Vaccine truyền tin RNA đem lại nhiều hy vọng cho nền y học thế giới
Vaccine truyền tin RNA (mRNA) dạy các tế bào cách tạo protein giúp kích hoạt phản ứng miễn dịch bên trong cơ thể của chúng ta. Bằng cách tiêm mRNA tổng hợp, các tế bào của chúng ta được biến thành nhà máy sản xuất vaccine theo yêu cầu, sản sinh bất kỳ loại protein nào mà chúng ta muốn hệ miễn dịch học cách nhận biết và tiêu diệt.
Trước đại dịch, công nghệ này bị nhìn nhận bằng ánh mắt hoài nghi. Hiện nay ngày càng có nhiều niềm tin rằng vaccine mRNA có thể có những ứng dụng sâu rộng để giải quyết các bệnh từ cúm đến sốt rét.
Với bệnh Cúm mùa, tổ chức Y tế Thế giới (WHO) lại tổ chức cuộc họp dự báo chủng cúm sẽ thống trị vào mùa Đông tiếp theo. Có bốn loại virus cúm đang lưu hành, mỗi loại đều phát triển nhanh chóng nên vaccine của năm trước sẽ mất tác dụng.
Các nhà sản xuất cần ít nhất sáu tháng để sản xuất vaccine - một quá trình tốn nhiều công sức liên quan đến việc phát triển virus giảm độc lực bên trong hàng triệu quả trứng gà. Khi dự báo đúng, việc tiêm vaccine có thể đạt hiệu quả 60%, nhưng nếu giữa vaccine và các chủng đang lưu hành không phù hợp có thể khiến hiệu quả thấp chỉ 10%.
Mục tiêu tối ưu nhất trong nghiên cứu về bệnh cúm là một loại vaccine phổ quát có thể hữu dụng với cả bốn chủng và những biến thể trong tương lai của chúng. Loại vaccine như vậy cần phải nhắm mục tiêu vào loại protein cúm cốt lõi không thay đổi nhiều giữa các chủng khác nhau. Nhưng hệ thống miễn dịch của chúng ta lại không phản ứng mạnh mẽ với phần protein này của virus do vậy mục tiêu trên vẫn còn khó nắm bắt trong nhiều thập kỷ tới.
Tuy nhiên, vaccine mRNA lại dễ dàng sản xuất trong thời gian ngắn cũng như được thiết kế để tấn công nhiều vị trí cùng lúc. Ông Norbert Pardi, nhà vi sinh vật học tại Đại học Pennsylvania, cho biết: “Một loại vaccine như vậy sẽ tạo ra phản ứng bảo vệ trên diện rộng”. Nhóm của ông Nadi đang nghiên cứu một loại vaccine sử dụng khoảng 10 mảnh mRNA nhằm phòng ngừa một số chủng cúm, đồng thời hy vọng sẽ bắt đầu thử nghiệm trên người vào năm 2023.
Vaccine HPV, bảo vệ cơ thể khỏi loại virus gây ung thư tử cung, đã giúp đẩy lùi hàng ngàn trường hợp ung thư mỗi năm. Trong tương lai, các nhà khoa học hy vọng vaccine công nghệ mRNA có thể được dùng để phòng ngừa bệnh ung thư bằng cách dạy hệ miễn dịch nhận biết các đột biến trước khi chúng xảy ra, trong một cách tiếp cận hoàn toàn mới với việc điều trị. Giáo sư Herbert Kim Lyerly, nhà nghiên cứu công nghệ vaccine ngừa ung thư tại Đại học Duke nói: “Chúng tôi đang tận dụng sự tiến triển về gen đã được biết đến của ung thư”.
Nhóm của ông có kế hoạch thử nghiệm vaccine mRNA vào năm tới trên những bệnh nhân ung thư vú giai đoạn cuối, khi các khối u tiến triển để không phản ứng với thuốc. Một lần nữa, lợi thế của mRNA là khả năng tấn công nhiều mục tiêu cùng lúc - trong trường hợp này là một số ít các đột biến tiềm ẩn. Giáo sư Lyerly nói: “Không có bác sĩ phẫu thuật nào giỏi hơn hệ thống miễn dịch của bạn khi loại bỏ những [tế bào đột biến] đó trong giai đoạn đầu”.
Các ứng dụng đầu tiên, nếu thành công, có thể kéo dài cuộc sống của bệnh nhân thêm vài tháng bằng đối kháng với ung thư lâu hơn. Cuối cùng, nps có thể ngăn ngừa ung thư ở một số nhóm dân số có nguy cơ cao như những người nghiện thuốc lá nặng, có một loại đột biến trong gen gọi là KRAS chiếm tới một phần tư số ca ung thư.