Cụ thể, ngày 26/11, WHO mở cuộc họp khẩn để thảo luận về nguy cơ nguy hiểm của biến chủng mới B.1.1.529 của virus SARS-CoV-2 mới được ghi nhận ở một số ca nhiễm tại Nam Phi.
B.1.1.529 được phát hiện lần đầu ở Botswana. Biến chủng này có tới 32 đột biến ở protein gai, thành phần giúp virus bám vào tế bào cơ thể, làm dấy lên lo ngại về khả năng né tránh vaccine của virus. Các đột biến ở protein gai có thể làm thay đổi khả năng của virus truyền bệnh cho các tế bào cơ thể người, gây lây lan và cũng có thể khiến các tế bào miễn dịch khó tấn công lại mầm bệnh. Với 32 đột biến, B.1.1.529 là biến chủng nhiều đột biến nhất từ trước đến nay của virus SARS-CoV-2.
B.1.1.529 chứa hàng loạt đột biến như K417N, N501Y, N440K, G446S... Trong đó đột biến K417N từng xuất hiện ở biến thể Delta. Đột biến ảnh hưởng đến một vùng của protein S mà virus dùng để xâm nhập tế bào, được gọi là vùng liên kết thụ thể (phân tử protein). Khu vực này quyết định độ bám dính của virus với tế bào. K417N được cho là giúp nCoV tạo liên kết mạnh mẽ hơn giữa chính nó và vật chủ. Virus sẽ lây nhiễm dễ dàng hơn.
Omicron là biến chủng nhiều đột biến nhất từ trước đến nay của virus SARS-CoV-2
Đột biến N501Y trong B.1.1.529 cũng đã xuất hiện ở biến thể Alpha. Chúng giúp virus gắn vào tế bào người. Điều này giải thích tại sao những biến thể mới nói chung có vẻ dễ lây lan hơn. Tuy nhiên, đó chỉ là một trong nhiều đột biến ở cả hai biến thể khiến các nhà khoa học lo ngại virus ít nhạy cảm hơn với vaccine hoặc phương pháp điều trị.
Đột biến N440K trong biến thể mới lại giúp virus trở nên mạnh mẽ hơn, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hơn cho người bệnh hậu nCoV. Theo các báo cáo, độc lực của nó cao gấp 15 lần so với các biến thể ban đầu. Cụ thể, thông thường người mắc Covid-19 đạt đến giai đoạn khó thở, thiếu oxy trong vòng 1 tuần. Nếu nhiễm virus chứa đột biến N440K, bệnh nhân có thể chuyển nghiêm trọng chỉ trong vòng 3 - 4 ngày. B.1.1.529 còn chứa đột biến P681H và N679K ở vị trí phân cắt furin (vị trí giúp virus thuận lợi xâm nhập vào tế bào). Đây là lần đầu tiên giới khoa học ghi nhận hai đột biến này trong một biến chủng. P681H từng xuất hiện trong biến chủng Mu và Alpha, làm tăng khả năng lây truyền của virus. Tuy nhiên, hiện các nghiên cứu còn dang dở, chưa được giới hàn lâm bình xét chính thức. Vì vậy, không thể kết luận về vai trò của P681H với virus ở thời điểm này.
Theo số liệu thống kê, trong ngày 26/11, Viện Nghiên cứu các bệnh truyền nhiễm quốc gia Nam Phi xác nhận đã phát hiện biến thể Omicron ở 22 bệnh nhân mắc Covid-19. Israel và Hong Kong (Trung Quốc) cũng báo cáo đã ghi nhận trường hợp nhiễm biến thể mới tại vùng lãnh thổ.
Theo TS. Maria Van Kerkhove, Trưởng nhóm kỹ thuật ứng phó Covid-19 của WHO cho biết: "Chúng tôi chưa biết nhiều về biến chủng này. Những gì chúng tôi biết là biến chủng này có số lượng lớn đột biến. Mối lo ngại là khi có quá nhiều đột biến, nó có thể tác động đến cách thức hoạt động của virus".
May mắn là phương pháp xét nghiệm PCR vẫn có thể phát hiện loại biến thể này trong virus SARS-CoV-2.
Hiện còn quá sớm để đưa ra kết luận cuối cùng nhưng việc đẩy nhanh tiêm chủng vaccine và sớm có các biện pháp khoanh vùng cách ly, điều trị là rất cần thiết để bảo vệ cộng đồng, hành tinh.