tăng trong khi nhiều quốc gia vẫn chưa nhận thức và chưa có hành động kịp thời để giảm tác động đến sức khỏe trẻ em và gánh nặng cho ngành y tế trong tương lai.

Đối với thực trạng trên, Tổ chức Trẻ em và Rác thải kỹ thuật số (Children and Digital Dumpsites) đã kêu gọi các nhà xuất, nhập khẩu và Chính phủ các nước đảm bảo việc xử lý rác thải điện tử hợp lý với môi trường cũng như sức khỏe và sự an toàn của người lao động, gia đình và cộng đồng; giám sát phơi nhiễm chất thải điện tử và kiểm tra sức khỏe người dân; tạo điều kiện tái sử dụng vật liệu tốt hơn; khuyến khích sản xuất các thiết bị điện và điện tử bền hơn.

Tổ chức này cũng kêu gọi cộng đồng y tế ở nhiều quốc gia cùng hành động nhằm giảm thiểu các tác động xấu của chất thải điện tử đến sức khỏe bằng cách nâng cao năng lực của ngành y tế trong việc chẩn đoán, giám sát và ngăn ngừa phơi nhiễm chất độc ở trẻ em và phụ nữ; nâng cao nhận thức về những lợi ích tiềm năng của việc tái chế hiệu quả, hợp tác với các cộng đồng bị ảnh hưởng và vận động để có dữ liệu và nghiên cứu sức khỏe tốt hơn về các nguy cơ sức khỏe mà những người làm công tác xử lý rác thải điện tử phải đối mặt.

Tiến sĩ Maria Neira, Giám đốc Sở Môi trường, Biến đổi khí hậu và Sức khỏe tại WHO nhận định, trẻ em và thanh thiếu niên có quyền được phát triển và học tập trong một môi trường lành mạnh; việc tiếp xúc với rác thải điện, điện tử và nhiều thành phần độc hại trong đó đã vi phạm đến quyền này. Ngành y tế đóng vai trò lãnh đạo, vận động, thực hiện nghiên cứu, tác động đến các nhà hoạch định chính sách để yêu cầu các chính sách về rác thải điện tử, trong đó chú trọng các nguy cơ sức khỏe.